Hội thảo “Bảo tồn đa dạng sinh học và phát triển bền vững"

Theo dõi MTĐT trên

Chủ đề Hội thảo năm 2022 là “Tương lai cho phục hồi các hệ sinh thái trọng điểm và bảo tồn các loài nguy cấp”. Hội thảo đồng tổ chức bởi Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật TP. Đà Nẵng, Trung tâm Bảo tồn ĐDSH Nước Việt Xanh (GreenViet), Nhóm Nghiên cứu – Giảng dạy “Môi trường & tài nguyên sinh vật”, Đại học Đà Nẵng (DN-EBR) nhằm tạo diễn đàn kết nối các nhà khoa học, nhà quản lí, doanh nghiệp cũng như các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước cùng hợp tác, chia sẻ và cùng chung tay hành động, góp phần hiện thực hoá thông điệp “Thập niên Phục hồi sinh thái” giai đoạn 2021-2030.

Việt Nam có tính đa dạng sinh học cao, gần 12.000 loài thực vật có mạch, 330 loài thứ, 918 loài và phân loài chim, 517 loài bò sát, gần 3.000 loài cá. Tuy nhiên với các áp lực đe dọa chính như: mất rừng và suy thoái sinh cảnh sống, suy giảm quần thể, ô nhiễm môi trường, bệnh dịch, biến đổi khí hậu, loài ngoại lai, sắt bắn, bẫy bắt… Trong đó đặc biệt việc sử dụng tài nguyên không hợp lý đã đe dọa đến 58,5% loài thực vật và 86,1% loài động vật; hoạt động nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản đe dọa đến 52% số loài thực vật và 39,3% loài động vật; phát triển khu dân cư và cơ sở hạ tầng đã đe dọa đến 49,3% loài động vật. Số loài bị đe dọa cấp độ toàn cầu phân bố ở Việt Nam theo Danh lục Đỏ IUCN (2021) là 891 loài động vật và 367 loài thực vật.

Chỉ riêng vùng Tây nguyên – Nam Trung bộ có tới 36 khu vực ĐDSH trọng yếu (KBAs), hơn 3,76 triệu ha rừng tự nhiên, nhiều trung tâm đặc hữu thực vật, chim, bò sát, ếch nhái với nhiều loài đặc hữu. Ước tính sơ bộ hơn 5.000 loài thực vật. Có ít nhất 142 loài thú, 448 loài chim, hơn 120 loài bò sát và 84 loài lưỡng cư

Nhìn chung, Miền Trung cơ bản có nhiều đồi núi lấn sát ra biển, chia cắt các đồng bằng nhỏ hẹp. Miền Trung là một trong ba vùng của Việt Nam, được bao bọc bởi những dãy núi chạy dọc bờ phía Tây và sườn bờ biển phía Đông, vùng có chiều ngang theo hướng Đông - Tây hẹp nhất Việt Nam (khoảng 50 km, nằm ở tỉnh Quảng Bình). Với địa hình đa dạng, tiếp giáp với các kiểu khí hậu khác nhau, giao thoa giữa đất liền và đại dương… nên có độ đa dạng sinh cao. Tuy nhiên, cũng có nhiều lí do khác nhau, đa dạng sinh học có nguy cơ suy giảm đáng báo động. Rất cần sự chung tay bảo vệ.

Đại dịch COVID-19 diễn ra trên phạm vi toàn cầu, gây ra nhiều hậu quả nặng nề đối với sinh mạng con người và các nền kinh tế. Dư chấn của Đại dịch vẫn còn và còn khá lâu mới có thể hồi phục. Thế nhưng, ở khía cạnh môi trường, dường như nhiều người, nhiều cộng đồng xã hội cũng đã thức tỉnh, quan tân hơn đến vai trò của ĐDSH và PTBV. Ngày 6/3/2019, tại Nghị quyết số A/RES/73/284, Đại hội đồng Liên hợp quốc đã ra quyết định tuyên bố Thập niên 2021 - 2030 là Thập niên Liên hợp quốc về Phục hồi hệ sinh thái. Đây được xem thông điệp mạnh mẽ của LHQ nhằm ngăn chặn và đảo ngược sự suy thoái của các hệ sinh thái trên mọi lục địa và đại dương, giúp xóa đói giảm nghèo, chống biến đổi khí hậu và ngăn chặn sự tuyệt chủng hàng loạt. Hưởng ứng Thông điệp toàn cầu. Việt Nam cùng với các tổ chức chuyên môn lẫn các doanh nghiệp đã hợp tác với các hành động cụ thể trong nỗ lực bảo tồn các loài nguy cấp, phục hồi rừng, đại dương cũng như cam kết phát thải zero…

