TS Vương Thị Lan Anh: Người biến rác thành vàng
Câu chuyện quản lý rác đô thị thuộc dự án RALAVA của nhà khoa học đang bước sang độ chín - TS Vương Thị Lan Anh đã cuốn hút tôi.
Là một người có hàng chục năm lăn lộn trong hoạt động vệ sinh môi trường, tôi từ sự ngỡ ngàng ban đầu chuyển sang chìm đắm trong mô hình dự án của chị. Đúng là “hậu sinh khả úy”.
Áp dụng ý tưởng vào thực tiễn
Chúng tôi hẹn gặp nhau trong một quán cà phê sinh thái phủ đầy màu xanh của cây cỏ trên đường Hoàng Cầu (Hà Nội). Vừa bước vào, TS Vương Thị Lan Anh đã nhận ra tôi và chạy ào ra đón. Một khuôn mặt trẻ trung, phúc hậu, tươi rói, tràn đầy năng lượng, khác với sự hình dung ban đầu của tôi là hình ảnh một tiến sĩ với cặp kính cận, nghiêm nghị của dáng dấp nhà khoa học.
Cái duyên để chúng tôi gặp được nhau là khi tôi đọc được bài viết ngắn của chị trên Zalo của nhóm Sức khỏe môi trường thuộc Ban Môi trường, Hội Giáo dục và Chăm sóc sức khỏe cộng đồng Việt Nam. Tôi thật sự ấn tượng với ý tưởng của tiến sĩ môi trường trẻ trung này. Tôi tự đặt tên cho chị là “Tiến sĩ RALAVA” theo tên của chương trình mà chị đang say mê theo đuổi, để mong hiện thực hóa phát kiến của mình đóng góp cho công cuộc cải thiện môi trường nước nhà, đặc biệt là môi trường Thủ đô Hà Nội. RALAVA là tên gọi của chương trình chị đang thực hiện, là chữ viết tắt của câu Rác Là Vàng.
Là một học sinh xuất sắc thời phổ thông, chị đã được gửi sang Liên bang Nga học tại một trường hàng đầu là Đại học Tổng hợp Công nghệ hóa Liên bang Nga mang tên Mendeleev D.I. Tại nơi này, chị đã dành cả thời tuổi đôi mươi cho quá trình học từ bậc đại học lên tiến sĩ. Chuyên ngành Sinh thái, Môi trường công nghiệp và sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên đã lựa chọn chị và chị cũng đã say đắm chuyên ngành này. Trong thời gian ở Nga, ngoài hóa học môi trường, nghiên cứu sinh trẻ tuổi Vương Thị Lan Anh đã dành rất nhiều thời gian nghiên cứu xử lý rác đô thị. Từ những buổi chiều tranh thủ dạo chơi bên bờ sông thơ mộng của TP Moskva để nạp lại năng lượng thiên nhiên sau cả chuỗi ngày căng thẳng trong phòng thí nghiệm, ý tưởng của dự án RALAVA đã manh nha.
Về Việt Nam làm công tác giảng dạy tại trường Đại học Công nghiệp, TS Vương Thị Lan Anh tiếp tục phát triển ý tưởng quản lý rác đô thị của mình. Những lần đi làm qua các khu dân cư chất đầy rác vệ đường, do bãi rác Sóc Sơn đang bị phong tỏa, chị càng mong muốn đưa ý tưởng của mình áp dụng vào thực tiễn. Việc quản lý rác trong thời đại 4.0 thì cũng phải khác với phương thức truyền thống để phù hợp với một Thủ đô đang ngày càng hiện đại hóa, văn minh.
Lấy lại những gì quý báu từ rác
TS Vương Thị Lan Anh tâm sự, thông điệp của dự án RALAVA mà chị muốn chuyển tải là Hà Nội muốn giải quyết vấn đề rác một cách thông thái, phải phân loại rác ngay từ nguồn và tái chế để lấy lại những gì quý báu từ rác. Nhóm của chị đặt những điểm thu gom tại các khu dân cư, chung cư, trường học, văn phòng, công viên… để người dùng có thể mang rác tái chế tới tích điểm (gọi tắt những địa điểm Wastebank – Ngân hàng rác). Dự án có nhiều biện pháp thu hút, khuyến khích người đến đưa rác, tích điểm.
Hình ảnh hoạt động của dự án tại trường Tiểu học Ngọc Khánh, Hà Nội. |
Sau khi có một lượng điểm nhất định, người dùng có thể quy đổi ra những voucher, thẻ quà tặng, sản phẩm thân thiện môi trường, nhận tiền thưởng công cho hành động phân loại rác mọi nơi mọi lúc của mình. RALAVA tiếp cận các chung cư, trường học, tổ dân phố - nơi tập trung đông người sinh sống và làm việc, để đề nghị đặt Wastebank. Đối tượng quản lý Wastebank mà RALAVA hướng tới là bảo vệ, lao công, nhân viên cửa hàng dịch vụ, người dân yêu môi trường và có chính sách chi trả dựa theo số lượng rác bán được tại Wastebank.
MTĐT