Tìm hiểu về bệnh bụi phổi amiăng và cách phòng tránh
Bụi phổi amiang là một bệnh nghề nghiệp do thường xuyên tiếp xúc với chất amiang. Bụi phổi amiang là bệnh ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi.
Amiăng là một nhóm các silicat tự nhiên có tính chịu nhiệt và các tính chất kết cấu làm cho nó có ích trong việc xây dựng và vật liệu đóng tàu, phanh ô tô và một số hàng dệt. Chrysotile (sợi serpentine), crocidolite, và amosite (amphibole, hoặc sợi thẳng) là 3 loại amiăng chính gây bệnh.
Bệnh bụi phổi amiăng là hậu quả thường gặp do phơi nhiễm với amiăng hơn ung thư (ví dụ, ung thư trung biểu mô).
Bệnh bụi phổi amiăng là bệnh gây xơ hoá phổi, tổn thương màng phổi. Do thường xuyên tiếp xúc và hít phải sợi amiăng – là hợp chất được sử dụng nhiều trong các ngành vật liệu. Bởi chúng có tính chịu nhiệt, acid, có khả năng chống cháy, cách âm, cách điện cao. Bệnh bụi phổi amiang xuất hiện khoảng từ 5 – 20 năm sau khi tiếp xúc với hóa chất gây bệnh.
Đối tượng nào có nguy cơ mắc bệnh bụi phổi amiăng nghề nghiệp
Nhiều người lao động có nguy cơ bị phơi nhiễm với amiăng, đặc biệt là các công ty đóng tàu, công nhân dệt và xây dựng, thợ xây, công nhân tiêu hủy amiăng, và các thợ mỏ đang tiếp xúc với sợi amiăng nằm trong số nhiều công nhân có nguy cơ. Phơi nhiễm gián tiếp có thể xảy ra giữa các thành viên trong gia đình của những người lao động phơi nhiễm và trong số những người sống gần các mỏ.
Các ngành nghề cụ thể có nguy cơ phơi nhiễm cao nhất bao gồm thợ hàn, thợ cơ khí, thợ đúc gạch, thợ hàn, thợ đóng tàu, thợ đóng tàu, thợ đóng tàu, thợ mộc, thợ mộc, thợ xây, thợ mộc, thợ sửa ống nước, thợ sơn, công nhân phá dỡ, thợ làm vách thạch cao, thợ điện, thợ phủ sàn, thợ lò, thợ tráng men, thợ rèn, thợ cách ly, thợ làm kính, thợ cạo râu, công nhân bảo trì.
Triệu chứng bệnh bụi phổi amiang
Sau khoảng 10 - 20 năm tiếp xúc với hóa chất gây bệnh, hoặc trong trường hợp tiếp xúc nhiều thì sau 5 - 10 năm, bệnh bụi phổi amiang gây ra các triệu chứng sau:
- Khó thở hoặc khi thở phải gắng sức, thở khò khè.
- Đau tức vùng ngực.
- Ho nhiều, ho khan, có thể ho có đờm, ho ra máu.
Chẩn đoán và điều trị bệnh bụi phổi amiăng
Chẩn đoán bệnh bụi phổi amiăng
- Tiền sử tiếp xúc nghề nghiệp: Là một yêu cầu bắt buộc trong chẩn đoán bệnh. Kết quả đo môi trường lao động có nồng độ bụi amiăng vượt tiêu chuẩn cho phép. Tiêu chuẩn của Bộ y tế Việt Nam là 0,5 sợi/ml trung bình 1 giờ. Và 0,1 sợi/ml trung bình 8 giờ.
- Triệu chứng lâm sàng chỉ mang tính chất tham khảo. Và để xác định mức độ tổn thương do biến chứng của bệnh:
- Hình ảnh trên phim X-quang phổi: Hình ảnh xơ hoá nhu mô phổi dạng sợi s, t, u (nốt mờ không tròn đều) theo bảng phân loại quốc tế ILO về bệnh bụi phổi. Ngoài ra, có thể thấy một số hình ảnh như mảng vôi hóa màng phổi, dày màng phổi…
- Chức năng hô hấp: Kết quả đo có thể bình thường hoặc có biểu hiện của hội chứng hạn chế, hội chứng tắc nghẽn, hội chứng hỗn hợp…
Điều trị bệnh bụi phổi amiăng:
Bệnh bụi phổi amiang hiện chưa có phương thức điều trị triệt để bởi phổi đã bị tổn thương. Phổi bị xơ hóa lan tỏa nên không thể phục hồi chức năng hoàn toàn. Bệnh nhân chủ yếu được điều trị để giảm các triệu chứng của bệnh như tập hít thở, thở oxy, … Và điều trị những biến chứng mà bệnh gây ra như suy giảm chức năng hô hấp, tuần hoàn. Ngừng tiếp xúc với bụi amiăng tại nơi làm việc là biện pháp cần áp dụng khi mắc bệnh. Tuy nhiên tổn thương xơ hóa phổi vẫn có thể tiếp tục tiến triển sau nhiều năm ngừng tiếp xúc.
Để tránh bệnh trở nặng, người bệnh cần bỏ thuốc lá, hạn chế tiếp xúc với hóa chất gây bệnh. Theo dõi và thăm khám để phát hiện kịp thời để được điều trị trong trường hợp bị nhiễm khuẩn.
Một số biện pháp phòng ngừa
Giảm tiếp xúc với amiăng là cách phòng ngừa tốt nhất. Tại Hoa Kỳ, luật liên bang yêu cầu chủ lao động trong các ngành làm việc với amiăng (như xây dựng) phải thực hiện các biện pháp an toàn đặc biệt.
Nhiều ngôi nhà, trường học và các tòa nhà khác được xây dựng trước những năm 1970 có các vật liệu như ống và gạch lát sàn có chứa amiăng. Nói chung, không có nguy cơ phơi nhiễm miễn là amiăng được giữ kín và không bị thoát ra ngoài không khí. Khi các vật liệu chứa amiăng bị hư hại có nguy cơ thải sợi amiăng ra không khí và có thể bị hít vào trong cơ thể.
Bệnh bụi phổi amiang không thể được điều trị triệt để. Do đó, khi phát hiện bệnh cần hạn chế tiếp xúc với chất gây bệnh, đồng thời có chế độ sinh hoạt lành mạnh. Nếu thấy dấu hiệu bất thường, người lao động cần thăm khám bác sĩ ngay.
