Các nước xử lý rác thải như thế nào?

Theo dõi MTĐT trên

Singapore: Biến rác thành năng lượng sạch

Singapore nổi tiếng với hệ thống xử lý rác thải hiệu quả, là quốc gia sạch nhất châu Á. Từ năm 1979, chính quyền Singapore xây dựng nhà máy đốt rác đầu tiên trong bối cảnh sắp hết chỗ đổ rác thải.

Singapore là một trong những quốc gia đầu tiên ứng dụng hệ thống biến rác thành năng lượng sạch thông qua lò đốt khép kín giúp xử lý 90% lượng rác xả ra mỗi năm. Hiện Singapore có 4 nhà máy đốt rác.

Nhà máy đốt rác của Singapore vận hành theo quy trình: rác thải được các xe chở rác thu gom rồi chuyển tới nhà máy đốt rác. Tại đây, rác thải sẽ được cân trước khi đổ khỏi xe. Kế đến, rác được dồn vào một hầm chứa đặc biệt với thiết kế ngăn mùi hôi thối thoát ra bên ngoài. Những máy nghiền được vận hành để nghiền nát những rác thải cứng rồi đưa vào lò đốt.

Singapore nổi tiếng là quốc gia sạch sẽ nhất thế giới khi áp dụng hệ thống xử lý rác tiên tiến.

Trong suốt thời gian đốt rác thải, nhiệt từ quá trình đốt sản sinh ra hơi giúp đẩy máy phát turbine và tạo ra điện. Sau khi đốt hết rác, khói phát ra từ quá trình đốt rác trải qua quá trình lọc cẩn thận giúp loại bỏ những chất gây ô nhiễm độc hại và được xả vào không khí. Thứ còn lại cuối cùng của quá trình đốt rác là tro.

Những cỗ máy đặc biệt sẽ phụ trách loại bỏ tất cả rác thải là vật liệu kim loại thông thể đốt cháy trong tro. Cuối cùng, tro được chuyển đến đảo chôn rác Semakau để chôn lấp. Nhờ quy trình xử lý rác thải khép kín này, Singapore trở thành đảo quốc sạch đẹp.

Nhật Bản: Chỉ có 1% rác thải ra môi trường

Giống Singapore, Nhật Bản cũng nổi tiếng với hệ thống xử lý rác thải hiệu quả khi mọi ngõ ngách, đường phố không có một bóng rác. Để làm được điều này, ngay từ khi còn nhỏ, mọi trẻ em Nhật Bản đều được dạy giữ gìn vệ sinh chung, không xả rác bừa bãi. Họ cũng cùng dạy thói quen phân loại rác để cho đúng vào thùng rác.

Nhật Bản cóhệ thống tiêu huỷ rác tự phân loại các chất thải theo cách hợp lý. Mọi loại rác thải đều được phân loại rõ ràng theo từng loại khác nhau như: vật liệu đốt được, không đốt được hay chay nhựa, đồ hộp, thuỷ tinh vỡ, đồ hộp…

Theo đó, người dân vứt rác vào đúng loại thùng rác. Nếu bị phát hiện vứt rác vào thùng không đúng loại rác thì bị phạt hành chính hoặc thậm chí là có thể bị phạt tù. Nhờ vậy, mọi đường phố, ngõ ngách... của Nhật Bản đều sạch sẽ khiến người dân ở nhiều nước kinh ngạc và khâm phục.

Lượng rác thải ở Nhật Bản ước khoảng hơn 45 triệu tấn mỗi năm, xếp thứ 8 trên thế giới. Do không có nhiều đất để chôn lấp rác, nước này buộc phải dựa vào giải pháp đốt rác.

Nhận Bản sử dụng đốt bằng tầng sôi, phương pháp hiệu quả để đốt những vật liệu khó cháy. Rác thải sau khi phân loại sẽ được treo bên trên lớp đệm tro nóng sủi bọt để những luồng khí nóng thổi qua, giúp truyền nhiệt nhanh và thúc đẩy các phản ứng hóa học diễn ra.

20,8% tổng lượng rác thải hằng năm được Nhật Bản đưa vào tái chế, đặc biệt là các chai nhựa tổng hợp polyethylene terephthalate (PET). PET là vật liệu phổ biến để sản xuất chai đựng nước uống trong các máy bán hàng tự động và cửa hàng tạp hóa trên khắp đất nước Nhật. Nhiều công ty Nhật Bản đang tăng cường sử dụng nhựa từ chai PET cũ để sản xuất mới. Chai lọ PET chưa trải qua quá trình lọc có thể được chuyển thành sợi may quần áo, túi, thảm và áo mưa.

Ngoài ra, Nhật Bản cũng ứng dụng công nghệ lấp biển bằng đá nặng, xi măng, bụi và rác để tạo thêm đất mới.

