Cải tạo chung cư cũ và bài toán lợi ích chung, lợi ích riêng

Theo dõi MTĐT trên

Để làm rõ vấn đề lợi ích đang tồn tại ở các dự án cải tạo, xây mới các khu tập thể, khu chung cư cũ, phóng viên Môi trường và Đô thị Việt Nam điện tử đã có cuộc trao đổi với KTS. Trần Huy Ánh, Ủy viên Thường trực Hội Kiến trúc sư Hà Nội.

Trong hoàn cảnh ngân sách của thành phố còn eo hẹp như hiện nay, rõ ràng việc huy động vốn xã hội hóa để cải tạo, xây mới các khu tập thể đang là phương án khả thi nhất. Nhưng tại phương án này, nhiều người còn lo ngại về vấn đề lợi ích nhóm, phá vỡ quy hoạch, cảnh quan... Quan điểm củaôngvề vấn đề nàylà như thế nào?

Dù trong hoàn cảnh nào thì huy động vốn xã hội hóa đầu tư cải thiện chỗ ở vẫn là phương án khả thi. Tất cả các quốc gia giàu nghèo đều phải làm như vậy, nhưng cái cách xã hội hóa hiện nay khi các bên tham gia xã hội hóa bao gồm người dân đang ở chung cư cũ (CCC) lẫn chủ đầu tư (CĐT) đều đặt lợi ích cá nhân lên trên lợi ích xã hội, không ai chịu thỏa hiệp thì phần thiệt thòi đổ hết vào xã hội như vấn đề gia tăng mật độ/tầng cao/hệ số xây dựng…

Tất cả gây sức ép đè thẳng vào hạ tầng xã hội lẫn hạ tầng kỹ thuật hiện có, hậu quả là phá vỡ quy hoạch, cảnh quan và đương nhiên là mảnh đất mầu mỡ của cơ chế xin cho, tham nhũng, lợi ích nhóm.

Vẫn còn quá nhiều rào cản trong việc cải tạo chung cư cũ. Ảnh: Gia Miêu.

Quan điểm của cá nhân tôi là nếu vậy thì không làm gì, hãy để nguyên. Trong đó, người dân CCC cứ việc cố thủ trong nhà ở chất lượng thấp, CĐT khỏi phải nghĩ nhiều mưu mẹo mà chả có bài nào thật mới lạ, hay ho. Xã hội và các cấp quản lý dành trí tuệ, thời gian cho việc khác hữu ích hơn thay vì lo hộ, thương hộ (bản thân họ cũng không cần ai lo lắng thương hộ), các câp quản lý ra thông báo không chịu trách nhiệm nếu sập đổ… thế là xong.

Đã có nhiều doanh nghiệp từng muốn tham gia vào các dự án cải tạo, xây dựng lại các khu tập thể cũ đã xuống cấp tại Hà Nội, nhưng chỉ có một số ít dự án được khởi công xây dựng. Vậy vướng mắc của các dự án này là gì?

Không ai vì cái lợi ích chung cả, các bên liên quan đều không có tiếng nói chung, đặc biệt là không tin tưởng nhau. Dân CCC thì đòi hỏi vô lý/phi thực tế; CĐT thì chỉ biết kiếm lợi thật nhiều; Luật lệ thì lỏng lẻo, dựa vào việc thống nhất 2 bên thỏa thuận mà không đưa ra một quyết sách thuyết phục hợp tình hợp lý…

Vướng mắc nhiều tới mức quá sức tất cả các bên liên quan nên mọi việc nói nhiều mà không làm được gì, do vậy ta cứ tiếp tục việc làm vô vọng này thì có phải là lãng phí thời gian, công sức của các bên không?

KTS. Trần Huy Ánh, Ủy viên Thường trực Hội Kiến trúc sư Hà Nội.

Sau nhiều lần đề xuất không thành công, mới đây, một Tập đoàn đã có đề xuất mới đó là sử dụng đất chợ để cải tạo khu tập thể cũ. Ông nhận thấy đề xuất này có ưu, nhược điểm gì?  

Tại dự án này bế tắc là ở quỹ đất xây nhà để di tạm sang sau đó xây nhà mới trả dân, nhưng nó ẩn chứa nguy cơ dân không sang thì nhà tạm thành nhà thật và CĐT bán đi thu hồi vốn... Ưu và nhược điểm cũng nằm ở đó. 

Khảo sát cho thấy, nhiều người dân mong mỏi các dự án cải tạo chung cư, tập thể cũ được tiến hành nhanh chóng để có chỗ ở mới khang trang, sạch sẽ và an toàn hơn. Tuy nhiên, có nhiều dự án gặp khó khăn do không nhận được sự hợp tác của người dân trong việc thỏa thuận đền bù, khó khăn trong GPMB. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?

Việc thỏa thuận là quyền của 2 bên để đi đến thống nhất. Vấn đề này nằm ngoài hiểu biết của bất cứ chuyên gia nào mà nó điều tiết bởi quy luật thị trường.

Chúng ta còn phương án nào khác cho vấn đề tồn tại đã nhiều năm nay hay không?

Khi hai bên liên quan còn chưa đủ thiện chí tha thiết gặp nhau thì những người  đứng ngoài như chúng ta cứ đứng ngoài và nghĩ việc khác thôi.

Xin cảm ơn những chia sẻ của ông!