Cảnh báo: Khủng hoảng năng lượng thế giới làm giá điện tăng cao
Nhiều quốc gia trên khắp thế giới, trong đó có Việt Nam đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng năng lượng khiến giá khí đốt, xăng, điện đều tăng cao.
Tại Châu Âu, giá khí đốt tự nhiên tăng đột biến trong năm nay, mức tăng gần 600% do lo ngại mức dự trữ năng lượng thấp hiện nay sẽ không đủ cung cấp cho các dịch vụ trong mùa Đông sắp tới. Riêng tại Mỹ, giá khí đốt gần đây đã chạm mức cao nhất trong 12 năm qua. Giá dầu thô tại thị trường Mỹ chạm mức cao nhất trong gần 7 năm qua, trong khi giá khí đốt tự nhiên liên tục lập kỷ lục. Việc giá khí đốt tăng cao, cùng với giá dầu chạm mức cao nhất trong nhiều năm đã dấy lên những lo ngại lạm phát gia tăng và khiến hóa đơn năng lượng tăng nhanh chóng.
Vấn đề dường như ngày càng phức tạp khi cuộc khủng hoảng điện ở Trung Quốc khiến tình trạng thiếu hụt năng lượng trên toàn cầu trở nên căng thẳng hơn, có nguy cơ làm đảo lộn quá trình hồi phục sau đại dịch COVID-19. Nguyên nhân của tình trạng trên là do hạn hán và giá than ở Trung Quốc tăng vọt mà nhiệt điện vẫn chiếm khoảng 60% sản lượng điện của nước này.
Thực tế đã có nhiều khu vực ở đông bắc Trung Quốc bị cắt điện trong nhiều giờ, hệ thống đèn điều tiết giao thông thậm chí cũng tê liệt. Nhà máy tại các khu vực sản xuất bị yêu cầu giảm giờ hoạt động, thậm chí phải đóng cửa trong vòng một tuần. Tình trạng thiếu điện hiện đang là một trong những mối đe dọa lớn của nền kinh tế thứ 2 thế giới. Châu Âu và Mỹ đều đang lo ngại việc nguồn cung sụt giảm có đủ để cung cấp năng lượng cho các nền kinh tế trong suốt mùa đông hay không. Cuộc khủng hoảng điện ở Trung Quốc còn tạo thêm áp lực lên chuỗi cung ứng toàn cầu khi giá nguyên liệu và các sản phẩm thiết yếu tăng cao.
Vậy cuộc khủng hoảng năng lượng trên thế giới tác động thế nào đến Việt Nam, là điều đang được dư luận quan tâm. Ông Hà Đăng Sơn - Giám đốc Trung tâm nghiên cứu năng lượng và tăng trưởng xanh khẳng định: "Cuộc khủng hoảng năng lượng đang diễn ra tại nhiều quốc gia trên thế giới và Việt Nam cũng không đứng ngoài cuộc".
Việt Nam bắt đầu chuyển sang nhập khẩu thuần năng lượng từ năm 2015, nên việc tăng giá nhiên nhiệu dẫn tới chi phí đầu vào đối với các nhà máy điện sử dụng nhiên liệu nhập khẩu sẽ tăng lên. Chi phí sản xuất điện tăng lên sẽ gây áp lực lớn với ngành điện. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng đang trong quá trình chuyển dịch cơ cấu năng lượng theo hướng tăng tỷ trọng nguồn năng lượng tái tạo.
Giai đoạn 2020 - 2021, do ảnh hưởng của dịch COVID-19, phụ tải điện giảm nên Việt Nam đảm bảo cung cấp đủ điện. Tuy nhiên, thời gian tới, khi nền kinh tế được được mở cửa trở lại, các hoạt động sản xuất kinh doanh được phục hồi, việc cung ứng điện sẽ phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, bởi hiện các nguồn điện phát triển rất chậm. Thủy điện do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, có đủ nguồn nước hay không cũng là một câu hỏi lớn. Còn các nguồn năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời có sự rủi ro lớn về mức độ biến động, khó dự báo.
Theo lãnh đạo Trung tâm nghiên cứu năng lượng và tăng trưởng xanh, việc đa dạng hóa nguồn cung đồng thời tiếp tục chuyển dịch sang sử dụng năng lượng tái tạo là một lựa chọn dài hạn để giảm phụ thuộc vào các nguồn năng lượng hóa thạch. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi phải có chiến lược phù hợp và có kế hoạch đầu tư cho lưới điện truyền tải liên vùng, liên quốc gia, xem xét các công nghệ lưu trữ năng lượng,… Riêng đối với nguồn nhiên liệu nhập khẩu, cần phải chủ động trong việc mua các nhiên liện ngắn hạn, trung hạn, đầu tư hạ tầng các kho chứa…
