Phát triển đội ngũ doanh nhân trẻ Việt Nam trong hội nhập quốc tế
Theo báo cáo của Hiệp hội Doanh nhân trẻ Việt Nam, trong tổng số gần 600.000 doanh nhân ở nước ta thì mới chỉ có khoảng 1,7% là doanh nhân trẻ.
Tại Việt Nam, số lượng doanh nhân trẻ hiện nay của Việt Nam còn chiếm tỷ trọng thấp trong đội ngũ doanh nhân Việt Nam. Theo báo cáo của Hiệp hội Doanh nhân trẻ Việt Nam, trong tổng số gần 600.000 doanh nhân ở nước ta thì mới chỉ có khoảng 1,7% là doanh nhân trẻ. Điều đó đặt ra cho các nhà hoạch định chính sách và Hiệp hội nhiệm vụ nặng nề trong phát triển đội ngũ doanh nhân trẻ.
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng của Việt Nam, việc phát triển đội ngũ doanh nhân trẻ của nước ta càng có ý nghĩa hơn khi đội ngũ này được xác định như là lực lượng tiên phong trong ứng dụng những thành tựu khoa học và công nghệ mới nhất vào trong phát triển sản xuất và đa dạng các loại hình kinh doanh.
Tổng quan các kết quả nghiên cứu đội ngũ doanh nhân ở trong nước cho thấy được các kết quả chủ yếu như sau:
Thứ nhất, về khái niệm doanh nhân theo quan điểm của người Việt, các nghiên cứu trong nước phần lớn tiếp cận theo góc độ nghề nghiệp trong xã hội.
Thứ hai, về phát triển văn hóa doanh nhân, văn hoá kinh doanh của doanh nhân Việt Nam nửa đầu thế kỷ XX vừa mang yếu tố văn hoá dân tộc, vừa tiếp thu giá trị văn hoá thế giới. Với những đặc trưng mang tính lịch sử và thời đại như trên, vai trò của đội ngũ doanh nhân Việt Nam trong sự phát triển của đất nước ngày càng gia tăng là một kết luận khá nhất quán trong các nghiên cứu về thực trạng phát triển đội ngũ doanh nhân Việt Nam.
Phát triển đội ngũ doanh nhân trẻ Việt Nam
Với những thành tựu vượt bậc trong tăng trưởng và phát triển kinh tế được cả thế giới thừa nhận sau hơn 30 năm Đổi mới, đội ngũ doanh nhân Việt Nam nhận được sự ưu ái và đánh giá cao không chỉ của người dân, những nhà hoạt động thực tiễn, hoạch định chính sách mà của cả giới nghiên cứu.
Các công trình nghiên cứu liên quan tới doanh nhân Việt Nam khá phong phú và đa dang, bao trùm được những đặc điểm chung của giới doanh nhân cũng như những đặc điểm riêng có của doanh nhân Việt Nam, trong đó các nghiên cứu trong nước về phát triển đội ngũ doanh nhân đã tập trung vào đối tượng doanh nhân trẻ chủ yếu thể hiện trên một số mặt sau:
Thứ nhất, đối với những phẩm chất đóng vai trò quyết định cho sự thành công của các doanh nhân trẻ, tọa đàm "Phác thảo chân dung doanh nhân trẻ Việt Nam thời nay" do câu lạc bộ Doanh nhân TP Hồ Chí Minh tổ chức năm 2004 đã phác thảo phẩm chất khác biệt nhưng cần thiết của doanh nhân trẻ Việt Nam thời nay bao gồm: (1) Đạo đức kinh doanh, (2) Ý chí kinh doanh mạnh mẽ, đột phá, (3) Hoài bão lớn, (4) Tự tin (không tự tôn, không tự ti), (5) Tinh thần dân tộc, (6) Kiến thức, tri thức, kỹ năng, (7) Nhiệt huyết, năng động, nhạy bén, (8) Sức khỏe và (9) Tinh thần hòa nhập cộng đồng thế giới.
