Hội thảo "Phát triển khu công nghiệp sinh thái tại Việt Nam"

Theo dõi MTĐT trên

Tham dự của ông Võ Văn Hoan, Phó Chủ tịch UBND Hồ Chí Minh; Bà Lê Thị Thanh Thảo, Trưởng đại diện UNIDO tại Việt Nam; Ông Werner Bardill, Tổng Lãnh sự quán Thụy Sỹ tại thành phố Hồ Chí Minh cùng với sự tham dự của hơn 200 đại biểu từ các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Công Thương, Tài nguyên Môi trường, Tài chính, Khoa học và Công nghệ; 46 Ban Quản lý khu công nghiệp, khu kinh tế; các doanh nghiệp phát triển hạ tầng và doanh nghiệp trong khu công nghiệp, khu kinh tế; các tổ chức quốc tế và các cơ quan báo chí, truyền thông.

Hội thảo nhằm phổ biến các nội dung mới của Nghị định số 35/2022/NĐ-CP, bao gồm các quy định về chuyển đổi và xây dựng mới khu công nghiệp sinh thái. Trên kinh nghiệm thực tiễn triển khai khu công nghiệp sinh thái trên thế giới và tại Việt Nam, các quy định về kinh tế tuần hoàn, Hội thảo cung cấp công cụ hỗ trợ việc chuyển đổi và xây dựng mới KCN sinh thái, bao gồm cả các giải pháp kỹ thuật và các công cụ tài chính.

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ KHĐT Nguyễn Thị Bích Ngọc, trong hơn 30 năm hình thành và phát triển, các KCN, KKT đã được ghi nhận vai trò to lớn trong các thành tựu phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam, trong đó có sự lớn mạnh về quy mô của nền kinh tế, tạo việc làm, nâng cao năng lực cạnh tranh và thu nhập, đẩy nhanh quá trình CNH, HĐH, đổi mới công nghệ, thúc đẩy hội nhập, cải thiện vị thế Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu. Bên cạnh những đóng góp quan trọng ấy, các KCN, KKT cũng như toàn bộ nền kinh tế Việt Nam cũng đối diện với không ít thách thức.

Việc phát triển KCN, KKT theo chiều rộng gặp khó khăn do nguồn lực về lao động, đất đai, tài nguyên đã tới hạn, trong khi năng suất lao động, hiệu quả khai thác tài nguyên chưa cao; chưa đảm bảo hài hòa giữa phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường và an sinh xã hội; các ưu đãi về thuế, đất đai đang có xu hướng giảm dần; liên kết và hợp tác sản xuất công nghiệp trong KCN, KKT của Việt Nam còn hạn chế. Do vậy, việc phát triển KCN, KKT cần có những mô hình mới với các cơ chế chính sách phù hợp để nâng cao hiệu quả sử dụng đất, thu hút đầu tư và tận dụng được cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Nghị quyết XIII của Đảng đã thông qua định hướng và tầm nhìn phát triển đất nước đến năm 2025, 2030 và 2045 với mục tiêu tiếp tục đẩy mạnh công cuộc CNH, HĐH đất nước, đến năm 2025, tỷ trọng công nghiệp chế biến, chế tạo trong GDP đạt 50%.

Để đạt được mục tiêu này, đòi hỏi chúng ta phải thực hiện đồng bộ, quyết liệt nhiều nhiệm vụ, giải pháp với tư duy mới, đột phá táo bạo hơn nữa và có bước đi phù hợp. Đối với KCN và KKT, tinh thần khẩn trương và quyết liệt đẩy mạnh quá trình xanh hoá và phát triển bền vững đã được Đảng và Chính phủ cụ thể hoá thành những văn bản quan trọng, trong đó có: Nghị quyết số 23-NQ/TW về xây dựng chính sách phát triển CN quốc gia; Nghị quyết số 50-NQ/TW về nâng cao hiệu quả thu hút ĐTNN của Bộ Chính trị, nâng cao nhận thức của cả hệ thống Chính trị về KCN, KKT; Nghị định số 35/2022/NĐ-CP…

Từ năm 2015 đến năm 2019, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã phối hợp với UNIDO, SECO và các nhà tài trợ khác triển khai thí điểm mô hình KCNST tại Ninh Bình, Đà Nẵng và Cần Thơ. Theo đó, đã có trên 72 doanh nghiệp thực hiện hơn 900 giải pháp tiết kiệm năng lượng và sản xuất sạch hơn, tiết kiệm 76 tỷ đồng/năm và huy động được khoảng 207 tỷ đồng từ khu vực tư nhân, cắt giảm được 32 Kilo tấn khí CO2 hằng năm, bước đầu đem lại hiệu quả về mặt kinh tế, xã hội và môi trường.

