Nợ tiêu chí Nông thôn mới - Lợi bất cập… khó!

Theo dõi MTĐT trên

Từ một vùng đất giàu tiềm năng

Xã Ea Tar (huyện Cư M’gar, Đắk Lắk) cách trung tâm huyện gần 15 km, có 2.040 hộ với 9.320 nhân khẩu được định cư ở 10 thôn, buôn; 61% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số, thuộc các xã có tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số cao của huyện. Diện tích toàn xã là 41.340 km2, trong đó diện tích canh tác chiếm 70%. Với địa hình khá bằng phẳng, đất bazan màu mỡ, xã Ea Tar có tiềm năng lớn về phát triển cây công nghiệp mũi nhọn, cây đặc sản như cà phê, tiêu, sầu riêng… Đó là những lợi thế để địa phương bắt tay xây dựng Nông thôn mới, thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi, đa dạng hoá các loại cây trồng tăng thu nhập trên cùng một diện tích; chủ động áp dụng các tiến bộ KHKT- công nghệ, xây dựng các mô hình kinh tế mới hiệu quả. 

Trong 8 năm (2011-2018), tổng nguồn vốn đầu tư xây dựng NTM của xã đạt hơn 27,1 tỷ đồng; trong đó, ngân sách Trung ương hơn 9 tỷ đồng, ngân sách huyện hơn 6 tỷ đồng, ngân sách xã hơn 1,1 tỷ đồng, nguồn vốn do nhân dân đóng góp và huy động các nguồn lực khác hơn 10 tỷ đồng. Diện mạo của xã đã có nhiều khởi sắc, kinh tế không ngừng phát triển, đời sống người dân ngày càng nâng cao, thu nhập bình quân đầu người năm 2018 đạt trên 30 triệu đồng, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 4,6%. Từ 6/19 tiêu chí năm 2011, đến cuối năm 2018, xã Ea Tar thực hiện cơ bản đạt phần lớn tiêu chí NTM. Đầu năm 2019, xã Ea Tar vinh dự được nhận Bằng Công nhận xã đạt chuẩn Nông thôn mới kèm tiền thưởng 1 tỷ đồng, là xã thứ 9/15 xã của huyện Cư M’gar về đích NTM.

Báo cáo tình hình thực hiện các chỉ tiêu phát triển kinh tế-xã hội 9 tháng năm 2022 của UBND xã Ea Tar có nêu một số kết quả ấn tượng: Về chỉ tiêu kinh tế: Tổng giá trị sản xuất sản phẩm chủ yếu ước đạt 302/450 tỷ đồng, bằng 67% kế hoạch (KH) năm 2022; thu nhập bình quân đầu người ước đạt từ 45 triệu đồng/năm; tổng thu ngân sách trên địa bàn được 7,6 tỷ đồng/5,9 tỷ đồng KH, vượt 12% KH năm… Toàn xã hiện có gần 3.000 ha cà phê, hơn 800 ha sầu riêng (trong đó có 500 ha tập trung), 150 ha tiêu và nhiều diện tích cây ăn trái các loại. Riêng sầu riêng, bà Thái Thị Anh Hoà, Phó Chủ tịch UBND xã cho biết sản lượng toàn xã đạt 8.000 tấn/năm, tương đương gần 1/5 sản lượng sầu riêng của huyện Krông Pắc là “vựa sầu riêng” của tỉnh Đắk Lắk.

… Đến những món “nợ” khó trả!

Dù đạt được nhiều thành tựu trong lĩnh vực kinh tế, đặc biệt là kết quả thu ngân sách vượt kế hoạch, nhưng trong mục Công tác xây dựng nông thôn mới, báo cáo có nêu: “Giữ vững các tiêu chí đã đạt chuẩn nông thôn mới, phấn đấu hoàn thiện 2 tiêu chí còn nợ chỉ tiêu trong năm 2022…”. Như vậy, tuy đã về đích NTM từ đầu năm 2019 nhưng đến nay xã vẫn còn nợ tiêu chí chưa “trả” được! 

