Đào tạo đội ngũ kiến trúc sư đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước
Trong chiến lược phát triển của mình, Trường đại học Kiến trúc Hà Nội đã xác định việc mở rộng môi trường và thị trường lao động cho sinh viên tốt nghiệp ra các nước trong khu vực là yếu tố quan trọng.
Trong những năm qua, thực tiễn cho thấy Việt Nam là một trong những quốc gia có tốc độ phát triển rất ấn tượng với những bước hội nhập quốc tế đa phương, đa chiều trên mọi lĩnh vực ngày càng sâu và rộng hơn.
Công cuộc công nghiệp hóa và hiện đại hóa Đất nước, ngành Xây dựng đã có những bước đóng góp rất quan trọng đưa Việt Nam trở thành một quốc gia có tốc độ đô thị hóa cao nhất trong khu vực Đông nam Á với khoảng 813 đô thị chiếm 37,5% tỷ lệ đô thị hóa. Khu vực nông thôn cũng có rất nhiều khởi sắc với các chương trình Xây dựng Nông thôn mới.
Trong bối cảnh xã hội đó, ngành Kiến trúc- Quy hoạch cũng có những bước phát triển và hội nhập quốc tế mạnh mẽ trong vai trò hoạch định các chiến lược phát triển không gian kinh tế cũng như tổ chức không gian quy hoạch vùng và đô thị trong toàn quốc.
Môi trường xã hội ở nước ta đang có những bước chuyển mình nhanh chóng và tiến bộ với sự ảnh hưởng ngày càng sâu rộng của cuộc cách mạng 4.0 với sự liên kết mạnh mẽ của các nền kinh tế toàn cầu. Những chuyển biến nhanh chóng của xã hội cũng đặt ra những thách thức to lớn cho môi trường đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng cho thị trường lao động đặc biệt trong lĩnh vực Kiến trúc Quy hoạch.
Quá trình hội nhập quốc tế có tác động mạnh mẽ và toàn diện đến hệ thống giáo dục đại học. Xu thế toàn cầu hóa và hội nhập tạo điều kiện cho các nước khai thác vốn tri thức chung của toàn Nhân loại.
Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin đã hình thành “ Xã hội thông tin” mà ở đó sự phát triển dựa vào sự lớn mạnh của nguồn tri thức và nhạy bén của hệ thống thông tin. Điều này càng làm nổi bật vai trò quan trọng của giáo dục nói chung và giáo dục đại học nói riêng trong việc duy trì và phát triển nguồn cung cấp các tài sản trí tuệ.
Ngành Kiến trúc – Quy hoạch là một ngành học có sự gắn bó chặt chẽ giữa các điều kiện kinh tế, văn hóa xã hội và khoa học công nghệ và môi trường sinh thái.
Trong công cuộc công nghiệp hóa và hiện đại hóa Đất nước, khoa học công nghệ đã và đang trở thành động lực phát triển để kiến tạo một nền kinh tế tri thức.
Về môi trường văn hóa, chúng ta cần tạo dựng những cơ hội đối thoại giữa các nền văn hóa và văn minh các quốc gia, các khu vực và coi đó là nhân tố tích cực của Toàn cầu hóa nhằm bảo vệ sự đa dạng văn hóa. Với bối cảnh đó sinh viên Kiến trúc – Quy hoạch và các thế hệ kiến trúc sư có thể mở rộng giao lưu, tham gia vào công cuộc bảo tồn và phát huy những bản sắc văn hóa trong hội nhập phát triển giữa các nước trong khu vực và trên thế giới.
Nhận thức đúng đắn về những đặc điểm về chuyên ngành đào tạo, Nhà trường luôn nỗ lực để xây dựng và phát triển hợp tác quốc tế, liên kết trong đào tạo và nghiên cứu khoa học hướng đến những co hội cho sinh viên ngay từ khi còn là sinh viên và cả sau khi tốt nghiệp có thể đủ năng lực, kỹ năng để tham dự những khóa học quốc tế phong phú đa dạng ở nước ngoài.
