Quy hoạch cải tạo khuôn viên tượng đài Hoàng Văn Thụ, TP Lạng Sơn

Theo dõi MTĐT trên

Ngày nay, cùng với đà tăng trưởng kinh tế mạnh, tốc độ đô thị hóa cũng tăng nhanh. Các công trình mới được xây dựng, hình thành hiện đại bên cạnh các công trình, khuôn viên cũ. Việc cải tạo, chỉnh trang các khuôn viên này sẽ góp phần không nhỏ vào sự thay đổi bộ mặt của đô thị, tạo diện mạo vừa mới vừa quen.

Một trong những công trình nổi bật trong đô thị là hệ thống tượng đài (gồm cả phù điêu tưởng niệm và công trình văn hóa công cộng tương đương khác) được đặt trong nhưng khuôn viên công cộng lớn. Thời gian qua, không ít tượng đài nói riêng cũng như khuôn viên công cộng nói chung chưa được quan tâm, chỉnh trang, tu bổ đúng mức, dẫn đến sự xuống cấp. Ðiều này đòi hỏi sự quan tâm, phối hợp chặt chẽ hơn nữa giữa ngành văn hóa và chính quyền địa phương trong việc gìn giữ, phát huy giá trị tượng đài.

Với mong muốn đóng góp những giải pháp, kiến nghị để khắc phục các tồn tại trong lĩnh vực này, tôi muốn nêu ý kiến về một số vấn đề liên quan đến việc quy hoạch cải tạo, chỉnh trang khuôn viên tượng đài trong đô thị với mục tiêu tăng cường, giữ gìn và phát huy giá trị văn hoá. Cụ thể, xin được đề cập đến dự án “Cải tạo, sửa chữa khuôn viên tượng đài đồng chí Hoàng Văn Thụ”- phường Chi Lăng, TP Lạng Sơn.

Đồng chí Hoàng Văn Thụ (1909 – 1944) là một nhà cách mạng, một chiến sĩ cộng sản kiên trung của Đảng cộng sản Việt Nam. Tuy thời gian hoạt động cách mạng của ông không dài nhưng có nhiều đóng góp quan trọng trong việc xây dựng và phát triển cơ sở của Trung ương Đảng trước Cách mạng tháng 8 trong thời gian bị chính quyền thực dân khủng bố ác liệt nhất. Đồng chí Hoàng Văn Thụ được chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa truy tặng danh hiệu anh hùng, liệt sĩ.

Để tưởng nhớ và tỏ lòng biết ơn đồng chí Hoàng Văn Thụ, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Lạng Sơn đã xây dựng một số công trình lưu niệm đồng chí tại TP Lạng Sơn và huyện Văn Lãng, quê hương của ông. Tượng đài Hoàng Văn Thụ là tượng đài danh nhân nằm trong khuôn viên lớn với diện tích 5270m2. Khuôn viên gồm tượng đài và 2 bia đá nằm bên cạnh Bảo tàng tỉnh, cổng chính khuôn viên tượng đài quay về phía UBND tỉnh, thuộc đường Đinh Tiên Hoàng, phường Chi Lăng, TP Lạng Sơn. Khánh thành năm 1994, tượng đài có ý nghĩa văn hóa, biểu tượng cho TP, khuôn viên tượng đài là nơi tổ chức nhiều sự kiện quan trọng, là địa điểm tập trung hoạt động, thu hút người dân và du khách. Có thể nói, tượng đài đã góp phần tôn vinh không gian văn hóa, đồng thời, mang ý nghĩa giáo dục lịch sử cao.

Hiện trạng và nguyên nhân

Tuy nhiên, qua thời gian sử dụng, dưới tác động của thời tiết, hoạt động của con người, khuôn viên tượng đài đồng chí Hoàng Văn Thụ đã bị xuống cấp với một số bất cập trong thiết kế. Điển hình phải kể đến những xuống cấp về các hạng mục cụ thể như: Mặt sân được chia thành nhiều cốt cao độ gây ảnh hưởng đến hoạt động của người dân, hệ thống gạch lát không đồng bộ, sứt vỡ; chưa tối ưu hóa không gian gây lãng phí; thiếu hệ thống tiện ích đô thị, hệ thống chiếu sáng trang trí, hệ thống thoát nước mặt, hệ thống cây xanh; thiếu lối tiếp cận; hạng mục hàng rào và bồn hoa xuống cấp…

Mặt cắt độ cao nền khuôn viên nghiên cứu

Hình ảnh hiện trạng gạch lát- cốt cao độ khu vực sân Quảng trường

Cải tạo, sửa chữa, chỉnh trang khuôn viên tượng đài Hoàng Văn Thụ khang trang hơn là điều trăn trở của chính quyền địa phương cũng như người dân TP Lạng Sơn.

