Thí điểm mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Hà Nội

Theo dõi MTĐT trên

(Ảnh: Báo Thanh niên)

Sự phình ra nhanh chóng của đô thị khiến tổ chức chính quyền hiện nay không còn đảm đương nổi nhiệm vụ. Nhiều sự cố nghiêm trọng như sự cố cháy Nhà máy Rạng Đông hay khủng hoảng nước sạch xảy ra cho thấy quản lý nhà nước thực sự cần thay đổi. Chúng ta đang tìm kiếm các giải pháp tổ chức lại bộ máy chính quyền. Một trong những giải pháp đang được triển khai thực hiện là thay đổi bộ máy sang mô hình chính quyền đô thị.

Mô hình chính quyền đô thị là mô hình tổ chức 1 cấp chính quyền địa phương (ở cấp Thành phố) và 2 cấp hành chính (quận, phường).

Theo mô hình này thì chính quyền Thành phố được tổ chức thành một cấp chính quyền địa phương gồm Hội đồng nhân dân (HĐND) và Ủy ban nhân dân (UBND). Cấp quận và phường không tổ chức HĐND mà chỉ tổ chức cơ quan hành chính là UBND quận và UBND phường. Do không tổ chức HĐND ở quận, phường nên một số nhiệm vụ của HĐND quận và phường được chuyển lên cho HĐND và UBND thành phố; một số nhiệm vụ của HĐND phường được chuyển lên cho UBND quận cho phù hợp.

Hà Nội là một trong hai đô thị đặc biệt của nước ta, đang đứng trước tình trạng quá tải khi lớn mạnh nhanh chóng và hàng loạt các sự cố về đô thị xảy ra. Để tổ chức lại bộ máy chính quyền, UBND TP. Hà Nội đã có đề án Chính quyền đô thị trình lên Bộ Chính trị. Theo đó, Hà Nội “xin” thêm nhiều thẩm quyền như ban hành các loại phí, quyết định tỷ lệ thu phí, quyết định chủ trương đầu tư dự án nhóm A, quyết định mức lương cho cán bộ, công chức và biệt đãi nhân tài. Chủ tịch UBND TP.Hà Nội cũng được phép chỉ định thầu, quyết định hình thức đấu thầu để thực hiện các dự án PPP. UBND thành phố được cấp phép xây dựng toàn bộ công trình do thành phố quyết định chủ trương đầu tư; tự tổ chức thẩm định, phê duyệt chấp thuận chủ trương dự án đầu tư xây dựng nhà ở có quy mô từ 2.500 căn trở lên; quyết định việc giao tổ chức lập, phê duyệt các quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng, tổng mặt bằng và phương án kiến trúc (bao gồm cả lập mới và điều chỉnh) trong phạm vi địa giới hành chính thành phố.

Hà Nội cũng đề nghị được để lại 45% thu ngân sách trong 5 năm (hiện được để lại 35%), được để lại 50% khoản thu tiền sử dụng đất khi bán tài sản gắn liền với đất…

Ngoài nâng thẩm quyền, Hà Nội muốn bỏ HĐND cấp phường và cho rằng với cách tổ chức này, các cơ quan chuyên môn được sắp xếp lại và giảm bớt; đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền giữa các cơ quan Trung ương và chính quyền thành phố, qua đó nâng cao tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền. Do vậy, “hiệu lực và hiệu quả quản lý của bộ máy chính quyền thành phố được nâng cao, không chỉ trong quản lý đô thị hiện đại, phát triển mà còn đảm bảo cả trong những tình huống khẩn cấp, khó khăn như hỏa hoạn, thiên tai, dịch bệnh...”.

Sau quá trình xem xét đề án của Hà Nội, Bộ Chính trị đã có Kết luận số 46-KL/TW về việc đồng ý cho phép thực hiện thí điểm mô hình không tổ chức HĐND phường ở các quận và thị xã Sơn Tây thuộc thành phố Hà Nội. Và tại Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XIV đã ban hành Nghị quyết số 97/2019/QH14 ngày 27/11/2019 thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Hà Nội.

Đại biểu Quốc hội ấn nút biểu quyết tại Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khoá XIV. (Ảnh: vov.vn)

Để thực hiện Nghị quyết này, Bộ Nội vụ đang lấy ý kiến góp ý xây dựng Dự thảo Nghị định quy định chi tiết và biện pháp thi hành một số điều của Nghị quyết. Dự thảo Nghị định sẽ quy định về tổ chức, hoạt động, chế độ trách nhiệm của UBND, Chủ tịch phường, cụ thể như sau:

Về cơ cấu tổ chức: Mặc dù chính quyền địa phương ở các phường thuộc quận của thành phố Hà Nội vẫn gọi là UBND phường, là cơ quan hành chính nhà nước ở phường. Tuy nhiên, cơ cấu tổ chức của UBND phường đã khác so với trước đây, gồm có: Chủ tịch, Phó Chủ tịch phường, Trưởng Công an phường, các công chức giữ vị trí chức danh Chỉ huy trưởng quân sự phường, văn phòng-thống kê, địa chính-xây dựng-đô thị và môi trường, tài chính-kế toán, tư pháp-hộ tịch, văn hóa-xã hội.

Về nguyên tắc hoạt động của UBND phường: UBND phường làm việc theo chế độ thủ trưởng. Chủ tịch phường lãnh đạo, quản lý, điều hành công việc của UBND phường và các công chức khác của phường, bảo đảm theo nguyên tắc tập trung dân chủ và tuân thủ các quy định của pháp luật. Phó Chủ tịch phường giúp Chủ tịch phường giải quyết các công việc theo phân công của Chủ tịch phường;

Để thể hiện rõ hơn quy định về chế độ “thủ trưởng” trong hoạt động của UBND phường, Dự thảo đã quy định trách nhiệm của Chủ tịch, Phó Chủ tịch phường và các công chức khác của phường trong việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao. Để phù hợp với đặc thù địa phương, đồng thời thực hiện thống nhất trên địa bàn các phường của thành phố Hà Nội, Dự thảo Nghị định đã giao UBND thành phố Hà Nội ban hành Quy chế làm việc mẫu của UBND phường./.

PV (T/h)