Thứ hai, các nghiên cứu về vai trò của doanh nhân trẻ trong nền kinh tế thường nhấn mạnh về trách nhiệm xã hội và tính cộng đồng của doanh nhân biểu hiện qua ba mặt: niềm tin, thái độ và hành động ứng xử. Tuy nhiên, thực trạng về văn hóa của doanh nhân trẻ hiện nay cũng có những vấn đề cần quan tâm như chưa xây dựng được một thương hiệu đủ uy tín và bản sắc riêng để chinh phục khách hàng.
Tác động của hội nhập quốc tế đến sự phát triển đội ngũ doanh nhân trẻ
Hội nhập quốc tế mà trọng tâm là hội nhập kinh tế quốc tế là xu thế tất yếu trong tăng trưởng và phát triển. Đứng trên góc độ doanh nghiệp, hội nhập quốc tế giúp doanh nghiệp mở rộng thị trường, tiếp cận được với các nguồn lực dồi dào và các công nghệ - kỹ thuật sản xuất hiện đại, kết nối được với các đối tác toàn cầu và tận dụng được các lợi ích từ phân công lao động quốc tế, chuỗi giá trị toàn cầu, lợi thế cạnh tranh quốc gia.
Đứng trên góc độ của doanh nhân trẻ, hội nhập quốc tế mang đến những tri thức hiện đại về quản lý, điều hành doanh nghiệp, khơi dậy các ý tưởng mới trong sản xuất kinh doanh và kết nối với doanh nhân trẻ toàn thế giới. Để thu được những lợi ích lớn nhất từ hội nhập, doanh nhân trẻ cần phải giữ vững và phát huy lợi thế của sự chủ động. Hội nhập một cách chủ động giúp tận dụng được cơ hội và hạn chế bớt những khó khăn, kiểm soát tốt những rủi rõ trên thương trường.
Nhân tố thời đại cũng góp phần to lớn quy định vị thế của doanh nhân ở mọi quốc gia, dân tộc. Thời đại ngày nay là thời đại hợp tác và cạnh tranh giữa các nền kinh tế. Vị thế của một dân tộc không chỉ là những vinh quang trong quá khứ mà được biểu hiện ở quy mô của nền kinh tế, ở thu nhập bình quân đầu người, sự hoàn chỉnh của hệ thống pháp luật, của hệ thống an sinh xã hội,...
Một quốc gia có vị thế kinh tế thấp hơn sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong xác định quan hệ hợp tác bình đẳng với các quốc gia khác, từ đó ảnh hưởng không nhỏ đến vị thế của doanh nhân trên thương trường. Đồng thời, toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế khiến thế giới trở nên ngày càng phẳng hơn, cạnh tranh giữa các nền kinh tế trở nên quyết liệt hơn thì yêu cầu về mặt trình độ của doanh nhân tại mỗi quốc gia cũng sẽ thay đổi. Sức ép này yêu cầu các kỹ năng, phẩm chất của doanh nhân cũng được hoàn thiện đáp ứng yêu cầu cạnh tranh trên phạm vi toàn cầu.
Bối cảnh mới ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ doanh nhân trẻ
Thế giới ngày nay đã và đang diễn biến theo một số xu hướng lớn có ảnh hưởng sâu sắc và toàn diện đến đời sống kinh doanh và cuộc sống của con người. Già hóa dân số, cách mạng công nghiệp lần thứ tư, sự di chuyển của các nguồn lực cho sản xuất, biến đổi khí hậu và đô thị hoá là những xu thế chủ đạo của thế giới ngày nay.
Những xu hướng đó đã và đang làm thay đổi căn bản các hoạt động sản xuất của doanh nhân trẻ theo các cách thức như: (i) thay đổi nền tảng kinh doanh; (ii) thay đổi phương thức kinh doanh; và (iii) thay đổi phương thức giao dịch giữa doanh nghiệp với khách hàng. Những xu thế như vậy đã khiến cho bối cảnh thế giới và trong nước có những biến đổi không ngừng, thể hiện qua nhiều góc độ khác nhau như sau:
Thứ nhất, xu hướng phát triển công nghệ nhanh chóng làm thay đổi căn bản các nền tảng của hoạt động kinh doanh.
