Thiết kế kỹ thuật cải tạo và đóng bãi chôn lấp Đa Mai, TP Bắc Giang

Theo dõi MTĐT trên

Hiện trạng bãi chôn lấp rác Đa Mai

Mặc dù hợp phần ô chôn lấp của bãi rác Đa Mai đã được xây dựng theo tiêu chuẩn của bãi chôn lấp hợp vệ sinh nhưng các hồ chứa nước rỉ rác lại không được chống thấm. Toàn bộ nước rỉ rác phát sinh được thải ra hồ chứa. Lượng nước rỉ rác này tăng nhiều vào mùa mưa và là nguồn gây ô nhiễm nghiêm trọng đối với nước ngầm của khu vực đồng thời gây quá tải công suất đối với trạm xử lý nước thải cũng như tốn nhiều chi phí hóa chất tiêu thụ trong công tác vận hành trạm xử lý này.

Việc cải tạo và đóng cửa bãi chôn lấp Đa Mai cần giải quyết được các vấn đề sau:

- Chống thấm cho toàn bộ diện tích hồ chứa nước rỉ rác;

- Hạn chế tối đa khả năng tiếp xúc giữa nước mưa với nước rỉ rác và ngăn chặn tối đa việc thấm nước mưa vào ô chôn lấp để giảm thiểu lượng nước rỉ rác phát sinh;

- Cô lập nước rỉ rác bên trong bãi chôn lấp;

- Ứng dụng công nghệ xử lý chi phí thấp để xử lý nước hồ hiện đang bị ô nhiễm và nước mưa, nước chảy tràn trên bề mặt bãi chôn lấp. Sử dụng nước hồ để tưới cây trồng trong phạm vi bãi chôn lấp để đảm bảo không phát thải ô nhiễm ra bên ngoài.

- Quản lý, thu hồi sử dụng khí bãi rác để ngăn chặt việc phát thải khí nhà kính có tiềm năng phát sinh lâu dài sau nhiều năm.

- Quy hoạch cảnh quan và hình thức sử dụng đất hợp lý trên bề mặt bãi chôn lấp sau khi đóng cửa.

Cách tiếp cận giải pháp cải tạo và đóng cửa bãi chôn lấp Đa Mai

Để thực hiện đóng cửa an toàn bãi chôn lấp Đa Mai, có thể áp dụng giải pháp cải tạo và đóng bãi theo mô hình bãi chôn lấp xanh đã được nghiên cứu phát triển từ đề tài khoa học công nghệ cấp Nhà nước KC08.27/11-15 như sau:

Giải pháp mô hình bãi chôn lấp xanh:

- Bãi chôn lấp xanh được thiết kế để ngăn ngừa và quản lý các nguồn ô nhiễm từ bãi chôn lấp bằng công nghệ đơn giản, thân thiện với môi trường, có khả năng tạo cảnh quan khi đóng bãi chôn lấp. Công nghệ đơn giản này có thể được áp dụng để xây dựng hoặc cải tạo đóng cửa các bãi chôn lấp thành một hệ thống không phát thải để quản lý chất thải rắn sinh hoạt.

- Bãi chôn lấp xanh là hệ thống bao gồm các hợp phần: bãi chôn lấp sinh học, bãi lọc trồng cây, hệ thống mẫu định hình dòng chảy, hồ sinh học và hệ thống tưới làm thoát hơi nước qua cây trồng.

- Hợp phần bãi chôn lấp sinh học là hệ thống bãi chôn lấp hợp vệ sinh đạt tiêu chuẩn có lót đáy bằng vật liệu chống thấm, hệ thống ống thu gom và tuần hoàn kín nước rỉ rác, hệ thống thu khí thụ động bằng các giếng khoan đặt ống thu khí.

- Bãi chôn lấp sinh học sẽ được vận hành như một công trình xử lý sinh học kỵ khí để xử lý cả rác thải và nước rỉ rác. Toàn bộ nước rỉ rác phát sinh được bơm tuần hoàn trở lại bãi chôn lấp để tạo độ ẩm đồng đều theo chiều cao trong lòng bãi, do đó cả nước rỉ rác và chất thải đều được xử lý. Nước rỉ rác sẽ bị mất theo thời gian cùng với sự phân hủy chất thải trong bãi chôn lấp.

