Hồi sinh và phục hồi các vùng đất ngập nước, nơi sinh sống của 40% đa dạng sinh học
Mặc dù các vùng đất ngập nước ngọt và ven biển - chẳng hạn như đầm lầy, rừng ngập mặn và đầm lầy - chứa 40% tổng số loài thực vật và động vật, nhưng nhiều vùng bị ô nhiễm hoặc suy thoái do biến đổi khí hậu và sự phát triển của con người.
Vào ngày Đất ngập nước Thế giới (2/2), được tổ chức vào thứ Năm tuần này, Liên Hợp Quốc đang kêu gọi hành động khẩn cấp để hồi sinh và khôi phục các hệ sinh thái này, những hệ sinh thái đang biến mất nhanh hơn ba lần so với rừng.
Các vùng đất ngập nước bao phủ khoảng 6% bề mặt trái đất và rất quan trọng đối với sức khỏe con người, nguồn cung cấp thực phẩm, du lịch và việc làm.
Hơn một tỷ người trên toàn thế giới phụ thuộc vào chúng để kiếm sống, trong khi vùng nước nông và đời sống thực vật phong phú của chúng hỗ trợ mọi thứ từ côn trùng đến vịt cho đến nai sừng tấm. Các vùng đất ngập nước cũng đóng một vai trò quan trọng trong cả việc đạt được sự phát triển bền vững và trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.
Chúng cung cấp các dịch vụ hệ sinh thái thiết yếu như điều tiết nước, giảm tác động của lũ lụt chẳng hạn. Vùng đất than bùn, một loại đất ngập nước có thực vật đặc biệt, lưu trữ lượng carbon gấp đôi so với rừng.
Tuy nhiên, trong hơn 200 năm qua, các vùng đất ngập nước đã bị cạn kiệt để nhường chỗ cho đất nông nghiệp hoặc phát triển cơ sở hạ tầng, theo Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP). Khoảng 35% của tất cả các vùng đất ngập nước trên toàn cầu đã biến mất từ năm 1970 đến 2015 và tốc độ mất đã tăng nhanh kể từ năm 2000.
UNEP cảnh báo, tùy thuộc vào mức độ mực nước biển dâng liên quan đến khí hậu, khoảng 20 đến 90% diện tích đất ngập nước ven biển hiện nay có thể biến mất vào cuối thế kỷ này. Các vùng đất ngập nước cũng bị suy giảm đa dạng sinh học nhiều hơn các hệ sinh thái biển và đất liền khác.
Leticia Carvalho, người đứng đầu Chi nhánh Hàng hải và Nước ngọt của cơ quan, kêu gọi các chính phủ chấm dứt các chính sách và trợ cấp khuyến khích nạn phá rừng và suy thoái đất ngập nước, đồng thời khẩn trương tập trung vào việc phục hồi.
“Đồng thời, chúng ta phải hướng dẫn và thúc đẩy các khoản đầu tư để bảo vệ các hệ sinh thái ưu tiên , chẳng hạn như vùng đất than bùn, đồng thời khuyến khích khu vực tư nhân cam kết phá rừng và chuỗi cung ứng không thoát nước cho đất than bùn,” bà nói thêm.
Gần đây, các chính phủ đã và đang đẩy mạnh nỗ lực bảo vệ các vùng đất ngập nước. Tại Hội nghị đa dạng sinh học của Liên Hợp Quốc vào tháng 12, các quốc gia đã đồng ý một thỏa thuận mang tính bước ngoặt nhằm bảo vệ 1/3 đất đai, vùng ven biển và vùng nước nội địa của hành tinh vào năm 2030.
Hành động khôi phục vùng đất ngập nước đang thu hút động lực trên khắp thế giới. Ví dụ, Trung Quốc đang phát triển khái niệm “các thành phố bọt biển” trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng và các hiểm họa khí hậu gia tăng, bao gồm cả lũ lụt.
Các sáng kiến bao gồm mái nhà “xanh”, đất ngập nước được xây dựng và vỉa hè thu giữ, làm chậm và lọc nước mưa.
Trong một báo cáo được công bố vào năm ngoái, UNEP đã nhấn mạnh sự cần thiết phải tăng cường đầu tư vào các giải pháp dựa vào thiên nhiên để đáp ứng các mục tiêu về khí hậu toàn cầu, đa dạng sinh học và suy thoái đất. Hiện tại, 154 tỷ đô la được chi tiêu mỗi năm nhưng con số này sẽ tăng hơn gấp đôi lên 384 tỷ đô la vào năm 2025.
Bà Carvalho cho biết: “Chúng ta sắp hết cơ hội bảo vệ các dịch vụ do vùng đất ngập nước cung cấp mà xã hội phụ thuộc vào vì một tương lai bền vững. Chúng ta phải tăng cường đoàn kết quốc tế, xây dựng năng lực và tài trợ mà không được chậm trễ hơn nữa.”