Thứ hai, xu hướng tăng cường phát triển các chuỗi liên kết, chuỗi giá trị ở cấp độ khu vực và toàn cầu ảnh hưởng đến sự phát triển và lớn mạnh của đội ngũ doanh nhân trẻ Việt Nam
Thứ ba, xu hướng hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu sắc của Việt Nam với nhiều hiệp định thương mại tự do được ký kết sẽ tạo ra nhiều cơ hội và thách thức cho phát triển đội ngũ doanh nhân trẻ
Thứ tư, sự phát triển nhanh và mạnh mẽ của khoa học và công nghệ (đặc biệt trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghệ lần thứ 4) đã tác đồng đến đội ngũ DNT, vừa đặt ra yêu cầu, vừa tạo cơ hội cho sự phát triển lực lượng này trong những năm đầu thế kỷ 21.
Kết luận và khuyến nghị
Trong thời gian qua, môi trường kinh doanh diễn ra trong bối cảnh đầy khó khăn, thách thức. Tuy nhiên, được sự quan tâm định hướng và tạo điều kiện của Đảng, Nhà nước và với ý chí, nhiệt huyết của tuổi trẻ nên những năm qua đội ngũ doanh nhân trẻ Việt Nam đã đạt được nhiều thành quả quan trọng, khẳng định ý chí tự lực, tự cường, dám nghĩ, dám làm vì mục tiêu xây dựng đất nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
Thông qua hoạt động thực tiễn, doanh nhân trẻ đã góp phần xây dựng thương hiệu cho doanh nghiệp Việt Nam, nâng cao năng lực cạnh tranh trong hội nhập quốc tế, góp phần xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh và hiệu quả cho các doanh nghiệp. Doanh nhân trẻ Việt Nam đã luôn gắn bó, chung lòng theo tinh thần cố kết và dành nhiều tâm huyết, tài chính của mình đóng góp cho công tác xã hội, vì cuộc sống cộng đồng, góp phần thực hiện mục tiêu: Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh mà Đảng và Nhà nước ta đã lựa chọn.
Quá trình hội nhập trong thời gian tới sẽ là những trận tuyến mới đầy cam go và thách thức đối với doanh nhân trẻ Việt Nam. Doanh nhân trẻ Việt Nam cần chuẩn bị đầy đủ cả về trí tuệ, năng lực, phẩm chất để hội nhập thành công, hun đúc tinh thần doanh nhân, tinh thần khởi nghiệp, khát vọng chinh phục.
Tinh thần doanh nhân trẻ thể hiện ở thái độ dám chấp nhận rủi ro, có đầu óc sáng tạo, có tính độc lập, có bản lĩnh và quyết đoán, không cam chịu số phận và luôn muốn thay đổi hoàn cảnh. Chỉ thông qua giáo dục và giáo dục thường xuyên tinh thần doanh nhân thì mới hy vọng có được đội ngũ doanh nhân trẻ, sáng tạo, có phong cách ứng xử quốc tế, nhưng vẫn giữ được tính truyền thống và văn hóa của cha ông, cũng như có tinh thần vì cộng đồng, dân tộc.
Đây là một vấn đề lớn và phức tạp, nên việc xây dựng hệ thống các giải pháp nêu trên với những lập luận, lý giải đảm bảo tính khoa học và hiện đại là một việc không đơn giản, vì vậy nghiên cứu phát triển đội ngũ doanh nhân trẻ trong hội nhập quốc tế cần phải liên tục được hoàn thiện và phát triển trong các nghiên cứu tiếp theo.
TS. Ngô Văn Cương, Bí thư Trung ương Đoàn
