COP27: Lần đầu tiên các nước giàu đồng ý bồi thường thiệt hại do khí hậu ở các nước nghèo

Theo dõi MTĐT trên

Sau các cuộc đàm phán căng thẳng kéo dài suốt đêm, chủ tịch Cop27 của Ai Cập vào sáng sớm ngày 20/11 đã công bố một văn bản dự thảo cho một thỏa thuận tổng thể – đồng thời triệu tập một phiên họp toàn thể để thông qua thỏa thuận cuối cùng, bao quát cho hội nghị thượng đỉnh của Liên Hợp Quốc.

Phiên họp đã thông qua điều khoản của văn bản về việc thành lập một quỹ “tổn thất và thiệt hại” để giúp các nước đang phát triển gánh chịu những chi phí trước mắt do các hiện tượng khí hậu gây ra như bão và lũ lụt

Các nhà đàm phán từ gần 200 quốc gia lần đầu tiên đã đồng ý thành lập một quỹ giúp các nước nghèo, dễ bị tổn thương đối phó với thảm họa khí hậu trở nên tồi tệ hơn do ô nhiễm từ các quốc gia giàu có thải ra đang làm nóng hành tinh một cách nguy hiểm.

Quyết định liên quan đến các khoản thanh toán cho thiệt hại khí hậu đã đánh dấu một bước đột phá về một trong những vấn đề gây tranh cãi nhất tại các cuộc đàm phán về khí hậu của Liên Hợp Quốc. Trong hơn ba thập kỷ, các quốc gia đang phát triển đã gây áp lực về tiền bạc đối với tổn thất và thiệt hại, yêu cầu các nước công nghiệp phát triển giàu có bồi thường thiệt hại cho những cơn bão tàn phá, sóng nhiệt và hạn hán do sự nóng lên toàn cầu gây ra.

Nhưng Hoa Kỳ và các quốc gia giàu có khác từ lâu đã ngăn chặn ý tưởng này vì sợ rằng họ có thể phải chịu trách nhiệm pháp lý về lượng khí thải nhà kính đang gây ra biến đổi khí hậu.

Thỏa thuận được ký kết tại thị trấn nghỉ mát của Ai Cập này nói rằng các quốc gia không thể chịu trách nhiệm pháp lý về các khoản thanh toán. Thỏa thuận kêu gọi một ủy ban với đại diện từ 24 quốc gia làm việc trong năm tới để tìm ra chính xác hình thức quỹ nên thực hiện, quốc gia nào nên đóng góp và tiền nên đi đâu. Nhiều chi tiết khác vẫn đang được xác định.

Việc tạo ra một quỹ “tổn thất và thiệt hại” gần như bị trật bánh bởi các tranh chấp về các yếu tố khác của một thỏa thuận rộng lớn hơn, bao gồm cả việc các quốc gia nên cắt giảm lượng khí thải sâu như thế nào và liệu có nên đưa vào ngôn ngữ kêu gọi rõ ràng loại bỏ nhiên liệu hóa thạch hay không, bao gồm than đá, khí đốt tự nhiên và dầu mỏ.

Các quốc gia đang phát triển - phần lớn đến từ Châu Á, Châu Phi, Châu Mỹ Latinh, Ca-ri-bê và Nam Thái Bình Dương - đã đấu tranh trước tiên để đưa quỹ tổn thất và thiệt hại vào chương trình nghị sự chính thức của hội nghị thượng đỉnh kéo dài hai tuần. Và sau đó họ không ngừng trong chiến dịch gây áp lực của mình, lập luận rằng đó là vấn đề công lý, lưu ý rằng họ đã góp phần rất ít vào cuộc khủng hoảng đe dọa sự tồn tại của họ.

Sherry Rehman, Bộ trưởng phụ trách biến đổi khí hậu của Pakistan cho biết: “Thông báo mang lại hy vọng cho các cộng đồng dễ bị tổn thương trên toàn thế giới đang đấu tranh để tồn tại trước căng thẳng khí hậu. Và mang lại một số uy tín cho Hội nghị COP.”

Tuy nhiên, những rào cản lớn vẫn còn.

Hoa Kỳ và EU đang thúc đẩy các đảm bảo rằng Trung Quốc cuối cùng sẽ đóng góp vào bất kỳ quỹ nào được tạo ra  và rằng Trung Quốc sẽ không đủ điều kiện nhận tiền từ quỹ đó

Cũng không có gì đảm bảo rằng các quốc gia giàu có sẽ gửi tiền vào quỹ

Tuy nhiên, ngay sau khi toàn thể phê duyệt quỹ tổn thất và thiệt hại, Thụy Sĩ đã kêu gọi tạm dừng 30 phút để có thời gian nghiên cứu văn bản mới của thỏa thuận tổng thể - cụ thể là ngôn ngữ liên quan đến các nỗ lực quốc gia nhằm cắt giảm khí thải làm khí hậu nóng lên, Thụy Sĩ đại biểu cho biết, theo báo cáo của Reuters.

Các nhà đàm phán đã lo lắng về những thay đổi được thảo luận quá muộn trong quá trình này.

Tài liệu hình thành nên thỏa thuận chính trị tổng thể cho COP27, cần được sự chấp thuận của gần 200 quốc gia tại hội nghị thượng đỉnh về khí hậu ở Ai Cập. Theo các lần lặp lại trước đó, dự thảo không chứa tài liệu tham khảo theo yêu cầu của Ấn Độ và một số phái đoàn khác về việc giảm dần việc sử dụng tất cả nhiên liệu hóa thạch. Thay vào đó, nó chỉ đề cập đến việc cắt giảm dần than đá, như đã được thống nhất tại hội nghị thượng đỉnh năm ngoái.