Thụy Điển:Phải nhập khẩu rác để tái chế

Thụy Điển là một trong những quốc gia đi đầu thế giới trong xử lý rác thải, bảo vệ môi trường hiện nay. Ở Thụy Điển, chuyện mỗi hộ gia đình có đến 6 - 7 loại thùng rác trong nhà để phân loại rác từ nguồn là điều khá bình thường. Ngoài chuyện bảo vệ môi trường có sự phối hợp từ ý thức của người dân, công nghệ xử lý rác thải hiện đại và hiệu quả cũng là điểm đáng chú ý của quốc gia Bắc Âu này.

Trong số các quốc gia châu Âu, Thụy Điển là nước đi đầu trong xử lý rác thải, BVMT. Thậm chí, Thụy Điển đã và đang là quốc gia phải nhập khẩu… rác để có đủ nguyên liệu cho các nhà máy tái chế của nước này hoạt động.

Nhà máy sản xuất điện năng từ rác thải ở Linkoping (Thụy Điển)

Theo quy định, tại Thụy Điển, các điểm tái chế rác thải phải được xây dựng trong vòng bán kính khoảng 300 m tính từ các khu dân cư. Mỗi hộ dân đều để báo, đồ nhựa, kim loại, thủy tinh, đồ điện tử, pin... vào thùng chứa riêng ngay tại gia đình. Rác thải thực phẩm cũng được phân tách để tái sử dụng hoặc tái chế. Rác đã được phân loại được tập kết tới thùng chứa đặc biệt ở các tòa nhà, khu dân cư và sau đó được chuyển tới địa điểm tái chế. Tại đây, báo được nghiền thành bột giấy; chai lọ được tái sử dụng hoặc nung chảy để sản xuất ra sản phẩm mới; rác thải nhựa được tái chế thành nhựa nguyên liệu, còn thực phẩm sẽ được ủ hoặc xử lý hóa học để trở thành phân bón hoặc khí sinh học. Những loại rác thải cỡ lớn như nội thất hư hỏng hay ti vi cũ được đưa tới trung tâm tái chế ở ngoại ô thành phố. Ở một số tỉnh miền Nam Thụy Điển, thùng chứa rác ở nơi công cộng còn được gắn loa phát nhạc, thu hút sự chú ý của người dân và khiến cho việc đổ rác trở thành trải nghiệm thú vị.

Không chỉ hộ gia đình, nhiều doanh nghiệp tại Thụy Điển cũng chung tay giảm thiểu rác thải. Công ty thời trang H&M có sáng kiến khuyến khích khách hàng mang quần áo cũ tới cửa hàng để được giảm giá khi mua quần áo mới. Công ty sản xuất túi Optibag phát triển loại máy phân loại túi rác nhờ màu sắc. Theo đó, người dân sẽ đựng rác thực phẩm bằng túi màu xanh lá cây, giấy loại vào túi màu đỏ... sau đó, tại nhà máy tái chế, chiếc máy do Optibag chế tạo sẽ tự động phân loại rác theo màu sắc túi, giúp tiết kiệm thời gian xử lý rác thải. 

Có thể nói, vấn đề môi trường, rác thải và tái chế đã được Chính phủ Thụy Điển đưa vào quy hoạch từ những năm 1900. Những nhà máy đốt rác đầu tiên được xây dựng vào năm 1904. Vào thời điểm đó, phần lớn các nhà máy đốt rác được xây dựng nhằm cung cấp năng lượng để sưởi ấm trong mùa đông lạnh giá. Sau nhiều thập kỷ phát triển, công nghệ tái chế rác ngày càng trở nên hiệu quả và hệ thống nhà máy đốt rác đã được nhân rộng trên khắp cả nước. Hiện quốc gia này đã có khoảng 32 nhà máy như vậy, qua đó cung cấp nhiệt sưởi cho 810.000 hộ dân (gần 50% dân số) cũng như cung cấp điện năng cho 250.000 hộ gia đình. Năm 2015, Thụy Điển phải nhập khẩu 2,3 triệu tấn rác từ các nước như Anh, Na uy, Ireland để làm nhiên liệu tạo ra điện năng.

Đức: Biến rác thành cơ hội kinh doanh

Năm 1950, Đức có khoảng 50.000 bãi chôn lấp rác. Đến năm 2016, con số này giảm xuống chỉ còn 300 và tất cả bãi chôn lấp đều không chấp nhận rác chưa qua phân loại. Chính phủ Đức đặt mục tiêu, đến năm 2020, sẽ xóa bỏ bãi chôn lấp rác hiện có, đồng thời lên kế hoạch tái chế toàn bộ lượng rác thải và biến chúng thành năng lượng. Các hệ thống xử lý rác thải tiên tiến cần nguồn tiền đầu tư lớn hơn nhiều so với biện pháp truyền thống. Vì vậy, nhiều doanh nghiệp Đức coi đây là cơ hội đầu tư, kinh doanh cho những sáng kiến đột phá về xử lý rác thải.

