Đọc lại bài thơ TÔI YÊU EM của Puskin
Tôi yêu em đến nay chừng có thểNgọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai;Nhưng không để em bận lòng thêm nữa,Hay hồn em phải gợn bóng u hoài.
Tôi yêu em đến nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai;
Nhưng không để em bận lòng thêm nữa,
Hay hồn em phải gợn bóng u hoài.
Tôi yêu em âm thầm, không hy vọng,
Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen,
Tôi yêu em, yêu chân thành, đằm thắm,
Cầu em được người tình như tôi đã yêu em.
Thuý Toàn dịch
(Thơ tình A.X.Puskin. NXB Văn học Hà Nội năm 1986).
Aleksandr Sergeyevich Pushkin (1799 – 1837), nhà thơ, nhà văn, nhà viết kịch nổi tiếng người Nga . Được tôn vinh là Đại thi hào, Mặt trời thi ca Nga, ông đã có những đóng góp to lớn trong việc phát triển ngôn ngữ văn học Nga hiện đại và là biểu tượng của dòng văn học lãng mạn Nga thế kỷ XIX .
Bài thơ chỉ có 8 dòng mà ba tiếng “tôi yêu em” như một điệp khúc dịu ngọt, tha thiết vang lên tới ba lần.
Mối tình ấy “chưa hoàn toàn lụi tắt trong lòng tôi”. Nghĩa là vẫn còn đang âm ỉ cháy, vẫn nồng nàn, khát khao.
Không tầm thường, cũng không ích kỷ; cao thượng, vị tha, sang trọng và có văn hoá. Yêu nồng nàn thiết tha nhưng không bao giờ muốn đem đến nỗi u buồn, sự bận lòng cho người mình yêu:
“Nhưng không để em bận lòng thêm nữa,
Hay hồn em phải gợn bóng u hoài.”
Chúng ta hiểu như thế nào về tâm trạng “Tôi yêu em âm thầm, không hy vọng/ Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen,”?
Có ai đó đã nói rằng: “Bể tình ái có lúc vơi lúc đầy”. Tình Yêu là một phạm trù cũng chứa đầy nghịch lý. Gần đấy mà xa vời, xa vời mà gần. Có những lúc như cao thượng, có những lúc như hẹp hòi, ích kỷ, muốn chiếm lấy làm của riêng mình.
Có lúc lại lúng túng, rụt rè khó nói nên lời, cũng có những lúc hờn giận, ghen tuông… Đâu phải dễ để chiết lý Tình Yêu? Những chuyện tình cập bến bờ hạnh phúc, Tình Yêu đâu phải lúc nào cũng có bảy sắc cầu vồng.
Dòng thơ thứ bảy nói lên cung bậc của Tình Yêu, chân thành và đằm thắm: “Tôi yêu em, yêu chân thành, đằm thắm/ Cầu em được người tình như tôi đã yêu em.”
Chân thành trong Tình Yêu là sự hướng tới bạn đời trăm năm, không vụ lợi, không dối lừa, có chân thành mới có sự đằm thắm ấy.
Câu thơ cuối cùng là một câu thơ đa nghĩa và đã từng gây ra nhiều cuộc tranh cãi.
Có thể đó là một Tình Yêu cao thượng, cũng có thể hiểu theo bản dịch nghĩa “Cầu Chúa cho em vẫn là người được yêu dấu như thế bởi người khác”. Phải chăng đó chỉ là một cách nói “làm duyên” mà thôi!
Chủ thể trữ tình trong bài thơ như muốn nói: “Chỉ có tôi là yêu em chân thành nhất, đằm thắm nhất. Tình Yêu ấy là niềm tự hào của tôi, một Tình Yêu xứng đáng, mãi mãi tôn vinh trong lòng tôi. Chẳng có người con trai nào có thể mang đến cho em một Tình Yêu như tôi đã từng yêu em”. Thật là tế nhị, khiêm nhường mà cũng rất đỗi tự hào, kiêu hãnh.
Bài thơ là sự thổ lộ tâm tình của chàng trai khi đối diện với người mình yêu, mà quan trọng hơn là đối diện với chính tiếng lòng mình. Bài thơ cũng cho thấy một cung bậc, một phẩm chất cao cả của Tình Yêu, một nhân cách sang trọng, rất đa tình mà cũng rất đỗi đàng hoàng, tự tin.
