Các động lực thúc đẩy sử dụng năng lượng tái tạo tại hộ gia đình ở Việt Nam
Hiện nay, các hộ gia đình tại Việt Nam đang có xu hướng chuyển sang sử dụng năng lượng mặt trời. Tuy nhiên vẫn cần phải đánh giá một cách khoa học nhu cầu năng về lượng tái tạo để có thể khám phá các cơ hội và nhân tố thúc đẩy từ người tiêu dùng.
Nhóm nghiên cứu do TS. Nguyễn Đình Chúc thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam dẫn đầu đã đưa ra được những nhận định khá cụ thể thông qua đề tài "Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến việc sử dụng năng lượng mặt trời của hộ gia đình ở Việt Nam” trong thời gian từ năm 2018 đến năm 2019.
Nghiên cứu cho thấy, nhu cầu sử dụng năng lượng mặt trời ở Thành phố Hồ Chí Minh đang tăng mạnh thông qua việc ngày càng có nhiều hộ gia đình lắp đặt các hệ thống điện áp mái và nhu cầu này xuất hiện chủ yếu ở các hộ dân có diện mái nhỏ. Các tác giả cũng đã chỉ ra 3 động lực bên ngoài thúc đẩy xu hướng này bao gồm: giá mua điện nối lưới hấp dẫn, chi phí đầu tư hệ thống đang giảm dần đến mức hợp lý hơn và thủ tục mua bán điện đang dần được hoàn thiện, tạo thuận lợi hơn cho các hộ dân đô thị.
Những rào cản chính đối với sự phát triển năng lượng mặt trời áp mái cũng được nghiên cứu đề cập, đó là: chi phí đầu tư còn cao, quy định pháp lý chưa hoàn thiện (ví dụ như định nghĩa về điện mặt trời áp mái, thủ tục hành chính còn rườm rà), thiếu kiến thức và thông tin về hệ thống năng lượng mặt trời áp mái, thiếu các quy chuẩn về sản phẩm, quy trình lắp đặt, vận hành, bảo dưỡng hệ thống…
Các nhà khoa học cũng chỉ ra rằng nhóm tiên phong trong việc sử dụng năng lượng mặt trời áp mái ở Thành phố Hồ Chí Minh có những đặc điểm cơ bản như: điều kiện kinh tế khá giả, có hiểu biết về năng lượng tái tạo, có trình độ học vấn cao, có nhận thức tốt về bảo vệ môi trường và thuộc nhóm nam trung niên.
Nhóm nghiên cứu đưa ra khuyến nghị, có thể thấy một xu hướng khá rõ rệt là người sử dụng điện trở thành nhà đầu tư sản xuất điện ở quy mô nhỏ. Vì vậy cần lưu ý, nếu các hộ gia đình có xu hướng ồ tạt tham gia với tư cách nhà đầu tư kiếm lời vào năng lượng mặt trời áp mái, có thể sẽ xuất hiện một số rủi ro trong điều kiện khung khổ pháp lý, kỹ thuật chưa hoàn chỉnh. Do vậy, cần khẩn trương tiến hành xây dựng, hoàn thiện chính sách, quy định hỗ trợ phát triển điện mặt trời áp mái theo hướng sẵn sàng chuyển đổi sang điều kiện thị trường, chuẩn hóa các tiêu chí về lắp đặt, kiểm định, thử nghiệm cũng như có chiến lược truyền thông toàn diện.
