Bí ẩn về một cuộc giải cứu Gia Sàng

Theo dõi MTĐT trên

Thép Gia Sàng từng bị kiện ra tòa

Theo tìm hiểu của PV, Công ty CP Luyện cán thép Gia Sàng (Công ty Gia Sàng) tiền thân là Nhà máy Luyện cán thép Gia Sàng do Cộng hòa Dân chủ Đức giúp đỡ Việt Nam xây dựng, hoạt động từ năm 1975 và từng được ví là “cánh chim đầu đàn” của ngành thép Việt Nam.

Năm 2007, công ty thí điểm thực hiện cổ phần hóa với vốn sở hữu Nhà nước 39,66%, vốn của cổ đông lớn hơn 40%; của cán bộ công nhân viên còn lại 19,34%. Tuy nhiên, sau đó, nhà máy liên tục thua lỗ và phải ngừng sản xuất từ tháng 1 năm 2013.

Năm 2013, tổng khoản nợ của Cty Gia Sàng lên tới 121,3 tỷ đồng bao gồm nợ ngân hàng, nợ thuế; lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế của người lao động, nợ đối tác…và không còn khả năng chi trả. Công ty Gia Sàng đã bị Ngân hàng TPCM Công Thương chi nhánh Thái Nguyên kiện ra tòa vì không trả số tiền vay gốc hơn 33 tỷ đồng và tiền lãi. 

Cũng thời gian này, nhiều máy móc, thiết bị bị rút ruột, phá hoại, nhiều tài sản có giá trị hàng chục tỷ đồng đã bị tháo dỡ và tẩu tán… Các cơ quan pháp luật đã truy tố và đưa ra xét xử, phạt tù giam 5 đối tượng, trong đó có một phó chủ tịch HĐQT kiêm phó tổng giám đốc.

Di sản của nhà máy théo Gia Sàng

Ngày 8-1-2014, TAND TP Thái Nguyên đã tuyên Công ty Gia Sàng phải thanh toán khoản vay trên 38,8 tỷ đồng và lãi suất cho Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên. Ngày 5-5-2014, Chi cục thi hành án dân sự Thái Nguyên ra quyết định cưỡng chế, kê biên, xử lý tài sản của Công ty Gia Sàng.

Tháng 7/2016, Công ty Thái Hưng đã tham gia mua đấu giá tài sản của Công ty cổ phần Luyện cán thép Gia Sàng thông qua Chi cục thi hành án dân sự thành phố Thái Nguyên, và trúng đấu giá tài sản với số tiền gần 57 tỷ đồng. Công ty Thái Hưng cam kết thực hiện đúng các điều kiện khi tham gia đấu giá: Đầu tư xây dựng cải tạo và khôi phục sản xuất Nhà máy Luyện cán thép Gia Sàng, tạo công ăn việc làm cho người lao động và đảm bảo an ninh trật tự trên địa phương.

Ngày 28/12/2016, Nhà máy được khôi phục hoạt động trở lại nhưng sau thời gian ngắn thì buộc phải tạm dừng do công nghệ đã quá lạc hậu, thiết bị bị mất mát, không đồng bộ, sản xuất không hiệu quả…

Tháng 7-2017, Ban lãnh đạo Công ty Gia Sàng họp bàn giải pháp và quyết định phải tìm phương án mới cứu nhà máy bằng việc đầu tư cải tạo nâng cấp dây chuyền công nghệ hiện đại hơn, đề xuất phương án cải tạo, nâng cấp gắn với di dời nhà máy, tổng đầu tư hơn 834 tỷ đồng để báo cáo chủ đầu tư là Công ty Thái Hưng triển khai thực hiện.

