Khai bút đầu năm là gì? Khai bút đầu năm Quý Mão 2023 ngày, giờ nào đẹp?

Theo dõi MTĐT trên

Khai bút đầu năm là gì?

Khai bút đầu năm (hay còn gọi là khai bút đầu xuân) là tập tục từ xa xưa của người Việt, thể hiện qua việc chúng ta chắp nét bút để viết nên những con chữ đầu tiên và những ngày đầu năm mới. Người xưa quan niệm những nét bút mạch lạc, rõ ràng, đẹp đẽ viết ra những điều tốt lành giống như một lời cầu chúc năm mới đến mọi sự thuận lợi, suôn sẻ, hanh thông. Việc khai bút đầu xuân đặc biệt được những người trong ngành giáo dục, học sinh, sinh viên, những ai làm công việc liên quan đến viết lách, gắn bó với câu chữ coi trọng.

Nguồn gốc khai bút đầu xuân

Theo truyền thuyết kể lại, tục lệ khai bút đầu năm đã có từ thế kỷ thứ 13, tức là vào thời nhà Lý – Trần. Phong tục đẹp này gắn liền với nhà giáo Chu Văn An – Người thầy được các thế hệ học trò kính trọng và các câu chuyện về ông còn truyền mãi đến ngày nay. Ông từng đậu Thái học sinh tuy nhiên ông không nhận chức mà quyết định ở lại vùng đất Chí Linh (thuộc tỉnh Hải Dương ngày nay) để dạy học. Vào ngày Tết khi học trò đến thăm thầy, ông thường tự tay viết tặng chữ cho họ.

Truyền thống khai bút đầu năm vẫn được gìn giữ qua nhiều thế hệ, tuy nhiên ngày nay việc này có một vài thay đổi so với tập tục khi xưa. Nếu như trước đây việc khai bút đầu năm thường được các ông đồ, nhà nho, các bậc học sĩ thực hiện thì ở thời hiện đại, bất cứ ai cũng có thể làm việc này. Đối tượng phần lớn vẫn là học sinh, người làm nghề giáo dục, nhà văn, nhà thơ, nhà báo,… 

Ý nghĩa của phong tục khai bút đầu năm

Khai bút đầu năm là một nét đẹp trong văn hóa của người Việt. Từ xưa, các vị học sĩ, học giả vào ngày đầu năm mới hoặc chính xác ngay sau thời khắc giao thừa sẽ đốt lư trầm trên bàn sau đó tay cầm bút thảo ra những nét chữ đầu tiên một cách thành tâm. Đó có thể là một câu đối trọn vẹn hoặc chỉ đơn thuần là những chữ mang ý nghĩa tốt lành như An, Lộc, Phúc, Thọ, Tín,… Những nét chữ đẹp với câu từ hay như một lời cầu chúc cho năm mới mọi sự hanh thông, trọn vẹn và viên mãn.

Lễ khai bút đầu năm của người xưa được thực hiện sau giao thừa, chính là thời khắc đầu tiên của năm mới. Mọi người thường đốt lư trầm bên bàn viết, mài mực tàu và hạ bài viết trên giấy hoa tiên hoặc giấy hồng điều. Trong không gian tĩnh tại, người viết thành tâm viết lên những câu chữ và gửi gắm vào đó ước nguyện tốt đẹp trong năm mới.

Đến ngày nay thì tục khai bút đầu năm đã có nhiều sự thay đổi. Nó không còn được phổ biến rộng rãi và mang đậm ý nghĩa như xưa nữa, tuy nhiên đối với các học sinh hay những nhà thi sĩ, văn sĩ thì phong tục này vẫn được coi trọng và thực hiện hàng năm.

Ngoài những giá trị nói trên, thì khai bút đầu năm còn mang mong muốn của người thực hiện về một năm mới may mắn, tốt lành.

Ngày giờ khai bút đầu năm Quý Mão 2023

Theo một số chuyên gia, nhà nghiên cứu văn hóa phương Đông cho biết, năm 2023 là năm Quý Mão, một năm đặc biệt để kết thúc tiểu vận 8 (2004 - 2023), bước sang tiểu vận 9 (2024 - 2043).

