Ngày Khí tượng TG 2021: 'Đại dương, thời tiết, khí hậu của chúng ta'

Theo dõi MTĐT trên

Đồng thời, vai trò của khoa học dự báo cảnh báo khí tượng thuỷ văn (KTTV), đặc biệt là quan trắc đại dương đã được nghiên cứu, ứng dụng và triển khai rất mạnh mẽ ở các quốc gia nhằm tăng cường bảo vệ tính mạng và tài sản trên biển cũng như quản lý vùng ven biển; mối tương tác giữa đại dương và khí hậu, thời tiết; đảm bảo an toàn trên biển và đất liền; quan trắc đại dương; dự báo thay đổi khí hậu; mục tiêu phát triển bền vững (SDG) và các sáng kiến khác. WMO thực hiện các hoạt động để cải thiện tìm kiếm, cứu hộ cứu nạn và ứng phó khẩn cấp với các hiểm hoạ môi trường như sự cố tràn dầu và hoá chất cũng như chất phóng xạ.

Đặc biệt, dưới tác động của biến đổi khí hậu đang diễn ra và tác động đến các điều kiện tự nhiên làm cho các loại thiên tai ngày càng “dị thường hơn, cực đoan hơn” cả về tần suất lẫn cường độ, nhất là các thiên tai liên quan đến biển và đại dương. Do đó, đảm bảo an toàn trên biển và đất liền đang là vấn đề của toàn cầu, trong đó có Việt Nam.

Chủ đề Ngày Khí tượng thế giới năm 2021 là: “Đại dương, thời tiết và khí hậu của chúng ta”, nhằm kết nối đại dương, khí hậu và thời tiết trong hệ thống Trái đất.

Đồng thời, cần có sự phối hợp mạnh mẽ giữa các nước để đảm bảo việc quan trắc được diễn ra thường xuyên và bền vững. Ngoài việc ảnh hưởng đến địa lý của các khu vực khí hậu trên hành tinh, đại dương còn khiến khí hậu thay đổi trong khoảng thời gian hàng tuần đến hàng thập kỷ thông qua các dao động thường xuyên. Với việc nâng cao chất lượng giám sát đại dương, bầu khí quyển và các hiểu biết khoa học, các nhà khoa học ngày càng có thể xác định và dự báo những dao động này cũng như sự thay đổi của khí hậu và thời tiết.

Trong bối cảnh dân số toàn cầu tăng lên nhanh chóng, nhu cầu về an toàn sinh mạng trển biển và hỗ trợ quản lý vùng ven biển ngày càng tăng. Vì vậy, làm rõ vai trò kết nối tổng thể của việc giám sát, dự báo khí tượng thủy văn, cũng như các dịch vụ cảnh báo sớm về lũ lụt và hạn hán là vấn đề vô cùng cần thiết nhằm đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản trên biển, thúc đẩy giao thông đường biển. Việc nâng cao chất lượng giám sát đại dương, bầu khí quyển và các hiểu biết khoa học, các nhà khoa học ngày càng có thể xác định và dự báo những dao động này cũng như sự thay đổi của khí hậu và thời tiết.

Biến đổi khí hậu đang làm cho đại dương ấm lên, ảnh hưởng đến thời tiết của chúng ta. Báo cáo khí hậu toàn cầu thường niên của Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) đã chỉ ra năm 2020 là một trong 3 năm nóng nhất lịch sử, mặc dù La Nina đang hoạt động khiến khu vực Thái Bình Dương trở nên mát mẻ hơn. Thập kỷ 2011-2020 cũng được ghi nhận là thập kỷ nóng nhất trong lịch sử.

Nhiệt độ đại dương đang ở mức kỷ lục, quá trình đại dương bị acid hóa đang tiếp diễn. Băng trên biển vẫn đang tan. Tốc độ gia tăng mực nước biển ngày càng mạnh.

Trong năm vừa qua, chúng ta đã chứng kiến những đợt hạn hán dài, khiến cho mùa khô nóng và các đợt cháy rừng bị kéo dài ở nhiều nơi trên toàn thế giới. Một ví dụ điển hình là đợt cháy rừng nghiêm trọng ở Úc có liên quan đến nhiệt độ đại dương do bị ảnh hưởng bởi hình thái khí hậu mùa khô nóng hơn. 

Nhiệt độ đại dương ấm lên đã thúc đẩy một mùa bão kỷ lục ở Đại Tây Dương và các cơn lốc xoáy nhiệt đới dữ dội bất thường ở Ấn Độ Dương và Nam Thái Bình Dương. Thiệt hại từ ảnh hưởng của nước dâng do bão ở những khu vực này đã chứng tỏ sức mạnh của đại dương và tác động tàn phá của nó đối với các cộng đồng dân cư ven biển.

Các cơn bão ngoại nhiệt đới trên biển tiếp tục gây ảnh hưởng đến vận tải hàng hải quốc tế, gây thêm thiệt hại về tính mạng và tài sản trên biển.

Thể tích băng tối thiểu trên khu vực Bắc Cực năm 2020 được ghi nhận nằm trong các năm có mức thấp nhất. Các cộng đồng ở vùng cực đã phải hứng chịu lũ lụt bất thường ở ven biển cũng như các hiểm họa trên biển do băng tan.

Theo đó, cộng đồng WMO có vai trò chính trong việc hỗ trợ nghiên cứu, quan trắc, dự báo và cung cấp dịch vụ thông tin về đại dương, cũng như khí quyển, địa quyển và băng quyển.

Sự thiếu hụt lớn trong cơ sở dữ liệu quan trắc trên đại dương đang cản trở khả năng dự báo chính xác thời tiết và xa hơn nữa, là các biến động thời tiết và khí hậu ở quy mô mùa và nội mùa. Hội nghị Dữ liệu của WMO vào tháng 11 năm 2020 đã ghi nhận những khoảng trống lớn trong cơ sở dữ liệu, đặc biệt ở các khu vực đại dương. Điều này một lần nữa khẳng định sự cần thiết của việc xây dựng hệ thống dữ liệu về Trái đất ở dạng mở, có thể truy cập tự do, để khai thác những dữ liệu này một cách hiệu quả nhất.

WMO có rất nhiều đối tác hợp tác, bao gồm cả với Ủy ban Hải dương học Liên chính phủ của UNESCO, nhằm hiểu, quan trắc và dự báo đại dương một cách tốt hơn, như thể đó là một phần của Hệ thống Trái đất của chúng ta.

Với hơn 40% dân số toàn cầu sống cách bờ biển chỉ 100km, chúng ta có thể thấy rõ nhu cầu cấp thiết phải bảo vệ an toàn cộng đồng dân cư trước tác động của các thiên tai ven biển. WMO và các Thành viên đã và đang thực hiện nhiệm vụ của mình, nhằm hỗ trợ cho công tác quản lý, tăng cường khả năng phục hồi vùng ven biển và củng cố các Hệ thống Cảnh báo sớm Đa thiên tai MHEWS.

Gần 90% hoạt động thương mại trên thế giới được thực hiện qua vận tải hàng hải quốc tế và phải đối mặt với những điều kiện thời tiết hàng hải khắc nghiệt. WMO hợp tác với Tổ chức Hàng hải Quốc tế và Tổ chức Thủy văn Quốc tế để cung cấp thông tin, dự báo và cảnh báo đã được chuẩn hóa, nhằm đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản trên biển.

Thập kỷ tới sẽ là thời gian quan trọng trong việc đưa ra các giải pháp thích ứng và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Với tư cách là Ứng cử viên cho Giải thưởng Sáng kiến Trái đất (giai đoạn 2021 - 2030), WMO đang cố gắng đóng góp cho nỗ lực này, nhằm tìm kiếm các giải pháp đối với những thách thức môi trường cấp bách đến từ cả đại dương và khí hậu.