Phú Thọ: Gần đến ngày Giỗ tổ lại nhớ về loài cá tiến vua
Do tình trạng ô nhiễm môi trường và đánh bắt bừa bãi, loài cá Anh Vũ (vùng Bạch Hạc, TP.Việt Trì), đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng.
Chắc hẳn nhiều người đã từng nghe đến loài cá Anh Vũ, đây là giống cá sống ở những vùng nước sâu, trong những hang đá (sống nhiều nhất ở vùng Bạch Hạc). Chúng có hình dáng dài, gần giống như cá trôi, nhưng vảy của nó thì óng ánh, sặc sỡ và có cái môi bằng sụn rất to, dày như mõm lợn.
Đặc biệt, loài cá này chỉ ăn rêu, tảo và chỉ khi thời tiết thật lạnh, có nhiều sương mù chúng mới tìm ra kiếm ăn. Vì vậy đánh bắt được một con cá Anh Vũ (hay còn gọi là cá Giả Ngư) không phải là việc đơn giản.
Đáng nói, loài cá này có thịt màu trắng, khi nấu lên nhìn quánh, rất thơm ngon (hơn bất cứ loài cá nước ngọt nào).
Thế nhưng, phần ngon và quý giá nhất của loài cá này chẳng phải là thịt cá mà đó là cái khối sụn ở môi của cá. Khối sụn này không những rất giòn mà còn chữa được nhiều bệnh.
Theo Đại Việt sử lược (viết thế kỷ 14) và Đại Việt sử ký toàn thư (viết thế kỷ 15) thì thời vua Hùng Vương thứ ba, hiệu là Hùng Quốc Vương, có một ngư dân ở vùng sông Lô bắt được một con cá lạ, mình vảy xanh óng ánh, bụng vảy trắng, vây đỏ, miệng giống miệng lợn.
Thấy lạ, người này bèn mang lên tiến vua Hùng. Khi ăn, nhà vua thấy loài cá này có thịt vừa ngọt đậm, lại có mùi thơm hơn mọi loài cá khác, ăn xong thấy người khoan khoái, đầu óc minh mẫn hẳn lên. Theo đó, nhà vua cho đây là một loài cá hiếm bèn chỉ dụ, ngư dân nào bắt được loài cá có hình thù như vậy phải mang tiến vua và từ đó loài cá này còn có một cái tên khác nữa đó là cá tiến vua.
Ông Nguyễn Anh Thắng, một ngư dân hay đánh cá ở vùng ngã ba Bạch Hạc cho biết: “Vào những năm 2000 trở về trước, ngư dân trong vùng thỉnh thoảng vẫn bắt được loài cá này. Nhưng hiện nay do mức độ quý hiếm của loài cá, cũng như do tình trạng ô nhiễm môi trường nên loài cá này đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Bản thân tôi cũng không còn bắt được loài cá này nữa”.
Ông Thắng cũng cho biết: “Có rất nhiều đại gia ở khắp nơi truyền tai nhau rằng, đầu năm mà được thưởng thức loài cá Anh Vũ ở vùng Bạch Hạc, đặc biệt là cặp môi của loài cá này thì vận may cả năm sẽ tìm đến gia đình họ, chính vì vậy họ sẵn sàng chi ra một số tiền rất lớn để mua về ăn và làm quà biếu người thân. Có nhiều người đặt mua trước cả năm, nhưng chúng tôi cũng bó tay vì độ khan hiếm của nó”.
Thiết nghĩ, một loài cá quý hiếm, một sản vật đặc biệt của vùng quê Phú Thọ như loài cá Anh Vũ, cần được các cấp chính quyền tỉnh Phú Thọ bảo vệ, nhân rộng. Đề nó mãi là huyền thoại và là biểu tượng của vùng ngã ba Bạch Hạc.