Ngày giờ đẹp để khai bút đầu năm 2023 là: 4 giờ sáng thuộc giờ chính Dần mùng 1 Tết Âm lịch (tức 22/1/2023 Dương lịch).

Những người làm công tác quản lý, học sinh sinh viên, khi chào đón giao thừa xong, nếu có điều kiện thì có thể khai bút. Kỹ hơn là tìm phương Đông Nam để ký kết, viết lách, mở màn cho năm mới, phù hợp Thiên - Địa - Nhân.

Giờ đẹp để khai bút đầu năm 2023 ngày mùng 2 Tết sẽ là:

Giờ Sửu (01h - 03h), Thìn (07h - 09h), Ngọ (11h - 13h), Mùi (13h - 15h), Tuất (19h - 21h), Hợi (21h - 23h).

Giờ đẹp để khai bút mùng 4 Tết Quý Mão 2023 sẽ là: Giờ Dần (03h - 5h), Mão (05h - 07h), Tỵ (09h - 11h), Thân (15h - 17h), Tuất (19h - 21h), Hợi (21h - 23h).

Mọi người có thể khai bút đầu năm 2023 bằng những câu đối, câu thơ, lời tâm nguyện,… để chào đón một mùa xuân mới tràn đầy hy vọng.

Viết câu đối, tục ngữ, danh ngôn về Tết, năm mới

'Xuân an khang đức tài như ý/ Niên thịnh vượng phúc thọ vô biên'

'Tân niên, tân phúc, tân phú quý/ Tấn tài, tấn lộc, tấn bình an'

'Tết trong nhà, Tết ra ngoài phố/ Lộc trên trời, lộc xuống nhân gian'

'Xuân sang cội phúc sinh nhành lộc/ Tết về cây đức trổ thêm hoa'

'Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ/ Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh'

'Mai vàng nở rộ mừng năm mới/ Đào hồng khoe sắc đón xuân sang'

Chép lại 1 bài thơ hoặc 1 đoạn văn trong sách giáo khoa

Các em học sinh có thể lựa chọn một trong những tác phẩm văn học mình thích nhất để khai bút đầu năm 2023. Sự lựa chọn này còn có thể giúp chúng ta ôn lại những gì đã học hoặc đọc trước một tác phẩm văn học mới.

Lưu ý là đoạn văn không cần dài, nhưng phải viết cẩn thận, nắn nót.

Viết lời chúc gửi đến cho mọi người

Thực hiện khai bút đầu năm 2023 mọi người có thể viết những lời chúc chân thành của mình trên những tấm thiệp đầu xuân để gửi đến người thân, anh em, bạn bè.

Những tấm thiệp đẹp kèm theo lời chúc của chính mình sẽ cực kỳ ý nghĩa đối với những người thân yêu xung quanh bạn.

Khai bút đầu năm 2023 có thể viết lời tâm nguyện của mình

Ngoài câu đối, ca dao, tục ngữ Tết, lời chúc đầu năm thì khi khai bút đầu năm 2023 mọi người cũng có thể tự viết ra những tâm nguyện của chính bản thân mình trong năm mới, những ước muốn hay mục tiêu, kế hoạch để phấn đấu đạt được trong năm này.

• Khai bút đầu năm 2023 tại nơi yên tĩnh, đầy đủ ánh sáng. Nên ngồi ngay ngắn ở bàn học, bàn làm việc, không gian gọn gàng sạch sẽ để thực hiện nghi thức khai bút, giúp người khai bút có động lực học hành cho năm mới.
• Chuẩn bị bút, giấy cẩn thận trước khi thực hiện khai bút đầu năm 2023. Hãy sử dụng giấy bút sạch đẹp, tránh bút tắc mực, hết mực.
• Tránh mắc sai sót, nghĩ kỹ trước khi viết.
• Không bỏ dở những điều đang viết.
• Hạn chế sao chép của người khác, nên viết những gì do bản thân tự nghĩ.
• Ăn mặc chỉn chu, sạch sẽ, giữ tâm thế nghiêm túc, tập trung để thể hiện sự tôn trọng với nghi thức khai bút đầu năm 2023.

*Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo.

T.Anh (T/h)