Sơn La: Triển khai hiệu quả Luật Tài nguyên nước vào cuộc sống

Theo dõi MTĐT trên

Từ năm 2012, tỉnh Sơn La bắt đầu triển khai thi hành Luật Tài nguyên nước trên địa bàn. Đến nay sau hơn 8 năm việc chấp hành quy định của Luật và nhận thức của các tổ chức, cá nhân đã có nhiều chuyển biến; từng bước nâng cao hiệu quả khai thác, sử dụng và bảo vệ tài nguyên nước, đáp ứng được nhu cầu về nguồn nước cho phát triển kinh tế - xã hội.

Ảnh minh hoạ

Về công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức

Hằng năm, UBND tỉnh Sơn La chỉ đạo các cơ quan chuyên môn xây dựng kế hoạch, bố trí kinh phí trong nguồn kinh phí sự nghiệp môi trường và các nguồn vốn khác để thực hiện công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật cho các đối tượng là công chức các Sở, ngành, cán bộ phụ trách lĩnh vực tài nguyên và môi trường cấp huyện, các tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực tài nguyên nước. 

Công tác tuyên truyền được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau. Trước hết là thường xuyên tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật thông qua các phương tiện thông tin đại chúng như Đài Phát thanh Truyền hình tỉnh, Báo Sơn La, các Đài phát thanh Truyền hình cấp huyện, báo Tài nguyên và Môi trường. 

Ban hành nhiều văn bản hướng dẫn thi hành Luật, sổ tay hướng dẫn bảo vệ môi trường ví dụ như đối với hoạt động sơ chế cà phê bằng phương pháp ướt quy mô hộ gia đình; tổ chức thu thập thông tin hộ gia đình sơ chế, chế biến cà phê bằng phương pháp ướt trên địa bàn tỉnh.

Từ năm 2017 đến nay, Sở Tài nguyên và Môi trường đã tổ chức 03 hội nghị tập huấn tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật trong lĩnh vực tài nguyên nước (các năm 2017, 2018, 2020); phối hợp với Cục Thuế tỉnh Sơn La tổ chức 01 hội nghị (năm 2017). Mỗi hội nghị có trên 100 người tham dự. Hình thức tổ chức gồm phổ biến văn bản pháp luật, trao đổi, thảo luận và trả lời trực tiếp tại hội nghị.

Hoạt động tập huấn, tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về tài nguyên nước được thực hiện kịp thời, thường xuyên đã góp phần nâng cao hiểu biết của các cơ quan chuyên môn thuộc tỉnh, cấp huyện và nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của nhân dân. Đến nay, các tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực tài nguyên nước trên địa bàn tỉnh đã cơ bản nắm rõ quyền lợi và trách nhiệm của mình, nghiêm túc tuân thủ các quy định của pháp luật.

Tỉnh còn tổ chức các cuộc thanh, kiểm tra, góp phần nâng cao hiểu biết của các cơ quan chuyên môn thuộc cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã và nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của nhân dân, kiên quyết xử lý các hành vi vi phạm; tăng cường nắm bắt thông tin, phản ánh của các cơ quan thông tin, báo chí; kịp thời ngăn chặn, xử lý các dấu hiệu vi phạm pháp luật về môi trường, tài nguyên nước.

Ảnh minh hoạ

Đảm bảo an toàn các nguồn nước dành cho sinh hoạt, siết chặt kiểm tra, xử lý vi phạm

Thực hiện Luật Tài nguyên nước 2012, Sở TN&MT đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Quyết định phê duyệt Quy hoạch phân bổ tài nguyên nước mặt, tài nguyên nước dưới đất tỉnh Sơn La đến năm 2020, định hướng 2025; Quy hoạch tài nguyên nước (nội dung bảo vệ tài nguyên nước) tỉnh Sơn La từ năm 2015-2020, tầm nhìn 2030; tích hợp vào quy hoạch tỉnh nội dung phòng, chống và khắc phục hậu quả tác hại do nước gây ra. Đây là cơ sở để tổ chức thực hiện các quy định pháp luật trong lĩnh vực tài nguyên nước.

