Nhiều bất cập trong quản lý đất nông, lâm trường

Theo dõi MTĐT trên

Tại buổi Toạ đàm “Quản lý sử dụng đất tại các công ty nông, lâm nghiệp” do Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức ngày 23/8, tại Hà Nội, ông Lê Thanh Khuyến, Tổng Cục trưởng Tổng cục Quản lý đất đai, việc xác định nghĩa vụ tài chính của các tổ chức sử dụng đất còn chưa đúng, đầy đủ theo diện tích, loại đất đang sử dụng.

Nhiều công ty nông nghiệp, lâm nghiệp đã cổ phần hóa, nhưng vẫn chưa thực hiện chuyển đổi từ giao đất không thu tiền sử dụng đất sang thuê đất; vẫn sử dụng nhiều diện tích đất Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất hoặc chưa xác định hình thức giao đất, thuê đất.

Nguyên nhân là không có hướng dẫn chi tiết về việc góp vốn thành lập khiến các đơn vị rất lúng túng trong việc xây dựng tiêu chí để lựa chọn đối tác, xác định giá trị vốn Nhà nước khi góp vốn, tỷ lệ góp vốn; công việc phải làm và thời gian phải hoàn thành.

Việc quản lý đất nông lâm trường còn tồn tại nhiều bất cập. Ảnh: Internet.

Hơn nữa, phương án tổng thể chưa rà soát một cách toàn diện nên sau khi phương án được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, một số địa phương tiếp tục đề nghị điều chỉnh mô hình sắp xếp làm chậm tiến độ như: Quảng Ninh, Nghệ An, Cà Mau, Hà Nội, Tổng Công ty Cà phê Việt Nam. Diện tích đất, tài sản trên đất các công ty bàn giao về địa phương còn rất ít (khoảng 78.300 ha/450.000 ha), chưa đo đạc, bàn giao; tài sản trên đất chưa được giải quyết rõ ràng.

Vì vậy, diện tích đất này vẫn đang trong quá trình tranh chấp, lấn chiếm khiến công tác quản lý rất phức tạp và hiện vẫn giao cho các công ty tiếp tục quản lý.

Mặt khác, các công ty nông, lâm trường được Nhà nước giao đất không thu tiền sau khi sắp xếp phải chuyển sang thuê đất theo theo quy định của pháp luật đất đai; việc hoàn thiện lại hồ sơ, thủ tục thuê đất đòi hỏi nhiều thời gian. Đối với diện tích đất rừng phòng hộ, đặc dụng, rừng sản xuất là rừng tự nhiên còn vướng mắc về tiền thuê và thuế tài nguyên do thay đổi chính sách về đất đai.

Việc chậm phê duyệt phương án sử dụng đất và cấp Giấy chứng nhận ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh của các công ty, nhất là đảm bảo quyền thế chấp, tiếp cận vốn tín dụng không thực hiện được...

Một số nơi chưa giải quyết dứt điểm tình trạng cho thuê, liên doanh liên kết; sử dụng đất không đúng đối tượng, sai mục đích còn tiếp diễn.

Tại buổi tọa đàm, đại diện các Ủy ban Nhân dân các tỉnh Hà Giang, Thanh Hóa, Đắk Nông, Cà Mau; các đơn vị Binh đoàn 15 Bộ Quốc phòng, Tổng Công ty Lâm nghiệp Việt Nam, Tập đoàn cao su Việt Nam, Tổng công ty Càphê cùng các chuyên gia cũng đánh giá về thực trạng công tác quản lý, sử dụng đất nông lâm nghiệp còn có những đơn vị để lại diện tích quản lý lớn nhưng chưa tương xứng với chức năng, hoạt động của công ty, dẫn đến hiệu quả sử dụng không cao…

Để giải quyết những tồn tại nêu trên, nhiều đại biểu đã có những kiến nghị, đề xuất Chính phủ những vấn đề liên quan đến việc sử dụng mô hình 2 thành viên để huy động nguồn lực để sử dụng đất hiệu quả; xây dựng phương án sử dụng đất; đo đạc quản lý sử dụng đất; xử lý dứt điểm đất đã giao khoán, liên doanh, cho thuê từ trước tới nay có tranh chấp.

Bên cạnh đó, các đại biểu cũng bày tỏ quan điểm kiên quyết xử lý minh bạch đối với cán bộ và người dân có vi phạm để giữ lại quỹ đất công; quản lý tốt diện tích đất hiện có; đổi mới quản lý doanh nghiệp, đẩy mạnh cổ phần hóa song song với có định hướng chiến lược trong quản lý đất rừng; rà soát, thu hồi đất sử dụng không đúng mục đích để giao lại cho các địa phương quản lý…

Phát biểu chỉ đạo tại buổi tọa đàm, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ đánh giá cao các ý kiến đóng góp của các địa phương, đơn vị và các Bộ, ngành, chuyên gia.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tiếp thu các ý kiến để hoàn thiện báo cáo sơ kết thực hiện Nghị quyết Nghị quyết số 30-NQ/TW.

Ngoài ra, các Bộ, ngành, địa phương cần rà soát lại đất do các công ty nông lâm trường giữ lại so với nhu cầu thực tế, năng lực quản lý so với thực trạng diện tích dự kiến để lại sử dụng; tỷ lệ cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất còn thấp; việc giao đất cho các hộ đồng bào dân tộc thiểu số còn thấp…

Các đơn vị cũng cần tiếp tục đổi mới căn bản về mô hình quản lý, quản trị công ty, nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông lâm nghiệp; duy trì hình thành các vùng sản xuất tập trung, vùng nguyên liệu sản xuất sản phẩm theo nhu cầu thị trường; đất đai phải được đưa vào sử dụng hiệu quả, có giá trị gia tăng trên đất, có chủ là hộ gia đình, tổ chức hoặc cá nhân và được giao theo quy định.

Trường hợp đất lấn chiếm, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ yêu cầu phải thu hồi theo quy định của pháp luật; nghiên cứu cơ chế tín dụng đầu tư về trồng rừng, trồng cây thay thế phù hợp, chính sách bảo vệ rừng trồng; rà soát lại đất đã giao nhưng không thu tiền sử dụng đất; rà soát lại thuế sử dụng đất nông nghiệp tại các công ty nông, lâm nghiệp; rà soát lại chính sách cổ phần hóa…