Đà Nẵng: San gạt trái phép hay khai thác đất “chui” ?
Những ngày qua, Môi trường và Đô thị Việt Nam tiếp nhận thông tin phản ánh của người dân về hiện tượng khai thác đất đồi trái phép xảy ra tại xã Hòa Bắc (huyện Hòa Vang). Phóng viên vào cuộc xác minh và bước đầu có những thông tin về sự vụ này.
Theo quan sát của phóng viên tại hiện trường, vị trí quả đồi có hiện tượng khai thác đất trái phép nằm tại địa bàn thôn Phò Nam (cách UBND xã Hòa Bắc chưa đầy 1km). Quả đồi này có mặt tiền là tuyến đường ĐT 601 đang được thi công rải cấp phối, hướng ra sông Cu Đê. Mặt hậu giáp tuyến cao tốc La Sơn – Túy Loan, hai bên tả hữu là nhà dân sinh sống.
Đồi cao tầm 10m, trên đỉnh có trồng cây Bạch Đàn và người dân chôn cất khá nhiều mộ. Bên phía tay phải hướng từ sông Cu Đê vào sát chân đồi là ngôi nhà cấp 4 của một hộ dân đang sinh sống. Tại vị trí này, một góc quả đồi khoảng tầm 10m2 được xe múc đào bới, phần ta luy cao nhất sát vách đồi áng chừng 7m.
Ở phía trái, phóng viên phát hiện đồi bị đào bới, lấy đi rất nhiều đất. Tại đây có mở hẳn một lối để xe ô tô vào sát chân đồi; ở vị trí thấp nhất, người dân sử dụng để trồng chuối. Điều đáng nói là một số ngôi mộ ở trên đỉnh đồi bị đào đất quá gần, tiềm ẩn nguy cơ sạt lở.
Chiều 17/3, trao đổi với phóng viên về sự việc này, ông Thái Văn Hoài Nam, Chủ tịch UBND xã Hòa Bắc cho biết không có chuyện khai thác đất trái phép. Theo ông Nam, trên địa bàn vừa xảy ra vụ việc san gạt đất trái phép ở thôn Phò Nam, nơi phóng viên thực địa. Ông Nam giao vụ việc cho Công an xã Hòa Bắc xác minh và bước đầu đã có thông tin.
Cũng theo ông Nam, chiều 14/3, lực lượng Công an xã Hòa Bắc phát hiện xe máy đào hiệu Doosan màu cam, gào 0,5m3 do Nguyễn Văn Phúc (1995, trú xã Hòa Nhơn, H.Hòa Vang) điều khiển đang san gạt đất đồi ở thôn Phò Nam nên đã tiến hành kiểm tra, lập biên bản sự việc. Qua làm việc, Phúc trình bày là được ông Huỳnh Chín (1974, trú thôn Phò Nam) liên hệ lên nhờ san gạt cải tạo đất. Phúc san gạt, cải tạo, hạ độ cao được khoảng 150m2 đất đồi thì lực lượng công an đến kiểm tra lập biên bản.
Làm việc với công an xã Hòa Bắc, ông Huỳnh Chín cho biết là vào mùa mưa bão, đồi bên cạnh nhà có nguy cơ sạt lở, gây nguy hiểm cho gia đình. Vậy nên, ông Chín có làm đơn xin cải tạo đất đồi sát nhà gửi UBND xã Hòa Bắc. Về mặt thủ tục, UBND xã Hòa Bắc phải có tờ trình gửi UBND H.Hòa Vang đồng ý thì ông Chín mới được làm.
Tuy nhiên, khi chưa được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận, ông Chín đã nhờ máy đào đến san gạt nên sẽ bị xử lý về hành vi “San gạt đất trái phép”. Cũng theo ông Nam, hiện công an xã đã trao trả máy đào cho chủ phương tiện và không có chuyện khai thác, vận chuyển đất tại vị trí san gạt.
Thực tế phóng viên quan sát hiện trường, có hàng trăm khối đất bị “biến mất”, nhưng chính quyền xã nói chỉ san gạt chứ không phải khai thác vận chuyển đất trái phép. Phải chăng đã có sự đánh đồng khái niệm giữa san gạt trái phép và khai thác trái phép? Bởi, nếu đơn thuần chỉ san gạt, hạ độ cao ngọn đồi để tránh nguy cơ sạt lở thì phần đất san gạt đang ở đâu? Và phải chăng đã có việc lợi dụng danh nghĩa san gạt đất để khai thác đất “chui” ở đây?
Thời gian vừa qua, trên địa bàn xã Hòa Bắc triển khai rất nhiều dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng để phục vụ cho sự phát triển của địa phương. Việc mở rộng đường sá, cầu cống, công trình dân sinh… đòi hỏi kéo theo một lượng lớn vật liệu xây dựng san lấp, trong đó có đất đồi. Không loại trừ khả năng có sự thẩm lậu đất đồi ở địa phương vào các công trình xây dựng thông qua các hình thức cải tạo, san gạt.
Theo tìm hiểu của phóng viên, giai đoạn trước Tết nguyên đán Nhâm Dần (tháng 1/2022), có một đoàn xe tải loại lớn mang BKS ngoại tỉnh, vận chuyển số lượng lớn đất từ Khu công nghệ cao Đà Nẵng lên đổ ở Hòa Bắc để thi công đường. Các xe này có tải trọng lớn, lưu thông theo tuyến cao tốc La Sơn – Túy Loan, khi qua địa bàn huyện Hòa Vang đã “xé rào” vào đường nhánh ở khu vực xã Hòa Bắc. Vụ việc này dấy lên lo ngại về tính minh bạch của nguồn gốc vật liệu san lấp.
Thiết nghĩ, UBND huyện Hòa Vang và lực lượng Công an Đà Nẵng cần phải vào cuộc quyết liệt để xử lý triệt để vấn nạn này, không để thất thoát tài nguyên khoáng sản mà còn ảnh hưởng đến môi trường sống người dân.
Môi trường và Đô thị Việt Nam sẽ tiếp tục thông tin về vấn đề này.