EU cố gắng phá vỡ thế bế tắc của COP27 với đề xuất về quỹ tổn thất và thiệt hại
Liên minh Châu Âu đã phá vỡ các cuộc đàm phán về khí hậu đang bế tắc ở Ai Cập bằng cách đề xuất một cơ sở tài chính cho tổn thất và thiệt hại cho các quốc gia dễ bị tổn thương nhất để đổi lấy cam kết cắt giảm nhiên liệu hóa thạch
Đề xuất được đưa ra bởi người phụ trách khí hậu của EU, Frans Timmermans được đưa ra sau nhiều ngày đàm phán chậm chạp ở Ai Cập, bị sa lầy bởi các cuộc đấu tranh về cách đền bù cho các nước đang phát triển chịu gánh nặng của biến đổi khí hậu do lũ lụt, hạn hán và các thảm họa khác.
Hôm 18/11, tổng thống Ai Cập đã đưa ra văn bản dự thảo quyết định chính thức đầu tiên của mình, nhưng không đề cập đến việc giảm dần nhiên liệu hóa thạch - một điều kiện quan trọng đối với EU và là dấu hiệu cho thấy đề nghị của Timmermans có thể không mang lại bước đột phá mà ông đề xuất.
Các cuộc đàm phán có vẻ sẽ tiếp tục vào cuối tuần trong nỗ lực tìm kiếm một bước đột phá dựa trên hiệp ước khí hậu ở Glasgow năm ngoái, trong đó có việc kêu gọi giảm dần việc sử dụng than. Lần đầu tiên, văn bản dự thảo đề cập đến cuộc khủng hoảng năng lượng chưa từng có do cuộc chiến ở Ukraine.
Đại diện của Bolivia cho biết: “Các nước phát triển luôn hứa hẹn những mục tiêu đầy tham vọng và đóng góp tài chính lớn nhưng đã không thực hiện những cam kết đó. Họ nói nhiều nhưng thực tế họ làm rất ít.”
Đề xuất của Liên minh Châu Âu sẽ bao gồm cam kết thành lập ngay lập tức một quỹ ứng phó tổn thất và thiệt hại mới với các chi tiết được vạch ra trong năm tới cũng như cam kết kiểm tra nợ và cải cách các ngân hàng phát triển đa phương. Cũng sẽ có một cam kết đảm bảo tất cả các dòng tài chính phù hợp với cam kết của Thỏa thuận Paris nhằm giữ cho sự nóng lên toàn cầu ở mức 1,5 độ C.
Đổi lại, các quốc gia sẽ cam kết đạt mức phát thải toàn cầu cao nhất trước năm 2025 và giảm dần tất cả nhiên liệu hóa thạch - không chỉ than đá, điều đã được nêu ra trong hiệp ước khí hậu Glasgow năm ngoái. Điều đó sẽ đi kèm với một số trách nhiệm giải trình, dưới hình thức một báo cáo hàng năm về tiến độ thực hiện giai đoạn cắt giảm điện than không suy giảm. Những gợi ý đó không được đưa vào dự thảo quyết định của Ai Cập vào sáng thứ Sáu.
Timmermans cho biết rằng quỹ “nên có một cơ sở tài trợ rộng rãi, có nghĩa là nó phải dựa trên thỏa thuận Paris, để tính đến tình hình kinh tế của các quốc gia vào năm 2022, chứ không phải vào năm 1992” và yêu cầu các nước đang phát triển lớn như Trung Quốc phải nộp tiền vào quỹ.
Ông nói: “Nếu đề xuất này của Liên minh Châu Âu về quỹ được chấp nhận, thì chỉ trong một thỏa thuận trọn gói với các kế hoạch giảm thiểu nghiêm túc. Và đây là đề nghị cuối cùng của chúng tôi.”
Sự can thiệp của Timmermans đã đưa ra một lựa chọn: thành lập một quỹ tại cuộc họp COP27, bao gồm một loạt các giải pháp từ cơ sở tài trợ rộng rãi, cả nguồn tài chính thay thế như thuế hàng không quốc tế, vận chuyển hoặc nhiên liệu hóa thạch.
Espen Barth Eide, bộ trưởng khí hậu và môi trường của Na Uy, gọi đó là “một cách tiếp cận đầy hứa hẹn”. Ông cho biết: “Cứ mỗi độ tăng thập phân sau 1,5 độ C, tổn thất và thiệt hại sẽ vô cùng tốn kém và khó khăn hơn.
Đại Phong (T/h)
