Bắc Giang: Tăng cường biện pháp quản lý và phục hồi di tích

Theo dõi MTĐT trên

Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang vừa có Công văn về việc tăng cường các biện pháp quản lý di tích và hoạt động bảo quản, tu bổ và phục hồi di tích trên địa bàn tỉnh gửi các sở: Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Kế hoạch và Đầu tư; Tài chính; Xây dựng; Giáo dục và Đào tạo; Khoa học và Công nghệ; Tài nguyên và Môi trường; Thông tin và Truyền thông; Công an tỉnh; Báo Bắc Giang; Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh; UBND các huyện, thành phố.

Những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân

Thời gian qua, công tác quản lý di tích và hoạt động bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh trên địa bàn tỉnh Bắc Giang đã được các cấp, các ngành quan tâm chỉ đạo, tổ chức thực hiện đạt nhiều kết quả tích cực.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác quản lý di tích và hoạt động bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh trên địa bàn tỉnh còn một số tồn tại, hạn chế như: Đầu tư tu bổ, tôn tạo và phát huy giá trị di tích chưa được quan tâm đúng mức. Công tác phối hợp giữa các ngành và địa phương trong việc tuyên truyền, quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích chưa chặt chẽ, thường xuyên. Hoạt động của Ban Quản lý di tích cơ sở còn mang tính hình thức, hiệu quả hoạt động không cao; một số nơi tự ý tu bổ di tích, sơn thếp hiện vật trong di tích không tuân thủ quy định của pháp luật về đầu tư xây dựng và tu bổ di tích. Một số di tích tu bổ, tôn tạo không đúng với hồ sơ thiết kế đã được thẩm định, thỏa thuận; đưa vào di tích đồ thờ tự không phù hợp với tính chất của di tích… làm ảnh hưởng đến việc giữ gìn yếu tố gốc cấu thành di tích, gây bức xúc trong dư luận xã hội.

Nguyên nhân của các hạn chế trên là do việc tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về di sản văn hóa chưa được quan tâm đúng mức. Một bộ phận cán bộ lãnh đạo ở địa phương chưa nhận thức đầy đủ tầm quan trọng của di tích và những yêu cầu khoa học trong tu bổ, tôn tạo di tích dẫn đến việc ứng xử đối với di tích còn tùy tiện.

Đội ngũ cán bộ được đào tạo chuyên môn nghiệp vụ về lĩnh vực di tích của Phòng Văn hóa và Thông tin các huyện, thành phố còn ít, chưa đáp ứng được yêu cầu của công tác quản lý nhà nước về di tích trong giai đoạn hiện nay. Việc phân công trách nhiệm trong công tác quản lý nhà nước về di tích đối với các cấp, các ngành còn chưa cụ thể, rõ ràng dẫn đến sự buông lỏng, thiếu sát sao, thiếu tính chủ động trong tổ chức và thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về di tích. Sự phối hợp giữa phòng chuyên môn của huyện, Ban Quản lý di tích, chính quyền địa phương và cộng đồng dân cư nơi có di tích chưa đồng bộ, chặt chẽ, dẫn đến việc kiểm tra, phát hiện, xử lý vi phạm về di tích còn chậm. Sự phối hợp liên ngành giữa các cơ quan trong hoạt động quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa chưa chặt chẽ và hiệu quả còn thấp.

Giải pháp tăng cường quản lý di tích và nâng cao chất lượng hoạt động bảo quản, tu bổ và phục hồi di tích 

Để tiếp tục thực hiện có hiệu quả Luật Di sản văn hóa, các văn bản pháp luật khác có liên quan, tăng cường công tác quản lý di tích và nâng cao chất lượng hoạt động bảo quản, tu bổ và phục hồi di tích trên địa bàn tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang yêu cầu các cơ quan, đơn vị thực hiện một số nội dung: 

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch: Rà soát, tham mưu hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của tỉnh về hoạt động quản lý, bảo tồn, phục hồi và phát huy giá trị các di tích lịch sử - văn hóa; đề xuất cấp có thẩm quyền hoàn thiện, ban hành các cơ chế, chính sách hỗ trợ công tác bảo quản, tu bổ và phục hồi di tích trên địa bàn tỉnh.

Hướng dẫn UBND các huyện, thành phố thực hiện các quy trình, quy định, thủ tục triển khai các dự án tu bổ di tích; các nội dung thẩm định, thỏa thuận dự án, báo cáo kinh tế - kỹ thuật, thiết kế bản vẽ thi công tu bổ di tích của cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa, thể thao và du lịch theo quy định, nhằm bảo vệ tối đa các yếu tố gốc cấu thành di tích trong các hoạt động bảo quản, tu bổ và phục hồi di tích ở địa phương.

Tăng cường thanh tra, kiểm tra các hoạt động bảo quản, tu bổ và phục hồi di tích nhằm kịp thời phát hiện, xử lý dứt điểm các vụ việc tổ chức, cá nhân lợi dụng việc bảo vệ và phát huy giá trị di tích để trục lợi, hoạt động mê tín dị đoan hoặc thực hiện các hành vi khác trái pháp luật và thuần phong, mỹ tục; hướng dẫn tổ chức, cá nhân cung tiến đồ thờ phù hợp với di tích. Tăng cường giám sát chuyên môn các hoạt động bảo quản, tu bổ và phục hồi di tích, để nâng cao chất lượng thực hiện các dự án tu bổ di tích.