Trao đổi với ông Trần Xuân Quyền, Chủ tịch UBND xã Ea Tar về các tiêu chí còn nợ, ông Quyền cho biết: Việc xã được công nhận về đích Nông thôn mới thể hiện sự quan tâm của các cấp chính quyền, ghi nhận sự nỗ lực của cán bộ, Nhân dân trong phong trào xây dựng NTM ở địa phương. Đây cũng là nguồn động viên to lớn giúp địa phương nỗ lực phấn đấu hoàn thành sớm các tiêu chí còn nợ. Cũng từ khi được công nhận xã NTM, Ea Tar được chuyển thành xã vùng I.

Tuy nhiên xã Ea Tar về cơ bản vẫn là vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) chiếm đa số với những khó khăn đặc thù. Địa phương mới chỉ giúp đồng bào vượt khó thoát nghèo, ổn định cuộc sống. Còn việc huy động đồng bào đóng góp nguồn lực xây dựng NTM thì còn rất khó khăn vì đời sống của bà con chưa dư dả, đất đai nhiều nhưng năng lực sản xuất hạn chế. Toàn xã chỉ mới nhựa hoá, cứng hoá được hơn 25 km/75 km đường các loại; có buôn (như buôn Ea Tar) chưa cứng hoá được mét đường nào. Đường nội đồng là đường đất bazan rất lầy lội về mùa mưa, việc vận chuyển vật tư phân bón, nông sản qua các lô rẫy rất khó khăn.

Đường vào nghĩa trang ở 3 buôn (khoảng 1 km) vẫn còn lầy lội, khó đi… Ngoài ra, là địa phương có tỷ lệ đất canh tác cao (70%), nên nhu cầu nước tưới rất lớn. Riêng khu 500 ha sầu riêng tập trung đòi hỏi phải đầu tư đập chứa nước hàng trăm tỷ đồng, địa phương không đủ khả năng. 

Qua tìm hiểu được biết, theo báo cáo Kết quả thực hiện nông thôn mới 9 tháng đầu năm 2022 của xã Ea Tar, thì xã tự đánh giá còn lại 5 tiêu chí chưa đạt: Tiêu chí số 6 (Cơ sở vật chất văn hoá), tiêu chí số 8 (Nhà ở dân cư), tiêu chí số 12 (Lao động), tiêu chí số 15 (Y tế), tiêu chí số 17 (Môi trường và an toàn thực phẩm); và 3 tiêu chí “cơ bản đạt”: Tiêu chí số 2 (Giao thông?), tiêu chí số 5 (Trường học), tiêu chí số 13 (Tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn).

Như vậy, tính đến nay xã chỉ mới hoàn thành được 11 tiêu chí. Những tiêu chí chưa hoàn thành (chưa đạt và cơ bản đạt) sẽ được “trả dần” hàng năm, khó có thể hoàn thành trong thời gian ngắn vì những lý do “bất khả kháng”. Đơn cử như các chỉ tiêu về xây dựng chợ nông thôn, khu vui chơi, thể thao cho trẻ em và người cao tuổi… rất khó thực hiện vì quỹ đất công không còn. 

Thay lời kết

Trong khi nhiều xã Nông thôn mới đang bắt tay vào xây dựng Nông thôn mới nâng cao, Nông thôn mới kiểu mẫu thì xã Nông thôn mới Ea Tar, huyện Cư M’gar, tỉnh Đắk Lắk còn loay hoay với việc trả nợ tiêu chí. Việc cho “nợ” tiêu chí để công nhận về đích NTM nếu không phải do bệnh thành tích thì cũng do sự nóng vội, chủ quan, không lường trước những khó khăn có thể gặp phải. Ở một góc độ nào đó có thể nói việc cho nợ tiêu chí còn gây ra sự ỷ lại vào cấp trên, ảnh hưởng đến việc phát huy tối đa nội lực trong xây dựng NTM. Các cấp thẩm quyền cần rút bài học, chấm dứt tình trạng cho “nợ” tiêu chí để phong trào xây dựng Nông thôn mới đi vào thực chất, hiệu quả.