Buồn, vui phân nửa
Đấy là câu tôi trả lời anh bạn đồng hương làm nghề báo của tôi. Anh chàng này chúa hay làm to chuyện. Nhân cái việc Thái Nguyên không nằm trong 11 tỉnh, thành phố được tổ chức Đại hội thể thao Châu Á lần thứ 31
Đấy là câu tôi trả lời anh bạn đồng hương làm nghề báo của tôi. Anh chàng này chúa hay làm to chuyện. Nhân cái việc Thái Nguyên không nằm trong 11 tỉnh, thành phố được tổ chức Đại hội thể thao Châu Á lần thứ 31 đang diễn ra mà anh tavận thơ Thế Lữ trong bài Nhớ Rừng mà bảo: “Hỡi ôi! thời oanh liệt nay còn đâu“ Rằng, trung tâm vùng đâu rồi?
Đến hôm xem TV tường thuật trận bán kết bóng đá nam trên sân Việt Trì (Phú Thọ) trận chung kết bóng đá nữ trên sân Cẩm Phả (Quảng Ninh), thấy rừng người, rừng cờ đỏ sao vàng hừng hực khí thế, cả lúc hàng nghìn người hồ hởi diễu hành trên khắp các nẻo đường quê họ thì tôi cũng phải buột miệng: Dân các tỉnh ấy họ sướng thật, tự dưng cũng thấy tui tủi cho người dân Thái Nguyên thế nào…
Hôm đọc thông tin về việc chuẩn bị cho Đại hội, thấy Bắc Giang tổ chức môn cầu lông ở Nhà thi đấu sức chứa 4.600 người; Bắc Ninh tổ chức ở 3 nơi cho môn Boxing, Kickboxing, bóng ném, quần vợt với 10.000 chỗ cho khán giả; Quảng Ninh thi đấu 4 môn trong đó có bóng đá nữ ở Cẩm Phả… rồi Hải Phòng, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hoà Bình, Ninh Bình, Hà Nam, Hải Dương, Nam Định… Không thấy tên Thái Nguyên tôi đã dò hỏi lý do.
Ai cũng ít nhiều trả lời được, nhưng tựu chung lại là: “Thừa nhiệt tình, thiếu điều kiện”. Cụ thể hơn Nhà thi đấu của tỉnh thì cũ kỹ, nhếch nhác, chào đón vận động viên và người hâm mộ bằng liên hiệp sửa chữa kính khoá, giầy dép. Sân vận động thì vẫn “Chín năm làm một Điện Biên…“ Ấy là chưa nói đến điều kiện ăn nghỉ, sinh hoạt cho VĐV, quan khách, khán giả…
Đông Nam Á có chục nước. Đại hội thì hai năm một lần, vòng quay khoảng hai thập kỷ. Năm 2003 Việt Nam tổ chức và bây giờ đến lân, ngoài năm 2040 mới lại đến lân. Tuổi ngoài sáu chục như thế hệ chúng tôi đã đành là ít còn cơ hội. Vậy có bộc lộ ý kiến, tâm tư gì thì cũng là cho cái chung, cho tương lai.
Tôi nói với anh bạn nhà báo đó là thiệt thòi cho tỉnh, cho dân trong tỉnh, bằng một nửa. Nửa còn lại là vui. Vui vì nhẽ “Từ nay Người biết quê Người! Từ nay Người biết thương Người” (Ca từ của Văn Cao). Nhờ có việc tưởng chừng bé tẹo này mới vỡ…
Tròn 60 năm trước, cùng lúc Nhà nước nâng cấp 3 thị xã tỉnh lỵ lên thành phố loại 3: Thái Nguyên, Nam Định, Việt Trì (Phú Thọ). TP. Thái Nguyên một thời là thủ phủ Khu tự trị Việt Bắc và đã lên Thành phố loại 1 được 12 năm. Sân vận động TP Thái Nguyên, Gang Thép một thời luôn được tổ chức các hoạt động văn hoá thể thao lớn. Các đội bóng đá Đi- na- mô Kiép, X- pác- tác Mát-xcơ-va (Liên Xô), Bát Nhất (Trung Quốc)… đều đã ghé chơi. Tất nhiên những năm tháng đó là ngồi trên cỏ, trên triền đồi mà xem, nhưng cũng thật vui.