Đồng thời chủ trì, phối hợp với các sở, ngành, đơn vị có liên quan và địa phương, kịp thời đề xuất biểu dương, khen thưởng các tổ chức, cá nhân làm tốt công tác quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích; xử lý nghiêm các đơn vị, cá nhân thiếu trách nhiệm, để xảy ra sai phạm tại di tích theo quy định. Biên soạn, xuất bản các ấn phẩm, sách ảnh giới thiệu về di tích lịch sử - văn hóa, vùng đất - con người Bắc Giang gắn với phát triển du lịch.

Sở Kế hoạch và Đầu tư: Chủ trì, phối hợp với các sở, ngành, địa phương cân đối nguồn vốn đầu tư, lồng ghép với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, kế hoạch đầu tư công để hỗ trợ kinh phí tu bổ, tôn tạo di tích.

Sở Tài chính: Hằng năm bố trí kinh phí hỗ trợ tu bổ di tích trên địa bàn tỉnh theo Kế hoạch số 238/KH-UBND ngày 02/10/2019 của UBND tỉnh. Phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch hướng dẫn, triển khai có hiệu quả Thông tư số 04/2023/TT-BTC ngày 19/01/2023 của Bộ trưởng Bộ Tài chính Hướng dẫn quản lý thu, chi tài chính cho công tác tổ chức lễ hội và tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội.

Sở Xây dựng: Phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các sở, ngành liên quan tham gia ý kiến theo chức năng, nhiệm vụ của ngành đối với công tác quy hoạch, các dự án bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích.

Sở Tài nguyên và Môi trường: Phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, UBND các huyện, thành phố rà soát, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các di tích theo quy định.

Sở Giáo dục và Đào tạo: Chỉ đạo các trường học tăng cường giáo dục truyền thống lịch sử, văn hóa địa phương cho học sinh, sinh viên, nhằm khơi dậy và phát huy tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, nâng cao nhận thức và ý thức trách nhiệm cho học sinh, sinh viên trong việc bảo vệ và phát huy di sản văn hóa các dân tộc trên địa bàn.

Sở Thông tin và Truyền thông: Chủ trì công tác tuyên truyền, phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy định của tỉnh về bảo quản, tu bổ, phục hồi và phát huy giá trị các di tích lịch sử - văn hóa; giới thiệu giá trị di tích bằng các hình thức phù hợp nhằm nâng cao nhận thức của các tầng lớp Nhân dân và du khách trong việc quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích.

Công an tỉnh: Chỉ đạo lực lượng Công an từ tỉnh đến cơ sở phối hợp chặt chẽ, đồng bộ, có hiệu quả với chính quyền các địa phương, cơ sở tăng cường các biện pháp bảo vệ, đảm bảo an ninh trật tự, phòng, chống cháy, nổ, mất cắp di vật, cổ vật tại các di tích; kịp thời điều tra, truy tìm các di vật, cổ vật bị mất cắp; kiên quyết xử lý các đối tượng trộm cắp di vật, cổ vật tại các di tích theo quy định của pháp luật.

Báo Bắc Giang, Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh: Tăng cường công tác tuyên truyền, giới thiệu, quảng bá giá trị di tích, nhằm nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân và cộng đồng trong việc bảo vệ, phát huy giá trị di tích và các hoạt động bảo quản, tu bổ và phục hồi di tích; biểu dương kịp thời những tổ chức, cá nhân thực hiện tốt; phê phán tập thể, cá nhân thực hiện chưa tốt.

UBND các huyện, thành phố: Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật về di sản văn hóa; tăng cường kiểm tra, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm vi phạm trong quản lý, bảo vệ, phát huy giá trị di tích và hoạt động tu bổ di tích trên địa bàn. Chỉ đạo và tổ chức thực hiện nghiêm Luật Di sản văn hóa, các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Di sản văn hóa và các quy định về đầu tư, xây dựng khi triển khai các dự án bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích (bất kể các dự án được triển khai bằng nguồn vốn đầu tư nào); tiếp tục kiện toàn, củng cố và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động Ban Quản lý di tích cơ sở.

Phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường lập hồ sơ cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các di tích. Đối với các di tích bị lấn chiếm đất, UBND cấp huyện cần có biện pháp kịp thời, kiên quyết trong việc thu hồi đất trả về cho di tích; thực hiện tốt việc quản lý, sử dụng có hiệu quả đất di tích. Có các biện pháp tích cực, hiệu quả trong việc bảo vệ di tích, bố trí người có trách nhiệm trông coi di tích, không để xảy ra tình trạng mất cắp, hư hỏng di vật, cổ vật, cháy, nổ tại các di tích.

Lễ hội tổ chức tại di tích, Ban Tổ chức lễ hội phải phối hợp chặt chẽ với Ban Quản lý di tích cơ sở trong việc bảo vệ di tích, phòng, chống cháy, nổ, các hoạt động xâm hại khác làm ảnh hưởng đến di tích, để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho di tích…

Phát huy vai trò giám sát của cộng đồng để kịp thời phát hiện các sai sót có thể xảy ra trong quá trình triển khai các dự án tu bổ, tôn tạo di tích, để điều chỉnh, khắc phục, tránh để xảy ra sai phạm sau đó mới xử lý nhằm bảo vệ tối đa các yếu tố gốc cấu thành di tích.

Chỉ đạo và tổ chức thực hiện nghiêm Thông tư số 04/2023/TT-BTC ngày 19/01/2023 của Bộ trưởng Bộ Tài chính hướng dẫn quản lý, thu chi tài chính cho công tác tổ chức lễ hội và tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội, đảm bảo hiệu quả, công khai, minh bạch, đúng mục đích, phục vụ tốt cho việc quản lý, bảo vệ, phát huy giá trị di tích và tổ chức lễ hội.