Tuy nhiên những cam kết, những nỗ lực của Chính phủ cũng như các tổ chức, đơn vị có liên quan vẫn chưa đủ mạnh để ngăn cản tác động của BĐKH nói chung cũng như áp lực kinh tế với tư duy khai thác tài nguyên để làm giàu nhanh; các dự án lấp sông, lấn biển khai thác quỹ đất bừa bãi; khai thác rừng tự nhiên “núp” dưới nhiều tên gọi dự án khác nhau; phát triển rừng sản xuất đơn loài ào ạt; phát triển công nghiệp và xả thải chất ô nhiễm ra môi trường… Về nguyên nhân chủ quan là nguồn lực phục vụ quản lí đa dạng sinh học, quản lí rừng, quản lí đại dương còn quá mỏng so với trách nhiệm. Trong khi các thế lực và các thủ đoạn tàn phá thiên nhiên môi trường để thu lợi quá mạnh. Mặt khác, vai trò của cộng đồng trong quản lí tài nguyên và môi trường vẫn còn nhiều hạn chế…

Trước những cơ hội và thách thức như đề cập trên, Chủ đề Hội thảo lần thứ III được xác định nhằm mục tiêu: (1) đánh giá hiện trạng và (2) đề xuất giải pháp bảo tồn cho các hệ sinh thái trọng điểm và các loài động vật hoang dã nguy cấp ở Việt Nam.

Hội thảo sẽ được tổ chức trong 2 ngày với 03 nội dung chính của Hội thảo gồm: (1) tổng quan về bảo tồn đa dạng sinh học Việt Nam; (2) các mô hình hiệu quả trong bảo tồn động vật hoang dã và các hệ sinh thái quan trọng; (3) giải pháp bảo tồn động vật hoang dã nguy cấp, quý hiếm và các hệ sinh thái trọng điểm.

 Các nội dung trên được trao đổi, chia sẻ và bàn luận trong 4 phiên, bao gồm “phiên khai mạc”, phiên phân tích “Tổng quan về đa dạng sinh hoc Việt Nam” và phiên phân tích “các mô hình hiệu quả trong bảo tồn động vật hoang dã và các hệ sinh thái quan trọng” và phiên thảo luận nhóm chuyên sâu về “Giải pháp phục hồi các hệ sinh thái trọng điểm và bảo tồn động vật hoang dã nguy cấp, quý hiếm”. Bên cạnh đó, chuyến tham quan thực tế về hệ sinh thái tự nhiên tại Bán đảo Sơn Trà và quan sát được loài Chà vá chân nâu – Nữ hoàng linh trưởng là hoạt động bên lề có giá trị hiện thực hóa thành quả của công tác bảo tồn đa dạng sinh học của Đà Nẵng nói riêng và Việt Nam nói chung.

Với 10 bài 10 bài tham luận của các chuyên gia đầu ngành, nhà quản lý đã nêu lên được hiện trạng công tác bảo tồn đa dạng sinh học của Việt Nam, trong đó tập trung vào khu vực Miền Trung và Tây nguyên với nhiều góc độ, khía cạnh khác nhau từ tính đa dạng sinh học cả trên cạn và dưới nước, công tác Nghiên cứu khoa học, giáo dục và truyền thông nâng cao nhận thức, công tác quản lý và cả những chính sách có liên quan đã gợi mở ra các chủ đề cho thảo luận và tìm giải pháp trước mắt cũng như lâu dài nhằm bảo tồn và phát triển bền vững nguồn tài nguyên đa dạng sinh học, phục vụ cho mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của khu vực và toàn quốc được bền vững hơn.

“Bảo tồn đa dạng sinh học và phát triển bền vững ở khu vực Miền Trung và Tây Nguyên” là Hội thảo thường niên do Liên hiệp các hội KH&KT thành phố Đà Nẵng chủ trì. Chủ đề Hội thảo lần thứ I (2018): Bài học kinh nghiệm về phát triển du lịch tại các Vườn quốc gia và Khu bảo tồn thiên nhiên; Chủ đề Hội thảo lần thứ II (2019): “Đồng quản lý tài nguyên thiên nhiên – Những mô hình tốt và đề xuất chính sách”. Năm 2022, ngoài hai đơn vị đồng tổ chức cùng Liên hiệp hội (gồm Trung tâm GreenViet và Nhóm DN_EBR) còn có sự hỗ trợ kỹ thuật của Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật.