Điều kiện để thực hiện cưỡng chế thu hồi đất để mở rộng Quốc lộ

Theo dõi MTĐT trên

Hỏi: Xin gửi lời chào tới Quý báo tôi đã đọc nhiều bài viết của báo, nay tôi có nhu cầu muốn hỏi như sau: Gia đình tôi sử dụng đất thổ cư 340m2 đất, từ năm 1981; Nay cơ quan của huyện và xã xuốn nhà tôi yêu cầu gia đình tôi phải dọn đi để thu hồi đất làm đường Quốc lộ. Trước đó, tôi đã nhận được thông báo thu hồi đất và dự thảo phương án đền bù giải phóng mặt bằng để làm đường. Tuy nhiên, gia đình tôi và bản thân những người có đất bị thu hồi không muốn bàn giao đất vì việc bồi thường giá thấp. Vậy báo cho tôi hỏi là việc cưỡng chế thu hồi đất được thực hiện ra sao, cần phải có những yếu tố, điều kiện nào để thực hiện?

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Luật sư trả lời:
Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi cho chuyên mục hỏi đáp Môi trường và Đô thị Việt Nam điện tử. Vấn đề của bạn chúng tôi xin được trả lời như sau:

Theo quy định của pháp luật đất đai thì Cưỡng chế thu hồi đất là trường hợp người có đất thu hồi đã được vận động, thuyết phục nhưng không chấp hành việc bàn giao đất cho tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng thì Cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ ban hành quyết định cưỡng chế thu hồi đất và tổ chức thực hiện việc cưỡng chế theo quy định của Luật Đất đai.

Tuy nhiên, việc thực hiện cưỡng chế phải tuân thủ nguyên tắc cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất theo quy định tại khoản 1 Điều 71, 72 Luật Đất đai năm 2013: “Việc cưỡng chế phải tiến hành công khai, dân chủ, khách quan, bảo đảm trật tự, an toàn, đúng quy định của pháp luật; Thời điểm bắt đầu tiến hành cưỡng chế được thực hiện trong giờ hành chính.”
+/ Điều kiện cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất: Căn cứ vào khoản 2 Điều 71 Luật Đất đai năm 2013 được hướng dẫn bởi Điều 17 Nghị định số: 43/2014/NĐ-CP thì việc cưỡng chế thu hồi đất phải có đủ các điều kiện sau:
Một là, Người có đất thu hồi không chấp hành quyết định thu hồi đất sau khi UBND cấp xã, UBMTTQVN cấp xã nơi có đất thu hồi và tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng đã vận động, thuyết phục;
Hai là, Quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất đã được niêm yết công khai tại trụ sở UBND cấp xã, địa điểm sinh hoạt chung của khu dân cư nơi có đất thu hồi;
Ba là, Quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất đã có hiệu lực thi hành;
Bốn là, Người bị cưỡng chế đã nhận được quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất có hiệu lực thi hành. Nếu trong trường hợp người bị cưỡng chế từ chối không nhận quyết định cưỡng chế hoặc vắng mặt khi giao quyết định cưỡng chế thì UBND cấp xã phải lập biên bản.
+/ Về trình tự, thủ tục cưỡng chế thu hồi đất: Theo khoản 4 Điều 71 Luật Đất đai năm 2013 thì trình tự, thủ tục cưỡng chế thu hồi đất như sau:
Bước 1: Trước khi tiến hành cưỡng chế, Chủ tịch UBND cấp huyện quyết định thành lập Ban thực hiện cưỡng chế.
Bước 2: Ban thực hiện cưỡng chế vận động, thuyết phục, đối thoại với người bị cưỡng chế; nếu người bị cưỡng chế chấp hành thì Ban thực hiện cưỡng chế lập biên bản ghi nhận sự chấp hành. Việc bàn giao đất được thực hiện chậm nhất sau 30 ngày kể từ ngày lập biên bản. Trường hợp người bị cưỡng chế không chấp hành quyết định cưỡng chế thì Ban thực hiện cưỡng chế tổ chức thực hiện cưỡng chế;
Bước 3: Ban thực hiện cưỡng chế có quyền buộc người bị cưỡng chế và những người có liên quan phải ra khỏi khu đất cưỡng chế, tự chuyển tài sản ra khỏi khu đất cưỡng chế; nếu không thực hiện thì Ban thực hiện cưỡng chế có trách nhiệm di chuyển người bị cưỡng chế và người có liên quan cùng tài sản ra khỏi khu đất cưỡng chế.
Bước 4: Trường hợp người bị cưỡng chế từ chối nhận tài sản thì Ban thực hiện cưỡng chế phải lập biên bản, tổ chức thực hiện bảo quản tài sản theo quy định của pháp luật và thông báo cho người có tài sản nhận lại tài sản. Về chi phí bảo quản tài sản đó do chủ sở hữu chịu trách nhiệm thanh toán.
Bạn cũng lưu ý: Người có đất thu hồi, tổ chức, cá nhân có liên quan có quyền khiếu nại về việc thu hồi đất theo quy định của pháp luật về khiếu nại.
Trong khi chưa có quyết định giải quyết khiếu nại thì vẫn phải tiếp tục thực hiện quyết định cưỡng chế thu hồi đất. Trường hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết khiếu nại có kết luận việc thu hồi đất là trái pháp luật thì phải dừng cưỡng chế nếu việc cưỡng chế chưa hoàn thành; hủy bỏ quyết định thu hồi đất đã ban hành và bồi thường thiệt hại do quyết định thu hồi đất gây ra (nếu có).

Đối với trường hợp việc thu hồi đất có liên quan đến quyền và lợi ích của tổ chức, cá nhân khác trong việc sử dụng đất theo quy định của pháp luật khác có liên quan thì Nhà nước tiến hành thu hồi đất, cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất theo quy định mà không phải chờ cho đến khi giải quyết xong quyền và nghĩa vụ liên quan đến việc sử dụng đất giữa người có đất thu hồi và tổ chức, cá nhân đó theo quy định của pháp luật có liên quan (khoản 6 Điều 17 Nghị định số: 43/2014/NĐ-CP).

+/ Về thành phần Ban thực hiện cưỡng chế thu hồi đất gồm: Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện là trưởng ban; Các thành viên gồm đại diện các cơ quan tài chính, tài nguyên và môi trường, thanh tra, tư pháp, xây dựng cấp huyện; Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã; tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường giải phóng mặt bằng, Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất và một số thành viên khác do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định.

Lực lượng Công an có trách nhiệm bảo vệ trật tự, an toàn trong quá trình tổ chức thi hành quyết định cưỡng chế thu hồi đất.