Đánh giá an ninh nguồn nước lưu vực sông Đồng Nai
PGS. TS. Nguyễn Trúc Lê cùng các cộng sự tại Trường Đại học Kinh tế thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội đã thực hiện đề tài: “Nghiên cứu đánh giá an ninh nguồn nước phục vụ xây dựng quy hoạch tài nguyên nước: áp dụng thử nghiệm trên lưu vực sông Đồng Nai”.
Mục tiêu thực hiện đề tài là xây dựng cơ sở khoa học đánh giá an ninh nguồn nước (ANNN) các lưu vực sông chính ở Việt Nam; xây dựng bộ tiêu chí đánh giá hiệu quả kinh tế sử dụng nước ở Việt Nam; đề xuất các giải pháp bảo đảm ANNN, quản lý, sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả trong điều kiện biến đổi khí hậu và nước biển dâng; và áp dụng thử nghiệm đánh giá ANNN trên lưu vực sông Đồng Nai.
Dựa trên việc tổng hợp các bộ chỉ số có khả năng áp dụng cho các lưu vực sông của Việt Nam, nhóm nghiên cứu đã xây dựng bộ tiêu chí đánh giá ANNN áp dụng cho lưu vực sông Đồng Nai dựa trên khung đánh giá ANNN của Diễn đàn nước Châu Á - Thái Bình Dương (2013) khuyến nghị cho các nước khu vực Châu Á - Thái Bình Dương.
Theo đó bộ chỉ số đo lường ANNN ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương gồm 5 nhóm chỉ số chính là: ANNN hộ gia đình, ANNN kinh tế, ANNN đô thị, ANNN môi trường và khả năng chống chịu đối với thiên tai do nước.
ANNN tổng hợp được chia thành 5 mức: Mức nguy hiểm, mức cảnh báo, mức đảm bảo năng lực, mức hiệu quả và mức hình mẫu. Bộ tiêu chí đánh giá hiệu quả kinh tế sử dụng nước bao gồm 5 nhóm tiêu chí: Năng suất nhân tố tổng hợp và hiệu quả sử dụng tài nguyên nước, giá trị kinh tế sử dụng nước sinh hoạt, giá trị kinh tế sử dụng nước nông nghiệp, giá trị kinh tế sử dụng nước công nghiệp, giá trị kinh tế sử dụng nước dịch vụ và hoạt động công.
Bốn thách thức đối với ANNN Việt Nam trong tương lai, đó là: Bốn lưu vực sông chính tạo ra 80% GDP của Việt Nam hiện đang đối mặt với tình trạng căng thẳng nước vào mùa khô; Vấn đề sẽ gia tăng nghiêm trọng hơn nếu vẫn giữ các hoạt động như hiện nay; Mâu thuẫn do phân bổ tài nguyên nước giữa nhu cầu phát triển thủy điện và các nhu cầu sử dụng nước khác có thể làm gia tăng căng thẳng nước; Dự báo tác động lớn lên nền kinh tế trong điều kiện hoạt động như hiện nay.