Giai đoạn từ năm 2013 đến tháng 7/2021, UBND tỉnh Sơn La đã cấp 187 giấy phép theo thẩm quyền, trong đó, 12 giấy phép đã hết hạn, thu hồi 4 giấy phép. Hiện có 171 giấy phép còn hiệu lực, gồm: 3 giấy phép hành nghề khoan nước dưới đất; 76 giấy phép khai thác nước dưới đất; 36 giấy phép khai thác nước mặt; 56 giấy phép xả nước thải vào nguồn nước.

Tính đến tháng 7/2021, 79 nguồn nước trên địa bàn tỉnh đã được phê duyệt vùng bảo hộ vệ sinh khu vực lấy nước sinh hoạt. Chủ giấy phép đã tổ chức xác định phạm vi ranh giới và cắm mốc trên thực địa để bảo vệ nguồn nước.

Đồng thời, đã phê duyệt danh mục nguồn nước phải lập hành lang bảo vệ trên toàn tỉnh; hoàn thành phương án cắm 1.093 mốc hành lang bảo vệ nguồn nước sinh hoạt đối với Nhà máy cấp nước số 1, số 2 thành phố Sơn La (nguồn nước hang Thẳm Tát Tòng, suối Nậm La) và Nhà máy cấp nước Mai Sơn (nguồn nước suối Nậm Pàn). Qua đó, yêu cầu các cơ sở sản xuất, kinh doanh nằm trong phạm vi hành lang bảo vệ nguồn nước phải tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật mới được phép hoạt động.

Tỉnh cũng đã triển khai khoanh định được 160 vùng hạn chế khai thác nước dưới đất với tổng diện tích gần 77.000 ha, gồm 41 vùng hạn chế 1, 87 vùng hạn chế 3 và 32 vùng hạn chế hỗn hợp. 

Tỉnh Sơn La cũng đã thực hiện công bố dòng chảy tối thiểu trên các sông, suối nội tỉnh và ngưỡng khai thác nước dưới đất.

Duy trì kế hoạch quan trắc chất lượng môi trường nước hàng năm trên địa bàn tỉnh và tại các vị trí đầu nguồn cấp nước, lấy nước của các nhà máy nước trên địa bàn TP Sơn La, huyện Mai Sơn, Thuận Châu nhằm theo dõi, giám sát môi trường nước mặt, kịp thời đưa ra cảnh báo với các khu vực có nguy cơ ô nhiễm để có biện pháp ngặn chặn và xử lý.

Trong năm 2017, UBND tỉnh Sơn La đã ban hành Quyết định số 669/QĐ-UBND phê duyệt danh mục nguồn nước phải lập hành lang bảo vệ trên địa bàn tỉnh. Trên địa bàn tỉnh Sơn La hiện đã thực hiện cắm mốc hành lang bảo vệ nguồn nước đối với 6/9 hồ chứa thủy điện, 9/10 hồ chứa thủy lợi.

Đối với cơ sở sản xuất, kinh doanh nằm ở khu vực đầu nguồn nước sinh hoạt, hằng năm trước niên vụ sản xuất, UBND tỉnh giao Sở Tài nguyên và Môi trường tổ chức đoàn kiểm tra, rà soát việc thực hiện các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường, tài nguyên nước, xả nước thải vào nguồn nước. Đối với các cơ sở không đủ điều kiện sẽ không được phép hoạt động.

Với mục tiêu theo dõi, giám sát môi trường nước mặt tại các nguồn cấp và lấy nước; kịp thời đưa ra cảnh báo đối với các khu vực có nguy cơ ô nhiễm để các cấp có thẩm quyền xem xét, xác định nguyên nhân, kịp thời ngăn chặn và xử lý, UBND tỉnh đã giao Sở Tài nguyên và Môi trường thực hiện kế hoạch quan trắc môi trường nước phục vụ cho các nhà máy nước trên địa bàn thành phố Sơn La và các huyện Mai Sơn, Thuận Châu. Công tác xây dựng vùng bảo hộ vệ sinh khu vực lấy nước sinh hoạt được UBND tỉnh tập trung chỉ đạo nhằm bảo vệ các nguồn nước cấp cho mục đích sinh hoạt.

