Tăng cường vai trò của báo chí trong giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa
Ngày 29/3, Quỹ Vì tầm vóc Việt (VSF) và Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) đã tổ chức hội thảo"Tăng cường vai trò của báo chí trong giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa" và lễ trao giải thưởng báo chí "Nữ phóng viên tiên phong vì môi trường"
Phát biểu tại hội thảo, Giám đốc Quỹ Vì tầm vóc Việt Trần Thị Như Trang cho biết: "Tại Việt Nam, với một lệnh tìm kiếm trên mạng về chủ đề ô nhiễm rác thải nhựa, chúng ta có thể có được kết quả đến 1,3 triệu tin/bài/phóng sự trong vòng 0,43 giây. Con số này cho thấy lượng thông tin truyền thông về ô nhiễm rác thải nhựa là lớn và dễ tiếp cận, nhưng vấn đề ô nhiễm rác thải nhựa tại Việt Nam vẫn còn nhiều bất cập, tác động về mặt nhận thức và thay đổi hành vi của cộng đồng và các bên liên quan vẫn còn hạn chế.
Chính vì thế, hôm nay, chúng tôi tổ chức hội thảo, ngoài việc tổng kết những kết quả đạt được của dự án, chúng tôi cũng mong muốn những ý kiến đóng góp và các giải pháp hiệu quả trong truyền thông về rác thải nhựa của các khách mời sẽ mở ra nhiều chủ đề khai thác cho các phóng viên. Từ đó, việc truyền thông về môi trường được thực hiện hiệu quả hơn, từng bước thay đổi nhận thức của người dân và hình thành thói quen về lối sống phát triển bền vững".
Bên cạnh đó, bà Trần Lệ Thùy - Giám đốc Trung tâm Sáng kiến Truyền thông và Phát Triển cho biết: "Truyền thông Việt Nam đã có một tác động đáng kể trong việc truyền tải thông tin về giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa. Các phương tiện truyền thông Việt Nam đã đưa tin về chất thải nhựa rộng rãi trong những năm gần đây như nêu bật tác động có hại của chất thải nhựa đối với môi trường, đặc biệt là đến đời sống và hệ sinh thái biển; Đưa tin về những thách thức trong việc giảm thiểu chất thải nhựa như: thiếu hạ tầng và nhận thức của người tiêu dùng, cũng như sự chống đối từ một số ngành công nghiệp để thay đổi thói quen của họ…; Thông tin và nâng cao nhận thức về vấn đề giúp đẩy mạnh hành động để giảm thiểu chất thải nhựa ở đất nước.
Tuy nhiên, phản ánh của phương tiện truyền thông về chất thải nhựa thường tập trung vào tác động tiêu cực và thách thức, mà chưa nhấn đủ mạnh các sáng kiến và giải pháp tích cực được thực hiện. Phần lớn báo chí tập trung vào tác động môi trường của chất thải nhựa, mà không khai thác các tác động xã hội và kinh tế của chúng và không có nhiều bài báo điều tra sâu rộng về nguyên nhân gốc rễ của chất thải nhựa, chẳng hạn như hành vi của nhà sản xuất và người tiêu dùng, và vai trò của chính sách và quy định của chính phủ".
Nhận thức được nguy cơ nghiêm trọng của rác thải nhựa đối với môi trường và con người, nhà nước đã được ban hành nhiều chính sách nhằm giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa. Và báo chí cũng đóng một vai trò rất quan trọng trong việc nâng cao nhận thức, thúc đẩy các sáng kiến/giải pháp, chỉ ra những vấn đề còn tồn đọng cũng như hỗ trợ thực thi chính sách ở các cấp độ khác nhau liên quan đến ô nhiễm rác thải nhựa.
Trong khuôn khổ của hội thảo, ban tổ chức còn tổng kết và trao giải thưởng cho các phóng viên trong dự án "Phóng viên nữ hành động giảm thiểu rác thải nhựa và ô nhiễm nhựa".
Đây là những tác phẩm xuất sắc nhất vượt qua 57 tác phẩm dự thi thuộc 4 hạng mục gồm: Báo in, báo điện tử, phát thanh, truyền hình từ các nữ nhà báo/phóng viên trên toàn quốc.
Các giải Nhất được trao cho: Tác phẩm “Đường đi của những chiếc túi nilon” - của nhóm tác giả: Phạm Thị Hạnh, Vũ Đình Toàn; Tác phẩm “Phụ nữ thu gom, phân loại và xử lý rác thải tại nguồn” - nhóm tác giả: Đỗ Ngọc Quỳnh Anh, Nguyễn Thanh Thanh, Văn Thị Hồng Nhung; Tác phẩm: Đại dương không rác nhựa - của nhóm tác giả Vương Ngọc Bích, Dương Minh Hằng, Nguyễn Lan Giang, Nguyễn Tiến Vũ.
Giải thưởng là một trong những hoạt động của dự án “Phóng viên nữ hành động giảm thiểu rác thải nhựa và ô nhiễm nhựa”. Trong vòng 1 năm từ tháng 4/2022 đến tháng 3/2023, dự án thực hiện nhiều hoạt động đa dạng, nhằm thúc đẩy vai trò của báo chí, truyền thông về chủ đề này và nhận được sự hưởng ứng tích cực từ mạng lưới phóng viên nữ cũng như các bên liên quan và cộng đồng. Nổi bật là việc thành lập Mạng lưới phóng viên nữ hành động giảm thiểu rác thải nhựa và ô nhiễm nhựa, với 32 phóng viên đến từ hơn 20 cơ quan báo chí tham gia. Mạng lưới đã phát huy hiệu quả khi các thành viên được tập huấn, hỗ trợ và tích cực thực hiện các tuyến bài về chủ đề này.
Quá trình triển khai, đã có 71 bài báo và tin truyền hình đăng tải về các hoạt động của dự án. Trên các kênh truyền thông của Quỹ Vì Tầm Vóc Việt, 360 bài viết trên đã tiếp cận tới 493.445 người và 119.121 lượt tương tác.