Hướng dẫn viên du lịch - một nghề không dễ

Theo dõi MTĐT trên

Ngoài yếu tố sức khỏe, HDVDL cần đáp ứng được nhiều yêu cầu khác về kiến thức lịch sử, địa lý, dân tộc học, xã hội học. Lại phải nói năng lưu loát, rõ ràng, trôi chảy, không ấp úng, vấp váp. Cũng không được nói nhanh khiến khách không nghe được rõ từng tiếng, hạn chế đến sự lĩnh hội.

Khách du lịch gồm cả trong nước và nước ngoài. Khách trong nước còn có thể hiểu biết đôi điều về các di tích lịch sử, danh thắng chứ khách nước ngoài sẽ rất hạn chế.

Vậy nên kiến thức về lịch sử là yêu cầu số 1 đối với HDVDL. Ví như khách đến thăm chùa Một cột ở Hà Nội thì HDV phải giới thiệu được tường tận sự ra đời của ngôi chùa độc đáo này. Chùa được xây khi nào, dưới triều đại phong kiến nào của Việt Nam? Rồi vì sao chùa lại có kiến trúc độc đáo là chỉ có một cột, lại xây giữa hồ nước mà không xây trên cạn như mọi ngôi chùa khác?…

Trong trường hợp này, lại cần có thêm cả kiến thức về kiến trúc dẫu chỉ rất sơ lược. Với người làm nghề HDVDL, càng hiểu biết về nhiều lĩnh vực càng tốt cho công việc. Dẫn khách nước ngoài lên thăm tỉnh Hòa Bình mà không biết gì về dân tộc Mường, về đặc điểm cồng chiêng của họ ở đây sẽ rất hạn chế.

Thật khó chấp nhận khi du khách hỏi những điều liên quan đến vùng đất họ đặt chân mà HDV không trả lời được hoặc trả lời sai. Tri thức của HDV cần chính xác. Không biết thì không nói. Nhưng đã nói thì phải chính xác, đầy đủ.

Người viết bài này một lần tình cờ có mặt trong đoàn khách ở các tỉnh miền Nam ra thăm miền Bắc. Trong chương trình tham quan có nội dung du thuyền trên sông Bạch Đằng. HDV lần ấy đã thao thao bất tuyệt nói như sau: “-Quý khách đang đi chơi trên sông Bạch Đằng. Đây là con sông có giá trị lịch sử nhất của dân tộc Việt Nam. Trong quá khứ đã có lần Ngô Quyền đánh tan quân Nam Hán trên sông này bằng cọc tre nhọn. Hàng ngàn chiếc cọc nhọn được quân lính của Ngô Quyền sử dụng thay giáo mác đã giết tan tành quân giặc có vũ khí bằng sắt như giáo mác…”

Rõ ràng chỉ trong một đoạn nói ngắn trên cũng đã thấy HDV nói vừa sai vừa thiếu về kiến thức lịch sử. Sai ở chỗ không phải lính của Ngô Quyền dùng gậy tre để đâm giặc thay giáo mác mà là dùng cọc tre vót nhọn cắm xuống sông Bạch Đằng, đợi khi nước thủy triều dâng đã nhử giặc tiến vào đoạn sông có cọc cắm này. Thế là giặc mắc mưu và bị chết rất nhiều. Sai nữa là không phải sông Bạch Đằng có giá trị nhất trong lịch sử mà là con sông ghi những chiến công lịch sử hiển hách của dân tộc trong quá khứ. Bởi vì ngoài Bạch Đằng, sông Lô, sông Thao cũng như vậy. Còn nói chưa đầy đủ là vì ngoài chiến công của Ngô Quyền đánh quân Nam Hán vào năm 939 thì Trần Hưng Đạo ở thế kỷ thứ 13 cũng đánh bại giặc Nguyên theo cách như của Ngô Quyền trước đó.

Với nghề HDVDL, tri thức là rất cần như đã nói, nhưng chưa đủ. Mà còn phải biết giao tiếp, ứng xử sao cho có nghệ thuật mới mong chiếm được cảm tình của du khách. Rất nhiều khi HDV phải biết kiềm chế để chiều theo những đòi hỏi của khách có thể khiến mình mệt mỏi, nhưng lại là quyền họ được hưởng.

Ví như khách hỏi nhiều khiến HDV luôn phải trả lời chẳng hạn. Sự niềm nở, hồ hởi, vui vẻ, chủ động hướng dẫn họ tham quan bao giờ cũng khiến khách thấy dễ chịu, muốn kéo dài lộ trình. Ngược lại, họ sẽ thấy căng thẳng, ức chế và mỏi mệt.

Như vậy, đương nhiên họ khó có thể trở lại lần thứ hai.Thường thì nữ làm nghề đang bàn dễ đạt được những ưu điểm nói trên hơn là nam bởi sự kiên trì, mềm mỏng, dịu dàng, tế nhị vốn dĩ là những phẩm chất của phụ nữ Việt Nam.

Thực trạng phổ biến ở nước ta hiện nay là tuy HDVDL được đào tạo ở các trường du lịch nhưng kiến thức về các mặt như đã nói chưa được trang bị đầy đủ. Không nên coi công việc này như thuyết minh triển lãm mà người hướng dẫn phải thực sự đồng hành cùng du khách trong những chuyến du lịch. Phải có khả năng chia sẻ cùng họ mọi vui, buồn, cảm xúc, hứng khởi trong chuyến đi.

Tất nhiên, để phát triển du lịch lâu dài và bền vững cần nhiều biện pháp đồng bộ. Nhưng không thể coi nhẹ vai trò của HDV. Chính đối tượng này sẽ góp phần không nhỏ vào việc níu chân khách, khiến họ có nhu cầu trở lại. Chưa bao giờ du lịch Việt Nam lại đứng trước những cơ hội thuận lợi cũng như nhiều thách thức lớn như lúc này.

Bên cạnh nhiều biện pháp lớn khác nhằm thúc đẩy nền công nghiệp không khói phát triển không ngừng, rất nên nhanh chóng kiện toàn chương trình đào tạo đội ngũ HDVDL chuyên nghiệp, chính quy một cách bài bản mới mong đáp ứng được yêu cầu. HDVDL chính là đối tượng đầu tiên để du khách nước ngoài cảm nhận về nét đẹp văn hóa của Việt Nam ta với những ứng xử chuẩn mực và những tri thức cần thiết khác./.