Tập trung thanh, kiểm tra, giám sát  các tổ chức, cá nhân đang hoạt động khai thác, sử dụng tài nguyên nước, xả nước thải vào nguồn nước, hành nghề khoan nước dưới đất chưa được cấp giấy phép. Trong năm 2020, đã hoàn thành 05 cuộc kiểm tra đối với 16 đơn vị, đang tiếp tục triển khai 01 cuộc kiểm tra đối với 01 đơn vị hoạt động trong lĩnh vực khoáng sản có khai thác, sử dụng tài nguyên nước.

Sở TN&MT thường xuyên ban hành văn bản hướng dẫn, đôn đốc các chủ giấy phép, các tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực tài nguyên nước lập hồ sơ đề nghị cấp giấy phép, hoàn thành việc kê khai, nộp hồ sơ tính tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước theo quy định; đến thời điểm tháng 11/2020, Sở đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành 06 Quyết định phê duyệt tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước đối với các tổ chức, cá nhân thuộc thẩm quyền cấp phép của UBND tỉnh với tổng số tiền là 197.271.000 đồng.

Tính đến tháng 7/2021 trên địa bàn tỉnh Sơn La có 51 dự án thủy điện vừa và nhỏ đã hoàn thành và đang hoạt động. Toàn bộ các dự án đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt Quy trình vận hành hồ chứa theo quy định.

Thực hiện quy định tại khoản 7, Điều 60 Luật Tài nguyên nước 2012, ngày 28/5/2019, UBND tỉnh Sơn La đã ban hành Quyết định số 1219/QĐ-UBND về phê duyệt Danh mục hồ, ao, các di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh gắn với nguồn nước đã được xếp hạng không được san lấp trên địa bàn tỉnh Sơn La và tổ chức công bố Danh mục để các Sở, ban, ngành; UBND cấp huyện; các cơ quan thông tin trên địa bàn tỉnh biết để tổ chức thực hiện theo quy định.

Theo báo cáo, đến nay UBND tỉnh Sơn La đã ban hành 60 quyết định phê duyệt tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước với tổng số tiền phải nộp là 3.974,9 triệu đồng; số cuộc thanh tra, kiểm tra việc thi hành các quy định của luật là 31 cuộc, 112 đơn vị được kiểm tra, số đơn vị vi phạm là 36 đơn vị. Tổng số tiền xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước là 1.577,3 triệu đồng. UBND cấp huyện tổ chức kiểm tra và xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước là 281,725 triệu đồng.

Các lỗi vi phạm chủ yếu gồm: Không có giấy phép khai thác, sử dụng tài nguyên nước, xả nước thải vào nguồn nước. Tuy nhiên, qua công tác tuyên truyền, hướng dẫn, đôn đốc của Sở TN&MT, những năm gần đây, hành vi vi phạm này đã cơ bản được khắc phục. Ngoài ra, còn các lỗi: Chưa lắp thiết bị quan trắc, giám sát tự động, trực tuyến; quan trắc, giám sát không đầy đủ về số thông số, tần suất theo quy định; Thực hiện không đầy đủ các nội dung quy định tại giấy phép đã được cấp…

Trong quá trình triển khai thi hành Luật Tài nguyên nước, tỉnh Sơn La còn gặp một số khó khăn, vướng mắc, như: Luật Tài nguyên nước và các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thi hành chưa có hướng dẫn về quy trình, trình tự giải quyết tranh chấp tài nguyên nước. Do đó trong quá trình giải quyết, UBND các cấp gặp nhiều khó khăn, nhất là ở cấp xã. Thiếu chế tài xử phạt vi phạm hành chính đối với một số hoạt động trong lĩnh vực tài nguyên nước.

Quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa diễn ra nhanh làm phát sinh nhiều vấn đề, khó khăn cho nhiệm vụ bảo vệ tài nguyên nước. Trong khi đó, ý thức của một bộ phận các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp về bảo vệ nguồn nước dù đã được nâng lên nhưng vẫn còn hạn chế, dẫn đến thực tế nguồn nước vẫn bị đe dọa bởi các hoạt động phát triển kinh tế...

PV(T/H)