Thả cá chép tiễn Táo quân về trời thế nào để có lộc?

Theo dõi MTĐT trên

Theo quan niệm dân gian, Táo quân là các vị thần tiên được ông Trời phái xuống để cai quản dưới hạ giới. Không những định đoạt may, rủi, phúc họa cho gia chủ, các vị Táo còn ngăn cản sự xâm phạm của ma quỷ vào thổ cư, giữ bình yên cho mọi người trong nhà.

Vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm, Táo quân sẽ bay về trời để tâu Ngọc hoàng tất cả việc làm tốt - xấu của năm cũ và phải đến đêm Giao thừa, Táo quân mới trở lại trần gian để tiếp tục công việc trông coi bếp lửa gia đình.

Để ông Táo có phương tiện về chầu trời, người Việt thường chuẩn bị 3 con cá chép sống (hay cá vàng) thả trong chậu nước. Sau khi cúng xong, người ta sẽ đem cá phóng sinh xuống ao, hồ hay sông.

Theo TS Dương Văn Sáu, Trưởng khoa Văn hóa Du lịch, ĐH Văn Hóa Hà Nội, văn hóa Việt Nam có sự kết hợp, hòa trộn giữ phật giáo, đạo giáo và cả tín ngưỡng dân gian. Việc thả cá chép còn mang ý nghĩa phóng sinh, thể hiện sự từ bi hỉ xả, sự luân hồi, tạo ra vòng quay của sự phát triển.

Thả cá thế nào?

TS Dương Văn Sáu cho biết, theo quan niệm dân gian, cá chép phải được thả trước giờ Ngọ (12 giờ trưa ngày 23 tháng Chạp) để Táo quân kịp lên thiên đình. Do đó, ngay từ ngày 22 đến trưa này 23, nhiều người đã bắt đầu thả cá xuống sông suối ao hồ.

Tuy nhiên, việc thả cá thế nào cho đúng ý nghĩa mà vẫn bảo vệ môi trường lại là điều không phải ai cũng biết. Tại Hà Nội, sau ngày 23 tháng Chạp, nhiều công nhân môi trường phải vất vả thu dọn rác thải trên mặt hồ là các túi thả cá, thậm chí vớt xác cá chết do chưa thể thoát khỏi túi nilon…

Người thả cá chép cần đứng sát mép nước, thả nhẹ nhàng.

Theo TS Dương Văn Sáu, khi thả cá, người thả cần đứng sát mép nước, thả nhẹ nhàng thay vì đứng trên bờ, trên cầu tung, hất cá xuống sông. "Bên cạnh những người có ý thức tốt, nhiều người vẫn vô tư vứt rác xuống hồ - nơi thả cá. Hành động này vừa làm mất đi tính linh thiêng, ý nghĩa ban đầu của tục thả cá chép, vừa làm ô nhiễm sông hồ nghiêm trọng”, TS Sáu nói.

Liên quan đến vấn đề này, TS. Nguyễn Hoàng Điệp – Chuyên gia nghiên cứu Văn hóa phương Đông cho rằng: “Khi thả cá chép, chúng ta nhất thiết phải làm với tấm lòng thành kính, hướng tới những ý nghĩa cao đẹp. Cách thả đúng nhất là dùng hai tay, đưa cá sát mặt nước mới được thả xuống. Nếu ném từ trên cao, cá chép khó lòng mà sống được, còn nếu sống chắc chắn cũng thành tật. Thêm vào đó, hành động này còn đi ngược với đạo lý Phật giáo”.

Bên cạnh đó, ông Điệp cũng cho biết, tục thả cá chép trong ngày ông Công, ông Táo còn thể hiện sự từ bi của người Việt.

Ông cũng cho rằng, không nên lạm dụng quá nhiều vàng mã: “Cúng ông Công ông Táo là nét văn hóa đẹp, chính vì vậy nên chúng ta cũng nên làm sao để giữ trọn những giá trị nhân văn ấy”, vị chuyên gia nói.

Về lễ vật bắt buộc có trong lễ cúng ông Công ông Táo, dân gian vẫn quan niệm phải có 3 bộ mũ, áo (hai mũ đàn ông, một mũ đàn bà). Trong đó, mũ dành cho các ông Táo thì có hai cánh chuồn, mũ Táo bà thì không có cánh chuồn. Những đồ vàng mã này sẽ được hóa, đốt sau lễ cúng ông Táo.

Không nên đứng trên bờ, trên cầu tung, hất cá xuống sông.

Chọn cá chép thế nào?

Theo tục lệ, lễ cúng ông Công ông Táo ngày 23 tháng Chạp cần 3 chú cá chép đỏ, do vậy, nếu bạn cho rằng nên cúng nhiều cá chép hoặc cúng một cặp là chưa đúng.

Cách chọn cá chép đỏ cúng Táo quân quan trọng nhất là con cá khỏe mạnh, chứ không nhất thiết phải là cá to. Đặc biệt, cá không bị trầy xước, mất vảy. Theo kinh nghiệm, bạn nên chọn những con cá bơi nhanh, quẫy mạnh khi chạm tay vào thì đó là con cá khỏe mạnh.

P.V(tổng hợp)