Nhận thức rõ ràng những thách thức cũng như những thời cơ phát triển của môi trường đào tạo cần phải thích ứng với điều kiện xã hội thời kỳ hội nhập quốc tế, Trường đại học Kiến trúc Hà Nội cũng đã xây dựng những chiến lược phát triển đổi mới toàn diện để thực hiện một cách có hiệu quả chương trình hành động của Ngành Xây dựng trong việc thực hiện Nghị quyết số 31/NQ-CP ngày 13/5/2014 của Chính phủ về Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 22-NQ/TW ngày 10/4/2013 của Bộ Chính trị Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam về hội nhập quốc tế.
Trong chiến lược phát triển của mình, Trường đại học Kiến trúc Hà Nội đã xác định việc mở rộng môi trường và thị trường lao động cho sinh viên tốt nghiệp ra các nước trong khu vực là yếu tố quan trọng. Việc xác lập này ảnh hưởng đến hàng loạt những vấn đề trong triển khai và thực hiện các chương trình hành động .
Nhà trường đã tích cực đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức đào tạo, gắn nội dung đào tạo của nhà trường với thực tiễn xã hội và môi trường đào tạo quốc tế, nhanh chóng phát triển đào tạo nhiều loại hình mới, đáp ứng yêu cầu phát triển của ngành Xây dựng và đất nước, góp phần quan trọng khẳng định uy tín, thương hiệu và vị thế là Trường Đại học hàng đầu về đào tạo Kiến trúc sư, kỹ sư xây dựng trong cả nước và đảm báo chất lượng Quốc tế.
Cho đến nay – Trường đại học Kiến trúc đã có hơn 20 chuyên ngành đào tạo ở bậc đại học với những chương trình liên kết giảng dạy bằng tiếng Anh và tiếng Pháp, đồng thời triển khai các chương trình sau đại học đồng cấp bằng với một số trường đại học uy tín trên thế giới.
Chương trình Pháp ngữ của Nhà trường đã được triển khai đồng bộ cả 3 bậc từ đại học- cao học và tiến sỹ với khối các trường đại học INSA của Cộng hòa Pháp và được Bộ Văn hóa Pháp đánh giá rất cao – Đây là một chương trình đào tạo Kiến trúc – Quy hoạch đồng bộ đầu tiên sử dụng tiếng Pháp được triển khai ngoài biên giới nước Pháp.
Nhà trường đã thực hiện thành công các chương trình trao đổi sinh viên với rất nhiều các trường đại học trong khu vực và trên thế giới như Mỹ, Nhật , Hàn quốc, Úc, Singapor, Thái lan… và tổ chức thành công nhiều Workshop quốc tế với sự tham gia của nhiều sinh viên đến từ các trường đại học khắp các Châu lục….
Nhà trường đã và đang triển khai đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, ngoại ngữ, tin học cho các cán bộ quản lý, cán bộ khoa học công nghệ của các cơ quan, tổ chức, địa phương; Thực hiện các đề tài khoa học do Nhà nước, các ngành, các cơ quan, tổ chức, địa phương giao và các đề tài do giảng viên, cán bộ khoa học, sinh viên, học viên của Trường đề xuất nghiên cứu; Hợp tác với các trường đại học, các Viện nghiên cứu, các cơ quan, tổ chức trong nước và các tổ chức Quốc tế về đào tạo, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ. Nhà trường đã tổ chức triển khai việc áp dụng các kết quả trong đào tạo, nghiên cứu khoa học vào hoạt động lao động sản xuất, dịch vụ khoa học với sự tham gia cảu nhiều chuyên gia quốc tế.
Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội đã luôn luôn chủ trương phát triển đồng bộ và song song công tác phát triển đào tạo với nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ và đã đạt được nhiều kết quả khả quan, đội ngũ cán bộ khoa học công nghệ đã trưởng thành từng bước về số lượng và chất lượng là nhân tố quyết định việc nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học.