Trong giai đoạn 2020-2023, Chính phủ Thuỵ Sỹ tiếp tục hỗ trợ 03 KCN tại thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng và Đồng Nai phát triển chuyển đổi sang mô hình KCN sinh thái theo khung quốc tế, là tiền đề để nhân rộng mô hình này trên cả nước.

Thực tế bước đầu cho thấy, mô hình KCN sinh thái chỉ thực sự phát huy vai trò tích cực đối với với chiến lược phát triển bền vững của quốc gia khi được nhân rộng trên cả nước, với các hỗ trợ về chính sách, công nghệ, tài chính, thông tin và cơ chế kết nối chặt chẽ giữa các cơ quan trong nước và các tổ chức quốc tế.

Theo đó, cần có thêm các hướng dẫn về quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật của các Bộ ngành và hướng dẫn về kỹ thuật từ các chuyên gia trong nước, quốc tế, đặc biệt đối với các mạng lưới cộng sinh công nghiệp và giải pháp kinh tế tuần hoàn. Ngoài ra, việc bổ sung chính sách ưu đãi về tài chính cho các KCN sinh thái, doanh nghiệp sinh thái như miễn, giảm thuế, tiền thuê đất, ưu tiên vay vốn tín dụng… là cần thiết để khuyến khích doanh nghiệp tự thực hiện việc chuyển đổi và xây dựng mới KCN sinh thái. Đặc biệt, chuyển dịch KCN theo hướng xanh, bền vững muốn thành công cần phải có sự cam kết hỗ trợ về mặt tài chính/kỹ thuật thực sự từ các đối tác phát triển.

Với vai trò là cơ quan đầu mối trong triển khai Chiến lược, Quy hoạch, Kế hoạch phát kinh tế - xã hội quốc gia, cũng như vai trò tham mưu cho Chính phủ trong hoạch định chính sách, quản lý nhà nước về KCN, KKT, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thị Bích Ngọc đã gợi mở 05 vấn đề để các đại biểu, chuyên gia, nhà quản lý và nhà đầu tư đã có kinh nghiệm phát triển mô hình KCNST cùng suy nghĩ, trao đổi, thảo luận.

 Một là, kinh nghiệm quốc tế và chính sách của các nước về xây dựng, huy động nguồn lực phát triển KCN sinh thái; bài học khuyến nghị với Việt Nam. 

Hai là, các đề xuất để cụ thể hóa và tổ chức triển khai các quy định về KCN sinh thái tại Nghị định số 35/2022/NĐ-CP. 

Ba là, khuôn khổ luật pháp cần thiết để tạo hành lang pháp lý cho sự phát triển ổn định, thực chất và hiệu quả KCN sinh thái tại Việt Nam.

Bốn là, thuận lợi và khó khăn trong quá trình chuyển đổi các KCN truyền thống sang KCN sinh thái? Vai trò của các cơ quan nhà nước trong quá trình này?

Năm là, cách thức triển khai một cách có hiệu quả công tác đánh giá, kiểm tra, giám sát; chế tài trong việc chuyển đổi và phát triển mới các KCN sinh thái.

Đối với định hướng phát triển các KCN trong thời gian tới, ông Vũ Văn Hoan, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh cho biết, các khu chế xuất, khu công nghiệp đang hoạt động cần có những định hướng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất, tính toán chuyển đổi mô hình theo hướng hiệu quả hơn. Thành phố sẽ thí điểm xây dựng mới 01 khu công nghiệp sinh thái ngay từ đầu, gắn với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư trên cơ sở lợi thế, điều kiện và khả năng thực hiện.

Về vai trò quan trọng của khu vực tư nhân trong việc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi khu công nghiệp truyền thống sang KCN sinh thái tại Việt Nam, ông Werner Bardill, Tổng lãnh sự, Lãnh sự quán Thụy Sỹ tại Hồ Chí Minh nhấn mạnh, ở cấp độ khu công nghiệp và doanh nghiệp, chúng tôi nhận thấy nhiều doanh nghiệp đã tiên phong trong đầu tư và thực hiện các giải pháp sử dụng hiệu quả tài nguyên và sản xuất sạch hơn; chúng tôi hy vọng ngày càng có nhiều khu công nghiệp tại Việt Nam tham gia vào quá trình chuyển đổi này để hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh trong thời gian tới.

Từ góc nhìn của UNIDO, bà Lê Thị Thanh Thảo đánh giá cao định hướng và sự quan tâm đặc biệt của Chính phủ Việt Nam trong việc phát triển khu công nghiệp sinh thái theo định hướng phát triển kinh tế và công nghiệp bền vững tại Việt Nam, theo đó “Định hướng của Chính phủ Việt Nam về tăng trưởng xanh và phát triển bền vững, phát triển kinh tế theo chiều sâu, giảm phát thải khí nhà kính và bảo vệ môi trường, trong đó có thể nói mô hình khu công nghiệp sinh thái là một minh chứng cụ thể cho những định hướng chính sách đúng đắn này”./.