Tranh cãi nảy lửa về việc siết nhập khẩu xe ô tô vào Việt Nam

Theo dõi MTĐT trên

Buổi đối thoại diễn ra 4 tháng sau khi Nghị định 116 quy định điều kiện sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu và kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng ôtô và Thông tư số 03 có hiệu lực với nhiều vướng mắc.

Nhiều băn khoăn về Nghị định 116 

Các doanh nghiệp ngoại như Toyota, Ford, GM… cho rằng một số quy định hành chính trong Nghị định 116 không theo thông lệ quốc tế, làm gián đoạn, thậm chí là ngưng trệ hoạt động nhập khẩu ôtô vào Việt Nam.

Chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA), cũng là Tổng giám đốc Công ty Toyota Việt Nam, ông Toru Kinoshita, nêu ra 4 khó khăn lớn.

Trong đó, vị này cho rằng khó khăn tập trung ở quy định mới về việc nộp giấy chứng nhận an toàn và bảo vệ môi trường của kiểu loại ôtô nhập khẩu do nước ngoài cung cấp; quy định về thử nghiệm khí thải và an toàn cho từng lô hàng ôtô nhập khẩu; biện pháp xử lý đối với những đơn đặt hàng ôtô nhập khẩu xảy ra trước khi ban hành Nghị định 116, và quy định mới về đường chạy thử ôtô dành cho các nhà sản xuất trong nước.

Các doanh nghiệp nhập khẩu ô tô cho rằng Nghị định 116 không hợp thông lệ quốc tế - Ảnh: Internet.

Ông Toru Kinoshita còn cho rằng một số quy định hành chính trong Nghị định 116 không phù hợp. Bởi những quy định này đã làm gián đoạn và hầu như ngưng toàn bộ hoạt động nhập khẩu ôtô từ tất cả các nước. Bằng chứng là từ đầu năm 2018, ôtô nguyên chiếc nhập khẩu về Việt Nam giảm mạnh, số xe qua cảng chỉ đếm trên đầu ngón tay.

Nhiều hãng xe nhập khẩu khác cũng cho rằng, những quy định về “giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại ôtô nhập khẩu được cấp bởi cơ quan, tổ chức có thẩm quyền nước ngoài” là không phù hợp thông lệ quốc tế.

Các nước chỉ cấp chứng nhận với xe lưu hành trong nước, chứ không chứng nhận cho xe xuất khẩu. Ngoài ra, quy định kiểm định theo từng lô đối với xe nhập khẩu cũng được cho là gây khó khăn, tốn kém cho doanh nghiệp.

Các DN này cũng không đồng tình với quy định phải có đường thử xe có chiều dài tối thiểu 800 m, bởi gây ra những khó khăn, tốn kém về quỹ đất, tiền đầu tư. Hơn nữa, các hãng xe có những công nghệ khác nhau để bảo đảm chất lượng, không nhất thiết phải có đường thử dài 800 m…

Ông Phạm Văn Dũng, Chủ tịch HĐQT Công ty Ford Việt Nam cho rằng, yêu cầu về giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại đặt ra là không phù hợp với thông lệ quốc tế.

Bởi các nước không cấp giấy chứng nhận cho xe xuất khẩu mà chỉ cấp cho xe sản xuất trong nước, nên để thực hiện được sẽ "rất tốn kém và phức tạp". Yêu cầu kiểm tra từng lô và phương pháp thử đặt ra trong Nghị định 116 cũng được cho là chỉ "của riêng Việt Nam".

Dẫn chứng, ông Dũng cho biết Ford đang có một lô xe 100 chiếc nhập từ Mỹ bị "ách" lại ở cảng và mỗi ngày phải chi khoảng 1.000 USD mà không dám nhập vào Việt Nam do vướng quy định và lo ngại rủi ro không đạt yêu cầu.

Cần phải có hướng mở 

Trong khi đó, các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước không đồng tình với ý kiến trên. Và cho rằng, quy định về bản sao giấy chứng nhận kiểu loại không chỉ riêng cho xe nhập khẩu mà xe sản xuất trong nước cũng phải xuất trình giấy này.