Giải pháp

Khuôn viên tượng đài đồng chí Hoàng Văn Thụ được cải tạo, sửa chữa hoàn thành vào đúng dịp chào mừng 110 năm ngày sinh đồng chí Hoàng Văn Thụ (2019), tạo diện mạo khang trang và nâng cao giá trình văn hóa, “hồn” khí phách của thành phố Lạng Sơn. Công trình khuôn viên được cải tạo cảnh cảnh đồng bộ trên các hạng mục: Gạch ốp lát- cốt cao độ; ghế ngồi – thùng rác – hàng rào kết hợp bồn hoa; cây xanh; nhà vệ sinh; hệ thống chiếu sáng và hệ thống thoát nước…Tiêu chí quan trọng của việc cải tạo, sửa chữa, chỉnh trang khuôn viên là tối ưu hóa không gian, lối tiếp cận, tận dụng các yếu tố sẵn có, chỉ thay thế các hạng mục hư hỏng, xuống cấp; giữ nguyên tượng đài. Hướng tới xây dựng không gian xanh tiện nghi – thân thiện – đáp ứng nhu cầu vui chơi, giải trí, nghỉ ngơi của người dân. Nét đặc biệt nhất trong phương án cải tạo là việc thay đổi cốt cao độ của sân quảng trường kết hợp với họa tiết hoa hồi ở khu vực trung tâm (Hoa hồi là loài hoa đặc trưng của xứ Lạng).

Hiện trạng cốt cao độ khu vực sân nghiên cứu (ảnh trái), Mặt bằng cốt cao độ khuôn viên sau cải tạo (ảnh phải)

Về hạng mục tiện ích ghế ngồi, phương án cải tạo chỉnh trang đề xuất hình thức ghế đá trắng và ghế ngồi kết hợp bồn hoa- đèn chiếu sáng tạo không gian vừa đóng- vừa mở tự nhiên (thay thế cho hệ thống hàng rào sắt hiện trạng).

Hình ảnh ghế ngồi kết hợp bồn hoa sau cải tạo tại khuôn viên

Bước đầu, công trình Cải tạo, sửa chữa khuôn viên tượng đài đồng chí Hoàng Văn Thụ đi vào sử dụng đã được sự đồng thuận của người dân.

Phối cảnh minh họa của dự án

Hình ảnh thực tế của khuôn viên sau cải tạo, sửa chữa

Hiện nay, đây là nơi diễn ra nhiều sự kiện quan trọng của thành phố Lạng Sơn, là đại diện bộ mặt khang trang của đô thị; đồng thời điểm đến thăm quan của du khách.

Hình ảnh thực tế một số sự kiện của thành phố được tổ chức tại khuôn viên

Trên đây là một số ý kiến liên quan đến công tác quy hoạch, cải tạo, chỉnh trang khuôn viên tượng đài trong đô th nhằm tăng cường, giữ gìn, phát huy giá trị văn hóa (lấy công trình “Cải tạo, sửa chữa khuôn viên tượng đài đồng chí Hoàng Văn Thụ – phường Chi Lăng – TP Lạng Sơn làm minh họa).

Tài liệu tham khảo

• Dự án “Cải tạo, sửa chữa khuôn viên tượng đài đồng chí Hoàng Văn Thụ” – phường Chi Lăng – TP Lạng Sơn do các công sự Viện nghiên cứu Thiết kế đô thị thực hiện (2018-2019)
• Chủ đầu tư: Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng TP Lạng Sơn.
• QĐ phê duyệt số 5372/QĐ-UBND của UBND thành phố Lạng Sơn ngày 30/10/2018

Ths. KTS. Lê Thị Minh Hằng, Ths. KTS. Đinh Nguyệt Ánh
Viện Nghiên cứu Thiết kế đô thị- Viện Quy hoạch Đô thị và Nông thôn Quốc gia – Bộ Xây dựng
Theo Tạp chí Kiến trúc