Một trong những sáng kiến về tái chế rác của Đức được nhiều quốc gia học tập là phân loại rác theo màu, với tên gọi sáng kiến “Green Dot”. Theo đó, đựng trong thùng màu nâu là rác hữu cơ có thể phân hủy, như thức ăn thừa, rau hoa quả, vỏ trứng, vỏ các loại hạt, bã cà phê và chè, lá cây rụng, cỏ… Rác thải thường không chứa chất độc hại, nhưng khó phân hủy, được đựng trong thùng màu đen như tàn thuốc lá, tro, đầu mẩu thuốc lá, mẩu cao su thừa, băng gạc vệ sinh, bỉm trẻ em, sản phẩm làm từ da và đồ giả da. Thùng rác màu vàng đựng các loại chất dẻo như túi ni lông, đồ hộp/lon rỗng, hộp đựng nước. Thùng đựng rác giấy màu xanh da trời, có thể vứt báo cũ, tạp chí cũ, tờ rơi, sách cũ, bao bì bằng giấy, hoặc bìa cứng. Riêng thùng thủy tinh để vứt chai, lọ là thùng to tròn màu xanh lá cây với nhiều ngăn, trong đó, chai, lọ thủy tinh bỏ vào một ngăn, còn các chai, lọ nhựa khác bỏ vào ngăn khác và không vứt các loại vỏ chai có thể tái sử dụng. Các thùng rác theo mã màu như vậy được đặt khắp mọi nơi, từ vỉa hè tới nhà ga tàu điện ngầm, các quảng trường của thị trấn, hoặc công viên công cộng, trường học, hay sân vận động... Trên thùng có hướng dẫn viết bằng tiếng Anh và tiếng Đức để giúp người nước ngoài dễ nhận biết và bỏ rác vào thùng đúng quy định.

Người Đức phân loại rác theo màu, gọi là sáng kiến “Green Dot”

Ngoài ra, đối với rác cồng kềnh, khó xử lý như đồ nội thất không được phép vứt bừa bãi, mà phải gọi công ty môi trường đến thu gom, tân trang và bán ở khu chợ đồ cũ. Quy định ý nghĩa màu sắc thùng rác có thể khác nhau theo từng vùng ở Đức. Khi phân loại không đúng, rác sẽ không được thu gom, nếu công ty môi trường phát hiện ra người nào vứt rác bừa bãi, có thể bị phạt tiền.

Thành công của nước Đức trong phân loại và xử lý rác thải có được phần lớn là do làm tốt công tác giáo dục, tuyên truyền, thay đổi nhận thức, hành vi của người dân. Tất cả các bang, khu đô thị, dân cư đều có cơ quan, công ty tuyên truyền cho chương trình BVMT nói chung, đặc biệt là vấn đề thu gom, phân loại và xử lý rác thải sinh hoạt nói riêng. Họ xây dựng những tài liệu, tư liệu giảng bài cho cộng đồng bằng nhiều hình thức: Sáng tạo ra thùng phân loại rác với màu sắc, ký hiệu rõ rệt, đẹp, hấp dẫn, dễ phân biệt; áp phích, tờ rơi, thùng, túi đựng các loại rác thải được trình bày tùy vào đối tượng tuyên truyền; sử dụng vật liệu chứa rác thải thu gom, phân loại theo mẫu mã, màu sắc, in chữ đồng nhất ở mỗi vùng, địa phương…

Áo: Sử dụng enzyme từ vi khuẩn để tái chế nhựa

Theo báo cáo của Chương trình Môi trường Liên hợp quốc năm 2018, mỗi phút thế giới tiêu thụ 1 triệu chai nhựa, mỗi năm có 500 tỉ túi ni lông được sử dụng, thế giới thải ra khoảng 300 triệu tấn rác thải nhựa, tương đương với trọng lượng của dân số toàn cầu. Loại chất dẻo này chiếm 10% tổng lượng chất thải hiện đang tác động tiêu cực đến môi trường, kinh tế và sức khỏe con người. Điều này dẫn tới lượng rác thải nhựa thải ra môi trường đang ở mức khổng lồ và làm thế nào để tái chế lượng rác thải này là một bài toán khó đối với nhiều quốc gia trên thế giới. Trong khi cả thế giới đang đau đầu vì rác thải nhựa, Áo - một quốc gia nhỏ bé nhưng đã làm được điều phi thường trong việc xử lý vấn đề này.

Nước Áo rất chú trọng phát triển các công nghệ tiên tiến để xử lý rác thải. Một công ty công nghệ sinh học của nước này đã phát triển phương pháp sử dụng enzyme từ vi khuẩn để tái chế nhựa PET, loại nhựa thường được dùng để sản xuất chai nhựa đựng nước dùng một lần. Dưới tác động của enzyme, nhựa PET sẽ bị phân huỷ thành phân tử và sau đó có thể dễ dàng chuyển đổi lại thành nhựa chất lượng cao. Enzyme vốn không có độc chất, dễ phân hủy và có thể sản xuất số lượng lớn, do vậy, việc phát hiện ra loại enzyme đột biến có thể phân hủy nhựa PET được coi là một bước đột phá trong việc tái chế nhựa./.

Lưu Bình (T/h)