Với những thành tích đã đạt được trong Đào tạo và Nghiên cứu khoa học – Chuyển giao công nghệ, Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội đã xây dựng chiến lược phát triển đồng bộ trong giai đoạn tới nhằm phát huy truyền thống gần 50 năm xây dựng và phát triển về các lĩnh vực kiến trúc, quy hoạch và xây dựng đô thị và nông thôn .
Với mục tiêu xây dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học công nghệ đạt trình độ khu vực, đồng thời thu hút nhân tài trong giảng dạy và nghiên cứu khoa học, Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội đã đề ra những nhiệm vụ trọng tâm phát triển Nhà trường tới năm 2030, trong đó, nghiên cứu phát triển khoa học công nghệ ngành Xây dựng làm tiền đề đổi mới và phát triển đào tạo, xây dựng đội ngũ cán bộ khoa học công nghệ trình độ quốc tế.
Xây dựng tiềm lực khoa học và công nghệ: Tăng cường năng lực nghiên cứu và phát triển đội ngũ cán bộ KH&CN hướng tới thị trường quốc tế:
- Phân loại đội ngũ cán bộ khoa học về trình độ chuyên môn, ngoại ngữ, năng lực nghiên cứu và thực hiện các nhiệm vụ khoa học để có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng hợp lý trong từng giai đoạn, từng năm; Khuyến khích tự đào tạo. Đối với hoạt động của các viện nghiên cứu, doanh nghiệp trong Trường: Kiện toàn các cơ sở sản xuất, dịch vụ KH&CN trong Trường, củng cố và phát triển quan hệ giữa nghiên cứu KH&CN với môi trường chủ động hội nhập.
- Đấy mạnh các hoạt động khoa học và công nghệ: Thực hiện đề tài khoa học công nghệ các cấp: Tích cực, chủ động tham gia đăng ký và thực hiện đề tài khoa học cấp nhà nước, cấp ngành và thành phố cũng như các đề tài khoa học cấp trường với sự tham gia của các cán bộ kỹ thuật chuyên gia quốc tế . Các đề tài này tập trung vào các chương trình khoa học công nghệ lớn như Chương trình mục tiêu quốc gia ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường, tiết kiệm năng lượng, thiết kế công trình xanh, công nghệ mới trong Kiến trúc – Quy hoạch đô thị và nông thôn.
- Đẩy mạnh công tác công bố các kết quả nghiên cứu khoa học: Đẩy mạnh viết các bài báo khoa học cho các tạp chí khoa học có uy tín trong và ngoài nước, tham gia các hội thảo khoa học, xúc tiến công tác bảo hộ quyền tác giả…
- Đổi mới hoạt động thông tin khoa học và công nghệ: Định kỳ tổ chức hội nghị, hội thảo khoa học quốc tế theo chuyên đề, thông báo những kết quả khoa học và công nghệ mới; Hiện đại hoá thư viện: Tăng các đầu sách, tạp chí chuyên ngành trong và ngoài nước; Tăng các thiết bị điện tử phục vụ khai thác thông tin khoa học và công nghệ; Tăng cường thông tin nội sinh (các luận án, luận văn, hệ thống chương trình, bài giảng, các báo cáo tham luận, kỷ yếu hội nghị, hội thảo,) bằng tiếng Anh và tiếng Pháp để giới thiệu và trao đổi thông tin quốc tế. Tăng cường phương thức phổ biến các kết quả nghiên cứu khoa học và công nghệ và liên kết khai thác nguồn dữ liệu với các trường đại học trong khu vực và trên thế giới.
- Đẩy mạnh hoạt động chuyển giao công nghệ: Xây dựng quy chế chuyển giao kết quả nghiên cứu khoa học vào đào tạo và sản xuất; quy chế hỗ trợ của đào tạo và sản xuất cho nghiên cứu khoa học và công nghệ và cho thực hành của sinh viên; Mở rộng hợp tác, chuyển giao công nghệ với các tổ chức quốc tế ; Áp dụng khoa học và công nghệ hiện đại phục vụ công tác nghiên cứu Kiến trúc, quy hoạch đô thị và nông thôn , bảo vệ và tôn tạo di sản kiến trúc - Quy hoạch có sự tham gia của chuyên gia quốc tế và trao đổi thông tin qua các hội thảo quốc tế.