Đối với vị trí nhà máy Gia Sàng, Công ty Thái Hưng đã xin chủ trương để thực hiện một dự án Khu tổ hợp thương mại dịch vụ, trường học và nhà ở Gia Sàng và đã được UBND tỉnh Thái Nguyên phê duyệt tại Quyết định số 3669/QĐ-UBND ngày 23-11-2017. Ngày 27-12-2017 của UBND tỉnh Thái Nguyên đã có Quyết định số 4060/QĐ-UBND phê duyệt quy hoạch chi tiết (tỷ lệ 1/500) Khu tổ hợp Thương mại dịch vụ, trường học và nhà ở Gia Sàng (Thái Hưng Eco City).

Trước khi đi đến những “kịch bản” trên về hiện nay, vẫn còn nhiều thông tin khác nhau về cuộc giải cứu Gia Sàng và đây từng là bài toán làm đau đầu cơ quan chức năng, thậm chí cả Chính phủ.

Vì quyền lợi của người lao động, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Thái Nguyên đã phải có nhiều chỉ đạo trực tiếp để giải cứu nhà máy, bảo đảm quyền lợi của người lao động.

Nhờ thế, năm 2016, Gia Sàng đã có nhà đầu tư mới tham gia đấu giá để khôi phục sản xuất là Công ty cổ phần thương mại Thái Hưng và đã có nguồn tài chính khoảng 57 tỉ đồng từ việc bán đấu giá tài sản.

Loay hoay tìm phương án

Còn nhớ, cách đây ít lâu, nhiều cơ quan báo chí khác có những bài phản ánh thực trạng nhức nhối “Nỗi khổ người dân thành phố thép”, Cảnh sát môi trường xử phạt Công ty Gia Sàng xả thải ban đêm… Quy luật tất yếu của sự phát triển cho thấy, một cơ sở công nghiệp lạc hậu từ thế kỷ trước lại nằm rất gần khu dân cư như Gia Sàng không thể không di dời…

Trên thực tế, với hạ tầng nhà máy đã bị rút ruột tan hoang và công nghệ cũ, chỉ vài tháng sau khi phục hồi vào sản xuất, chính người lao động ở Gia Sàng cũng nhận thấy tiếp tục sản xuất là thất bại. Không thể duy ý chí tiếp tục ném tiền vào một dự án bất khả thi. Và giữa năm 2017, chính Ban lãnh đạo và đại diện người lao động ở Gia Sàng đã họp bàn để đưa ra phương án cải tạo, nâng cấp gắn với di dời nhà máy, tổng đầu tư hơn 834 tỉ đồng, công suất 500 nghìn tấn thép/năm.

Theo quy hoạch của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Công Thương, dây chuyền mới phải đảm bảo công suất 500.000 tấn thép/năm trở lên; vị trí nhà máy hiện tại không đảm bảo và theo quy hoạch sẽ di dời các cơ sở công nghiệp gây ô nhiễm ra khỏi trung tâm thành phố. Vì vậy, việc di dời nhà máy gắn với cải tạo, đầu tư mới chính là giải pháp tối ưu nhất cho tất cả.

Song để triển khai một nhà máy mới tổng mức đầu tư hơn 800 tỉ đồng không thể là công việc một sớm một chiều. Và việc cho phép Công ty Thái Hưng triển khai dự án đầu tư trên 22ha diện tích nhà máy thép Gia Sàng cũ thành dự án Khu tổ hợp thương mại dịch vụ, trường học và nhà ở Gia Sàng cũng là lựa chọn phù hợp.

Qua tìm hiểu đến nay, địa phương này mới phê duyệt quy hoạch 1/500 và yêu cầu nhà đầu tư triển khai các bước chặt chẽ. Cũng giống như tỉnh Hải Dương và một số địa phương khác gần đây đã rút ra bài học kinh nghiệm trong quản lý để chống nạn đầu cơ đất, phân lô bán nền tràn lan, Khu tổ hợp Thương mại dịch vụ, trường học và nhà ở Gia Sàng (Thái Hưng Eco City) không đầu tư theo kiểu ăn “xổi” mà quy hoạch đồng bộ, hiện đại gồm nhiều hạ tầng giống như các dự án lớn mà các tập đoàn như Vingroup, Hòa Bình… đã triển khai.