Ông Trần Bá Dương, Chủ tịch Công ty CP ôtô Trường Hải (Thaco) cho rằng, Nghị định 116 ra đời nhằm mục tiêu bảo vệ môi trường, đảm bảo an toàn và quyền lợi người tiêu dùng, tạo sự cạnh tranh công bằng giữa nhập khẩu và sản xuất, lắp ráp trong nước.

Dẫn chứng đối với yêu cầu về giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại, từ năm 2006 các doanh nghiệp trong nước đã phải xuất trình giấy tờ này.

Đưa ra hàng loạt bằng chứng về việc nhiều nước đã cấp loại giấy này cho nhiều hãng xe để đảm bảo lưu hành, ông Dương cho rằng yêu cầu này đặt ra là để xác định được "lý lịch" của một chiếc xe, đặc biệt khi trong nước chưa đủ điều kiện kiểm định thì giấy tờ này là cần thiết.

Đối với quy định thử theo lô, hiện quy định Việt Nam vừa áp dụng ở tiêu chuẩn Euro 4, nên ông Dương lo ngại sẽ xảy ra trường hợp là khi đưa mẫu động cơ để kiểm định thì đạt, nhưng lô nhập khẩu sau lại "bớt xén" và chưa chắc đã đạt.

Doanh nghiệp ráp ráp ô tô trong nước cho rằng Nghị định 116 hợp lý với các quy định kinh doanh - Ảnh: Internet.

Về quy định liên quan đến đường thử, Chủ tịch Thaco cho rằng quy định hiện đã quá lỗi thời, các dòng xe thay đổi nhanh nên tối thiểu phải đáp ứng được chiều dài đường thử là 800m.

“Với sự tự trọng của tôi, tôi không xin sự ưu đãi. Nghị định 116 cũng không xin ưu đãi, các thiết bị sản xuất chúng tôi vẫn bị kiểm tra từng chiếc, xe nhập bị kiểm tra từng lô. Cần tránh ngộ nhận cái này là ủng hộ sản xuất trong nước. Tôi chưa thấy có gì là ủng hộ sản xuất trong nước”, ông Dương bộc bạch.

Đề nghị tạm hoãn Nghị định 116

Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Dan Kritenbrink cũng cho rằng, quy định của Chính phủ cần rõ ràng thống nhất để những nhà sản xuất ô tô nước ngoài biết được các cách thức mà họ cần thực hiện. Có 1 số quy định trong Nghị định gây ra khác biệt giữa nhà sản xuất ô tô và nhập khẩu ô tô trong nước.

“Chúng tôi mong tạm hoãn Nghị định 116 để có thể xem xét lại sao cho rõ ràng hơn cũng như mong Chính phủ Việt Nam giải thích rõ hơn Nghị định này và Thông tư 03 để có thể tiếp tục quá trình xuất khẩu ô tô sang Việt Nam”, Đại sứ Hoa Kỳ bày tỏ.

Sau khi lắng nghe 16 ý kiến, phát biểu kết thúc hội nghị, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng khẳng định Nghị định 116 được xây dựng công phu, trước khi ban hành đã lấy ý kiến các doanh nghiệp, các đối tượng tác động.

Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nêu rõ Việt Nam là nước đang phát triển, hội nhập sâu rộng, tuân thủ các quy định của luật pháp quốc tế, song Việt Nam cũng cần có bước đi của mình. Việt Nam tạo điều kiện cho các nước xuất khẩu ô tô, nhưng cũng cần bảo đảm nền sản xuất tự chủ.

“Cuối tuần này hoặc đầu tuần sau sẽ họp các Bộ và cơ quan liên quan để xem xét từng khía cạnh, từng vấn đề của Nghị định 116 và Thông tư 03, sau đó đề xuất với Thủ tướng giải pháp sửa đổi, bổ sung cho hợp lý”, Bộ trưởng nói.

P.V (tổng hợp theo Zing, TTO, TTXVN)