- Hệ thống giếng thu khí được lắp đặt theo dạng các ống đứng có đục lỗ xung quanh thân ống giúp thu hồi khí sinh học phát sinh từ quá trình phân hủy các chất hữu cơ có trong rác thải. Khí sinh học có chứa thành phần khí metan có giá trị sử dụng như một nguồn năng lượng tái tạo mới. Việc thu hồi sử dụng khí sinh học giúp ngăn chặn phát thải khí nhà kính vào khí quyển.

- Các hợp phần bãi lọc trồng cây kết hợp với các mẫu định hình dòng chảy lắp đặt dạng bậc thang và hồ sinh học được sử dụng để xử lý nước chảy tràn bề mặt cũng như nước rỉ rác dư thừa phát sinh trong khu vực bãi rác trong mùa mưa. Các mẫu định hình dòng chảy xếp theo bậc thang được sử dụng để làm thoáng tự nhiên, tăng cường quá trình nitrat hóa và tiếp theo quá trình khử nitrat diễn ra trong bãi lọc trồng cây.

- Nước phát sinh trong khu vực bãi chôn lấp được tuần hoàn liên tục để làm sạch và dùng để tưới cây trồng trên mặt phủ và khu vực cách ly của bãi chôn lấp. Vì thế nước bị ô nhiễm sẽ được hấp thụ và làm thoát hơi bởi cây trồng.

Sơ đồ phương án cải tạo

Cụ thể với bãi chôn lấp Đa Mai:

Khi thực hiện đóng bãi, phần ô chôn lấp được phủ chống thấm bề mặt, đồng thời nước rỉ rác được bơm quay vòng trở lại bãi rác để tăng cường quá trình phân hủy. Lượng khí biogas sẽ tăng lên đáng kể, do đó có bổ sung hệ thống thu khí gas.

Như vậy hệ thống chuỗi hồ chỉ còn tiếp nhận nước chảy tràn bề mặt với hàm lượng chất hữu cơ thấp, do đó được cải tạo thành công trình làm sạch tự nhiên và tạo cảnh quan: hồ tùy tiện → bãi lọc trồng cây → hồ hiếu khí. Để tăng cường khả năng làm sạch của công trình, các hệ thống làm thoáng bằng mẫu dòng chảy định hình được bổ sung. Nước được làm thoáng, qua hồ tùy tiện (hồ số 1), qua bãi lọc trồng cây (hồ số 2) cuối cùng về hồ hiếu khí (hồ số 3) và được bơm quay vòng lên hệ thống làm thoáng bằng các mẫu định hình dòng chảy.

Mặt bằng thiết kế cải tạo hoàn nguyên Bãi rác

Trình tự thực hiện cải tạo đóng bãi chôn lấp: Công tác cải tạo và đóng bãi chôn lấp được thực hiện theo trình tự sau:

- Xây dựng bổ sung tuyến cống thoát nước mặt;

- Xây dựng hố bơm tuần hoàn nước rỉ rác; chặn cống dẫn nước rỉ rác ra hồ số 1;

- Chôn lấp rác tạo bờ hố tiếp nhận trên bề mặt bãi chôn lấp để xử lý bùn nạo vét từ các hồ sinh học;

- Bơm nạo vét bùn đáy từ các hồ sinh học lên hố tiếp nhận trên bề mặt bãi chôn lấp;

- Cải tạo hồ sinh học số 1 và xây dựng giếng bơm tuần hoàn nước rỉ rác, hệ thống làm thoáng nước bằng các mẫu định hình dòng chảy;

- Cải tạo hồ sinh học số 2 thành bãi lọc trồng cây;

- Cải tạo hồ sinh học số 3, xây dựng hố bơm tuần hoàn nước về hệ thống làm thoáng bằng các mẫu định hình dòng chảy và tưới cây trên bề mặt bãi chôn lấp sau khi đóng bãi;

- Thi công lắp đặt hệ thống các giếng thu khí và cụm công trình gom khí sinh học;

- Thi công lắp đặt hệ thống ống tuần hoàn và phân phối nước rỉ rác;

- Thi công phủ đất đệm và bọc HDPE bề mặt bãi chôn lấp;

- Phủ đất trồng và tạo mặt đường;

- Lắp đặt hệ thống cấp nguồn điện, hệ thống điện năng lượng mặt trời và các máy bơm.