Hạn hán, xâm nhập mặn ở ĐBSCL sẽ đến sớm và nghiêm trọng hơn mọi năm
Dưới tác động của biến đổi khí hậu, trong các thập niên tới khi nước biển dâng cao, vùng ĐBSCL sẽ phải đối mặt với tình trạng xâm nhập mặn và ngập lũ hạ lưu sông Cửu Long quy mô lớn.
Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, năm 2019, tổng lượng mưa trên khu vực ĐBSCL phân bố không đều theo thời gian và không gian, tổng lượng mưa từ tháng 6-10 ở mức thấp hơn so với trung bình nhiều năm 10%-50%.
Hiện mực nước đầu nguồn sông Cửu Long đang ở mức thấp hơn 0,4-0,7 m so với trung bình nhiều năm và tương đương cùng kỳ năm 2015. Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia cảnh báo, từ tháng 12/2019 đến 2/2020 sẽ xảy ra hạn hán và xâm nhập mặn ở ĐBSCL ở mức sớm và sâu hơn trung bình nhiều năm, đặc biệt là ở các tỉnh Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Hậu Giang, Long An, Kiên Giang.
Dưới tác động của biến đổi khí hậu, trong các thập niên tới khi nước biển dâng cao, vùng ĐBSCL sẽ phải đối mặt với tình trạng xâm nhập mặn và ngập lũ hạ lưu sông Cửu Long quy mô lớn. Hệ sinh thái rừng ngập mặn cũng chịu tác động xấu khi chế độ nước ngập sâu bị thay đổi do nước biển dâng. Quá trình xâm nhập mặn ở mức độ cao có thể hủy duyệt thảm thực vật và tính đa dạng sinh học của hệ sinh thái rừng tràm; đời sống xã hội khu vực bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Còn theo Viện Khoa học thủy lợi Miền Nam, từ giữa tháng 12/2019, mặn có khả năng ảnh hưởng đến 35-45 km (cao hơn năm 2016 từ 3-5 km); tháng 1, 2 ranh mặn 4 g/l xâm nhập 55-110 km (cao hơn năm 2015, 2016 từ 3-7 km).
Tại Hội thảo, Viện Khoa học thủy lợi miền Nam nhận định, lũ về ĐBSCL giảm, khó có thể xảy ra lũ lớn, và trong tương lai 99% số năm chỉ có lũ vừa và nhỏ; quy luật mặn thay đổi so với các năm trước đây; dự báo mặn xâm nhập sớm hơn bình quân hàng năm từ 1 đến 2 tháng sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp sản xuất nông nghiệp và nước sinh hoạt của người dân.
Ông Nguyễn Trường Sơn, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục phòng chống thiên tai cho biết, hạn hán, xâm nhập mặn lịch sử năm 2016 đã ảnh hưởng đến 18 tỉnh, thành phố Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và ĐBSCL; hơn 2 triệu người bị ảnh hưởng và hơn 500.000 hộ dân thiếu nước sạch, 277.000 ha lúa, hoa màu và gần 39.000 ha cây công nghiệp bị thiệt hại, thiệt hại về kinh tế trên 15.700 tỷ đồng.
Ông Sơn cũng cho rằng, theo dự báo thì tình trạng hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn trong mùa khô 2019 - 2020 sẽ nghiêm trọng, xâm nhập mặn ở khu vực ĐBSCL sẽ đến sớm hơn so với trung bình nhiều năm. Vì vậy, cần phải chủ động điều chỉnh cơ cấu mùa, vụ, chuyển đổi sinh kế để thích ứng và đầu tư cơ sở hạ tầng để kiểm soát, ứng phó với loại hình thiên tai này.
"Tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn sẽ khốc liệt hơn, trước tình trạng chúng ta thấy rằng biến đổi khí hậu, nước biển dâng, sụt lún tại ĐBSCL và đặc biệt là việc kiểm soát nguồn nước của thủy điện của các quốc gia trên thượng nguồn, rất khó để chủ động được. Muốn giảm thiểu được mức độ bị động cần phải có hành động rất sớm", ông Sơn cho hay.
P.V(tổng hợp)