Môi trường dần hủy hoại ở 'xứ sở vàng'

Theo dõi MTĐT trên

“Cả xã diện tích 6.930 ha, bất kể mỗi m2 ở vùng đất này đều có vàng. Chẳng thế, mà theo các Nhà sử học, hơn 1000 năm trước, người Chăm đã phát hiện và đặt tên nơi đây là “Bồng Miêu”, có nghĩa là “Cánh đồng vàng”, ông Nguyễn Thế Vinh - Chủ tịch UBND xã Tam Lãnh nói với tôi.  

Câu chuyện về công ty vàng Phước Sơn và công ty vàng Bồng Miêu làm ăn thua lỗ, nợ hàng trăm tỷ tiền thuế, phí, và nhiều doanh nghiệp đã được chính quyền, ngành chức năng, báo chí nói rất nhiều trong những năm qua. Thực ra, cả hai công ty vàng này đều có chung một “cha đẻ” là Tập đoàn Besra Việt Nam. Những ngày qua, Công ty vàng Phước Sơn đã làm thủ tục phá sản tại cơ quan Tòa án, còn công ty vàng Bồng Miêu sau khi đã hết thời hạn giấy phép đầu tư, khai thác khoáng sản từ tháng 3/2016, trên thực tế công ty này cũng ngưng hoạt động từ tháng 7/2014, nhưng vẫn còn “treo” trên cổ với khoản nợ thuế gần 300 tỷ đồng.

Quay trở lại với câu chuyện ở “cánh đồng vàng” Bồng Miêu. Từ cuối năm 2013 đến nay, công ty vàng Bồng Miêu có dấu hiệu làm ăn thua lỗ, tạm ngưng sản xuất do kém hiệu quả. Ông Nguyễn Thế Vinh - Chủ tịch UBND xã Tam Lãnh cho biết, diện tích công ty được cấp 365 ha, nhưng công ty không đủ năng lực quản lý, không bảo vệ được diện tích đã cấp, để cho hàng trăm đối tượng vào khai thác vàng trái phép, gây hậu quả nghiêm trọng. Dùng hóa chất để khai thác vàng và thải ra sông suối gây ô nhiễm trên toàn địa bàn xã Tam Lãnh.

Xã có 11 thôn, 7.718 nhân khẩu, hầu hết nguồn nước sinh hoạt đã bị ô nhiễm do nước ngấm từ sông suối vào. Trong thời gian qua, UBND xã đã phải huy động vốn đầu tư một công trình nước sạch gần 800 triệu đồng để cung cấp cho nhân dân. Tại Đồn Công an Tam Lãnh, Trung tá Văn Công Đoàn - Trưởng đồn cũng cho chúng tôi biết, mười mấy anh em đơn vị làm nhiệm vụ ở đây, khó khăn nhất hiện nay là không có nước sinh hoạt. Nguồn nước tự chảy, anh em kéo từ khe núi về đều bị ô nhiễm nặng, chỉ dùng để rửa ráy, tưới rau, các chiến sĩ công an hàng ngày phải đi vận chuyển nước từ nơi khác rất xa để về ăn uống, tắm giặt.

Ông Nguyễn Thế Vinh với “tầm nhìn xa” hơn thì khẳng định, tất cả các khe suối ở Tam Lãnh, sông Bồng Miêu đều đổ về hồ Phú Ninh và các con sông chảy về Phú Ninh, Tam Kỳ, Núi Thành… Với tình trạng ô nhiêm nguồn nước thế này, chỉ không lâu nữa, hồ Phú Ninh sẽ là “hồ chết”, cùng hạ lưu Quảng Nam sẽ bị ô nhiễm nặng từ hóa chất đào đãi vàng ở Bồng Miêu.

Qua tìm hiểu của PV, được biết trên cơ sở đề nghị của Công ty vàng Bồng Miêu và Công ty CP Khoáng sản công nghiệp 6666, ngày 11/10/2013, UBND tỉnh có công văn cho phép công ty vàng Bồng Miêu bàn giao toàn bộ quặng đuôi thải của đập thải 1, 3A, 3B, một số đuôi quặng đang chôn tại khu vực Hố Gần cho công ty 6666, để vận chuyển về làm nguyên liệu cho Xưởng chế biến tận thu kim loại và xử lý môi trường tại huyện Phú Ninh.

Tuy nhiên, trong qúa trình tận thu quặng, công ty 6666 đã gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng nghiêm trọng đến các khu vực sông suối như ở Suối Trang, Hố Lò Năm… Vụ việc này, người dân đã phản ánh, kiến nghị lên các cấp chính quyền và ngành chức năng. Ngày 20/10/2016, UBND tỉnh Quảng Nam đã Công văn yêu cầu công ty 6666 tạm dừng hoạt động vận chuyển, thu hồi quặng đuôi từ bãi thải vàng Bồng Miêu, Xưởng chế biếm tận thu vàng, chì ở khu vực Suối Trang, Hố Lò Năm… cho đến khi khắc phục các vấn đề về ô nhiễm môi trường.

Hàng triệu m2 đất quặng thải của công ty vàng Bồng Miêu chưa hoàn thổ, phục hồi môi trường

Theo báo cáo của công ty này: “Tổng số vốn công ty đã đầu tư cho 2 dự án chế biến tận thu kim loại và xử lý môi trường là gần 62 tỷ đồng. Khối lượng quặng thải từ quá trình ngâm triết của công tư vàng Bồng Miêu là 100 tấn, công ty đã vận chuyển 60.000 tấn. Khối lượng quặng thải từ qúa trình tuyển trọng lực của công ty Bồng Miêu là 1.500.000 tấn, công ty 6666 đã vận chuyển 20.000 tấn. Dự kiến thời gian khai thác, tận thu vàng, chì trong khối lượng quặng đuôi trong đập thải công ty vàng Bồng Miêu là 10 năm”.

Trung tá Văn Công Đoàn cho biết, trong khi công ty 6666 chưa thực hiện xong các yêu cầu khắc phục về ô nhiễm môi trường của UBND tỉnh, thì thời gian qua, công ty này vẫn tiến hành sửa đường, tiến hành khai thác tận thu quặng vàng, chì. Đồn Công an Tam Lãnh đã có báo cáo gửi Ban Giám đốc Công an tỉnh, chính quyền và ngành chức năng để có hướng xem xét, xử lý.

Một ngày lội khắp “cánh đồng vàng” cùng các chiến sĩ công an đồn Tam Lãnh, chúng tôi chứng kiến cả một vùng rộng lớn, hàng trăm ha sông suối, đồi núi bị đào bới nham nhở… Nhiều máy xúc, xe tải lớn, nhiều giàn máy hút, đào, lọc đãi lấy vàng vẫn ầm ầm ầm hoạt động, hàng trăm lán trại của những người đào đãi vàng tự do ẩn khuất sau những cánh rừng keo của người dân bản địa. Môi trường vùng vàng Bồng Miêu đang bị tàn phá nghiêm trọng, cần sự vào cuộc mạnh mẽ của ngành chức năng.

Theo TN&MT