- Đẩy mạnh hợp tác quốc tế về khoa học và công nghệ: Tăng cường hợp tác về đào tạo và KH&CN với các địa phương, các đơn vị và tổ chức KH&CN trong nước và quốc tế. Đa dạng hoá các loại hình hợp tác quốc tế bao gồm NCKH, chuyển giao công nghệ, hội thảo trao đổi chuyên môn, trao đổi thông tin; Tích cực tham gia các Hiệp hội chuyên ngành, các Hội động chuyên môn khu vực và thế giới
- Đẩy mạnh công tác khoa học sinh viên: Xác định rõ vai trò và vị trí công tác NCKH của sinh viên trong các hoạt động KH&CN của Nhà trường; Lồng ghép việc tổ chức các hoạt động NCKH của sinh viên với 4 nội dung của Đề án phát triển KH&CN của Nhà trường; Đa dạng hoá các loại hình nghiên cứu KH&CN trong sinh viên, tạo ra cơ chế phối hợp chặt chẽ lực lượng NCKH sinh viên với các lực lượng NCKH là các chuyên gia quốc tế trong các chương trình liên kết đào tạo của Nhà trường; Có biện pháp thu hút lực lượng sinh viên quốc tế trong khu vực và trên thế giới.
- Đẩy mạnh những nghiên cứu cơ bản về kiến trúc nhiệt đới Việt Nam, xây dựng cơ sở dữ liệu về kiến trúc, địa lý, khí hậu, văn hoá xã hội, phục vụ cho việc phát triển kiến trúc Việt Nam hiện đại có bản sắc. Đây cũng là một điểm rất mới tạo sự hấp dẫn tham gia của nhiều học giả thế giới trong lĩnh vực Kiến trúc- Quy hoạch.
Nghiên cứu những lý thuyết về Xây dựng và phát triển nông thôn mới: quy hoạch, nhà ở, công trình công cộng, công trình sản xuất nông nghiệp, cơ sở hạ tầng và môi trường; Xây dựng và phát triển đô thị: nhà ở, công trình công cộng, công trình sản xuất, giao thông đô thị, môi trường, tiết kiệm năng lượng; Ứng dụng vật liệu mới, kết cấu và công nghệ xây dựng hiện đại, phù hợp với điều kiện Việt Nam; Nhà ở xây dựng bằng phương pháp công nghiệp; Kỹ thuật tiên tiến xây dựng công trình ngầm với sự tham gia và trao đổi kinh nghiệm của nhiều chuyên gia quốc tế.
Đổi mới môi trường giáo dục đại học toàn diện hướng tới môi trường hội nhập quốc tế ở cấp độ cao là một chiến lược phát triển của Trường đại học Kiến trúc Hà Nội nhằm tạo ra những tiền đề và động lực cho tương lai của những thế hệ sinh viên có đủ phẩm chất, kiến thức, kỹ năng cho một môi trường lao động quốc tế. Nhà trường đã và đang huy động toàn lực lượng cán bộ giảng dạy và sinh viên thực hiện đồng bộ những giải pháp với những bước đi chắc chắn và bền vững phù hợp với đặc điểm môi trường kinh tế xã hội và văn hóa Việt nam và tiến trình hội nhập quốc tế đa dạng và đa phương trong kỷ nguyên của cuộc cách mạng công nghệ 4.0 có tính Toàn cầu.
Một số ý kiến đóng góp và trao đổi trong hội thảo “ Quy hoạch xây dựng và quản lý phát triển bền vững đô thị Việt nam” nhân kỷ niệm Hội Nghị đô thị toàn quốc với hy vọng chúng ta tiến đến gần hơn với mục tiêu : Một môi trường giáo dục đại học Việt Nam hiện đại, giàu bản sắc và Hội nhập quốc tế./.
PGS.TS. Lê Quân
Hiệu trưởng Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội
