Lễ hội “Vua Hùng dạy dân cấy lúa” tại Phú Thọ
Ngày 5/2, tại phường Minh Nông, TP.Việt Trì, tỉnh Phú Thọ diễn ra Lễ hội tái hiện nghi thức Vua Hùng dạy dân cấy lúa.
Lễ hội Vua Hùng dạy dân cấy lúa là một trong những di sản văn hóa độc đáo của tỉnh Phú Thọ ngày nay. Lễ hội diễn ra vào ngày 15 tháng Giêng hàng năm, trên cánh đồng Lú.
Được biết, phường Minh Nông xưa có tên là làng Lú, trong làng có 3 ngôi chùa, 3 ngôi đền nhưng tục cũ truyền làng không có đình, không phải vì nghèo mà là vì cấm lệ. Ca dao có câu:
Bao giờ Kẻ Lú làm đình
Minh Nông mở hội thì mình lấy ta
Bao giờ trạch đẻ ngọn đa
Sáo đẻ dưới nước thì ta lấy mình
Theo truyền thuyết, đồng Lú là nơi vua Hùng đã xuống đồng dạy dân cấy lúa, là người khai sáng ra cách làm ruộng lúa nước của dòng giống con Lạc cháu Hồng. Vì vậy, vua được tôn là Thần nông, hàng năm có tục cầu Thần nông và thực hành lại tích vua Hùng dạy dân cấy lúa.
Đây là lễ hội đặc trưng, tiêu biểu khởi thủy nghề trồng lúa nước của cư dân nông nghiệp Việt Nam, gắn liền với thời đại Hùng Vương.
Truyền thuyết Hùng Vương kể rằng, thấy vùng ven sông này sau mỗi lần nước dâng, đất đai được phù sa bồi thêm màu mỡ, Vua Hùng mới gọi dân đến để dạy cách đắp bờ giữ nước. Một hôm, các con gái Vua Hùng theo dân đi đánh cá bên sông, thấy chim từng đàn bay lượn khắp bãi, chợt có một con chim thả bông lúa rơi trên mái tóc một Mị Nương. Nàng đem bông lúa về trình với cha. Vua Hùng bấy giờ cho là điềm lành, liền bảo các Mị Nương ra bãi tuốt các bông lúa đó đem về.
Mùa xuân, Vua cùng con dân đem các hạt ra đồng. Vua xuống bãi, lấy que nhọn chọc lỗ để tra hạt. Khi mạ lên, dân không biết cấy trồng nên Vua Hùng đã nhổ mạ lên, đem tới những trà ruộng, lội xuống cấy cho dân xem. Các Mị Nương và nhân dân thấy vậy cùng làm theo.
Về sau, nhân dân nhớ ơn và tôn Vua Hùng làm ông tổ nghề nông, dựng đàn Tịch Điền quay lưng về hướng Tây Nam ngay trên mỏm đất Vua ngồi khi dạy dân cấy lúa; đặt kho lương thực trên đồi Lúa, để rạ ở đồi Rơm, đặt tên chợ là Chợ Lú thuộc phường Minh Nông ngày nay./.