Hôm rồi nghe lãnh đạo tỉnh Thái Nguyên nói về việc đang triển khai xây dựng một Sân vận động lớn, hiện đại trong xã Phúc Trừu; Chuẩn bị mở rộng không gian Quảng trường Võ Nguyên Giáp theo hướng lưỡng dụng và nhiều công trình, việc làm vì cộng đồng, vì quê hương khác mà thấy mừng vui khôn tả. Việc ấy dù muộn còn hơn không. Không có lẽ tỉnh lỵ cả nước đều có những quảng trường, vườn hoa, công viên, hồ điều hoà, đại lộ, tượng đài cao rộng, phố xá quy củ, đa dạng với toà ngang dẫy dọc mang tên những danh nhân lịch sử… Thái Nguyên lại cứ khiêm tốn mãi. Lại nữa là tầm nhìn - tầm nhìn có dự báo tốc độ phát triển chung, không phải chỉ cho một hoạt động, một lĩnh vực cụ thể nào, không của riêng địa phương nào trong tỉnh.
Đất đai rồi cũng sẽ không còn theo tốc độ quy hoạch và phát triển của đất nước, của tỉnh. Không mấy năm nữa tỷ lệ đơn vị hành chính là thành phố sẽ nhiều hơn huyện. Ngẫm từ sử sách mới thấy ngày xưa nhiều việc được xem xét thật thấu đáo. Chẳng hạn năm Minh Mạng 12, nhà vua cho thành lập một số tỉnh, trong đó có Hà Nội, Hà là sông mẹ (Sông Hồng), hữu ngạn là nội, có Hà Nội, Hà Đông, Hà Tây. Trong tỉnh Hà Nội có nội thành và ngoại thành. Thành bao bọc phố tạo nên thành phố. Đã là thành phố thì là nơi kẻ chợ, dân đông, trung tâm buôn bán và văn hoá. Làm ăn dễ, giầu có thuộc về những người “Cận Thị và cận Giang” cho nên phàm là thành phố trước sau gì cũng cần mấy yếu tố đó…
Tôi như có dự cảm về một sự đổi mới trong cách nghĩ suy và việc làm của lớp người quản lý xã hội hôm nay. Hình như đã giảm bớt cái thứ tư duy, cái thứ khát vọng “Giấc mơ con đè nát cuộc đời con” ”lấy ngắn, nuôi dài” ?
Nhà sử học Lê Văn Lan có lần đã bảo tôi đại ý thế này: Di tích lịch sử kháng chiến Việt Bắc khác về căn bản các vùng khác là sự hiện hữu của những cây cọ. Không có cây đó là không còn bản sắc, không có điểm nhấn và cả tính kế thừa….
Từ ý ấy, suy rộng ra, quy hoạch hay phát triển gì cũng đi ra từ bản sắc, đặc thù vùng, miền… Thành phố dù có to rộng, hiện đại đến cỡ nào cũng cần thiết phải nằm trong các tiêu chí cơ bản của kiến trúc và dân sinh: Tính đa dạng trong kiến trúc, tính linh hoạt trong giao thông, cấp thoát nước, rác thải, tỷ lệ cây xanh, mặt nước tính theo đầu người, môi trường và các công trình phúc lợi, văn hoá thể dục thể thao v.v…
Những công trình phúc lợi vì mục tiêu chung chắc chắn sẽ được người dân ủng hộ và lịch sử cũng ghi tạc và đánh giá công bằng. Một nội dung quan trọng nữa là xây dựng văn hoá cư dân thành thị. Đặc điểm lớn nhất của đô thị Thái Nguyên là đô thị mới, dân cư đa dạng, văn hoá, thiết chế truyền thống không nhiều. Cho nên trong sự đầu tư để phát triển cũng không thể xem nhẹ nội dung này…
Thái Nguyên nhận biết và điều chỉnh, đó là phẩm chất vốn có. Tôi nghĩ vậy và tin rằng mọi người cũng nghĩ vậy! ./.
