ACV “tráo” tiêu chuẩn nhà ga vẫn được đề xuất mở rộng TSN? (bài 1)

Theo dõi MTĐT trên

ACV - “chìm đắm” trong sai phạm

Giữa năm 2018, Thanh tra Bộ GTVT có kết luận thanh tra trách nhiệm trong huy động, quản lý, sử dụng các nguồn đầu tư do Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) quản lý giai đoạn từ 3/2012 đến 12/2016.

Kết luận của Thanh tra Bộ khẳng định công tác quản lý, sử dụng nguồn vốn của ACV còn nhiều bất cập, tồn tại. Nhiều dự án vừa hoàn thành đã phải bổ sung, nâng cấp vì công tác dự báo chưa tốt.

Theo Thanh tra Bộ GTVT, từ năm 2012 đến 2016, ACV xây dựng 85 dự án (chỉ tính các dự án có tổng mức đầu tư 15 tỷ đồng trở lên) với tổng mức đầu tư hơn 42.200 tỷ đồng. Trong đó, vốn ngân sách nhà nước hơn 1.400 tỷ, vốn ACV hơn 24.000 tỷ, vốn ODA hơn 12.000 tỷ và vốn trái phiếu Chính phủ hơn 4.200 tỷ đồng.

Thanh tra Bộ GTVT từng chỉ ra rất nhiều sai phạm của ACV.

Dù số lượng vốn lớn nhưng việc quản lý sử dụng các nguồn đầu tư của ACV còn nhiều bất cập, tồn tại. Cụ thể, theo số liệu đơn vị báo cáo giai đoạn 2011-2016, kế hoạch vốn chưa sát với thực tế nên có dự án giá trị giải ngân lớn hơn kế hoạch vốn, một số dự án giá trị giải ngân thấp hơn kế hoạch. Có 5/85 dự án có giá trị giải ngân lớn hơn kế hoạch vốn; 72/85 dự án có giá trị giải ngân thấp hơn kế hoạch; 1 dự án có kế hoạch vốn nhưng chưa được giải ngân đó là Nhà ga hành khách T1, Nội Bài.

Riêng dự án mở rộng nhà ga quốc tế T2 (Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất) bố trí vốn đầu tư dự án không đúng theo quyết định đã được phê duyệt.

Ngoài ra, trong công tác quản lý đầu tư xây dựng, ACV để xảy ra nhiều tồn tại khi khảo sát, lập, thẩm định và phê duyệt dự án. Nhiều dự án trong quá trình thực hiện phải điều chỉnh, thay đổi so với hồ sơ thiết kế cơ sở, bổ sung một số hạng mục dự án, điều chỉnh tổng mức đầu tư, điều chỉnh thời gian thực hiện… như dự án đường vào cảng hàng không quốc tế Phú Quốc, dự án mở rộng nhà ga quốc tế T2 (sân bay Tân Sơn Nhất).

Kết luận của Thanh tra Bộ GTVT cũng chỉ ra việc tính sai đơn giá, tính trùng chi phí, biện pháp thi công chưa đúng trong các dự án của ACV. Cụ thể, ở dự án đầu tư xây dựng công trình sửa chữa đường CHC 25R (sân bay Tân Sơn Nhất) thiết kế bản vẽ thi công chưa phù hợp với thiết kế kỹ thuật được phê duyệt.

Hồ sơ chuẩn Anh, Mỹ làm kiểu Việt Nam

Đó là những gì mà Thanh tra Bộ GTVT nói về ACV. Cụ thể, tại Dự án mở rộng nhà ga hành khách Phú Quốc (Kiên Giang), Vinh (Nghệ An), trong quá trình thi công nghiệm thu, chủ đầu tư đã phê duyệt điều chỉnh, bổ sung danh mục tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng theo tiêu chuẩn Việt Nam để phù hợp với điều kiện thi công xây lắp tại Việt Nam trong khi hồ sơ mời thầu theo chỉ dẫn kỹ thuật áp dụng tiêu chuẩn Anh, Mỹ. Thanh tra Bộ đánh giá việc điều chỉnh này chưa phù hợp.

Chưa dừng lại ở đó, về công tác đấu thầu, các dự án của ACV đều có hình thức lựa chọn nhà thầu là đấu thầu. Nhưng một số gói thầu đến khi chấm thầu chỉ còn lại một nhà thầu tham gia chẳng hạn như gói 4, 5, 5a (Dự án nhà ga hành khách Phú Quốc). Hay các gói thầu 5b (sân bay Phú Quốc, gói 6, 6B, 6C (Dự án nhà ga hành khách Vinh), nhiều nhà thầu tham gia dự thầu nhưng chỉ có một nhà thầu đạt hồ sơ về đề xuất kỹ thuật. Trước tình hình này, chủ đầu tư có văn bản xử lý cho phép mở thầu. Việc này dẫn đến chưa có sự cạnh tranh về giá.

Mặc dù bị chỉ ra rất nhiều sai phạm nhưng ACV vẫn được Bộ GTVT đề xuất thực hiện dự án mở rộng Tân Sơn Nhất.

Thế nhưng mới đây, về việc mở rộng sân bay Tân Sơn Nhất, Bộ GTVT dường như “quên mất” hàng loạt sai phạm về xây dựng sân bay do chính Thanh tra Bộ chỉ ra. Theo đó, Bộ đề xuất Thủ tướng giao cho ACV thực hiện việc mở rộng Tân Sơn Nhất.

Điều đáng ngạc nhiên là mặc dù trước đó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc quyết định sẽ thực hiện mở rộng sân bay Tân Sơn Nhất theo phương án của Công ty Tư vấn Độc lập của Pháp ADPI. Theo đó, đề xuất của Công ty Tư vấn ADP-I của Pháp là sẽ xây dựng thêm một nhà ga hành khách của sân bay Tân Sơn Nhất với diện tích sàn 200.000 m2, để có thể phục vụ 20 triệu hành khách mỗi năm ở phía nam, tức phía nhà ga hiện hữu. Nhưng theo báo cáo nghiên cứu Tiền khả thi của ACV trình Bộ Giao thông Vận tải sẽ xây dựng nhà ga hành khách T3 và các công trình phụ trợ để khắc phục quá tải hành khách tại sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất.

Theo đó, ACV đề xuất xây dựng công trình trên với công suất thiết kế 20 triệu khách mỗi năm, tổng diện tích mặt sàn khoảng 100.000 m2. Nhà ga sẽ được trang bị nhiều thiết bị, công nghệ hiện đại với dự kiến, tổng kinh phí dự án hơn 11.430 tỷ.

Nhiều người đặt câu hỏi, với rất nhiều sai phạm, sai phạm nhiều năm, tại sao ACV vẫn được Bộ GTVT ưu ái đề xuất thực hiện việc mở rộng sân bay Tân Sơn Nhất. Trong khi đó, rất nhiều nhà đầu tư tư nhân cũng tha thiết xin được đầu tư dự án này? Liệu trong vấn đề này có hay không “lợi ích nhóm”?

Bài 2: Bộ GTVT thừa nhận từng giao đất sai cho ACV