Dịch tả nguy hiểm nhất trong hơn 10 năm qua hoành hành ở miền Nam châu Phi
Báo cáo mới nhất của Văn phòng Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại châu Phi (AFRO) cho biết dịch tả bùng phát ở châu lục đã ảnh hưởng đến 18 quốc gia trong hai năm qua.
Dịch tả tại khu vực miền Nam châu Phi đang trở nên đáng báo động với các nước Zambia, Zimbabwe và Malawi trở thành tâm điểm của đợt bùng phát nguy hiểm nhất ở châu lục trong ít nhất một thập kỷ này, nhất là trong bối cảnh kho dự trữ vaccine phòng tả toàn cầu đã cạn kiệt.
Báo cáo mới nhất của Văn phòng Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại châu Phi (AFRO) cho biết dịch tả bùng phát ở châu lục đã ảnh hưởng đến 18 quốc gia trong hai năm qua.
Sáu quốc gia được phân loại là đang trong tình trạng khủng hoảng nguy cấp, trong đó phần lớn đều ở khu vực miền Nam bao gồm Comoros, Cộng hòa Dân chủ Congo, Ethiopia, Mozambique, Zambia và Zimbabwe, mặc dù tỷ lệ mắc bệnh hằng tuần ở Zambia và Zimbabwe đã giảm liên tục.
Theo WHO, khu vực phía Nam của lục địa, hiện trong mùa mưa, đang chứng kiến các đợt dịch tả bùng phát trở lại. Lượng mưa lớn kéo theo lũ lụt và lở đất ở các cộng đồng dân cư. Điều này làm tăng nguy cơ bùng phát dịch bệnh ở những quốc gia chưa báo cáo ca nhiễm mới.
Số liệu AFRO cho thấy, kể từ đầu năm nay, số ca mắc bệnh tả và tử vong được báo cáo đến hết tháng 3 lần lượt là 62.175 và 1.232, với tỷ lệ ca tử vong là 2%. Cộng hòa Dân chủ Congo, Ethiopia, Mozambique, Zambia và Zimbabwe chiếm 94,6% (58.802) tổng số ca mắc và 95,7% (1.179) tổng số ca tử vong.
Riêng tại Zambia, quốc gia miền Nam châu Phi đang bị tàn phá trong đợt bùng phát tồi tệ nhất từ trước đến nay, ghi nhận hơn 740 ca tử vong do bệnh tả từ khi bắt đầu mùa mưa từ tháng 10/2023.
Tả là căn bệnh do vi khuẩn rất dễ lây lan có thể gây tiêu chảy nặng và mất nước trong vòng vài giờ sau khi bị nhiễm. Khi người mắc bệnh được điều trị nhanh chóng, tỷ lệ tử vong sẽ là dưới 1%. Tuy nhiên, tỷ lệ tử vong ở Zambia, một trong những quốc gia nghèo nhất thế giới, hiện đã lên tới hơn 3%.
Tình hình ở Mozambique đang diễn biến theo chiều hướng xấu, với các dự báo cho thấy số ca nhiễm sẽ tăng mạnh.
Theo Văn phòng Điều phối các vấn đề nhân đạo của Liên hợp quốc (OCHA), sự gia tăng tần suất, số lượng và phạm vi bùng phát dịch tả tại khu vực miền Nam châu Phi trở nên trầm trọng hơn một phần do tác động của tình trạng biến đổi khí hậu, làm giảm khả năng tiếp cận nước sạch và vệ sinh, đồng thời kéo theo việc di dân.
Theo nhà dịch tễ học Yap Boum, người đứng đầu Viện Pasteur Bangui - một tổ chức nghiên cứu phi lợi nhuận ở Cộng hòa Trung Phi, có rất nhiều lý do khiến dịch tả đồng thời bùng phát ở nhiều quốc gia phía Nam châu Phi.
Ông giải thích: “Dịch tả là dấu hiệu của sự bất bình đẳng, chủ yếu ảnh hưởng đến các quốc gia có xung đột, mất an ninh và nghèo đói." Những yếu tố đó đều hiện diện ở mỗi quốc gia châu Phi hiện đang phải chiến đấu với dịch tả bùng phát.
Một yếu tố khác là biến đổi khí hậu. Chuyên gia quản lý nước Anja du Plessis, Phó Giáo sư tại Đại học Nam Phi, cho biết lũ lụt ngày càng thường xuyên và nghiêm trọng hơn liên quan đến biến đổi khí hậu cũng có tác động đến sự bùng phát dịch tả. Theo chuyên gia này, lũ lụt dẫn đến nhiều dòng chảy chứa nhiều mầm bệnh hơn, làm tăng nguy cơ ô nhiễm.
Trong bối cảnh đó, các chuyên gia y tế đang cảnh báo kho dự trữ vaccine dịch tả duy nhất hiện có đang trống rỗng khi nhu cầu tăng cao. Hiện chỉ có một nhà sản xuất có trụ sở tại Hàn Quốc sản xuất vaccine phòng bệnh tả bằng đường uống.
Theo Tổ chức Bác sỹ không biên giới (MSF), hiện năng lực sản xuất là 700.000 liều vaccine mỗi tuần, nhưng nhu cầu thực tế lớn gấp 4 lần.
Nhằm nỗ lực bảo toàn nguồn dự trữ, từ tháng 10/2022, Nhóm Điều phối Quốc tế (ICG) đã khuyến nghị về việc cung cấp vaccine tả, theo đó thay thế phác đồ hai liều lâu dài bằng một liều vaccine tả duy nhất.
Hải Đăng (T/h)
