Tây Ban Nha muốn hợp tác phát triển đường sắt cao tốc với Việt Nam
Tây Ban Nha mong muốn hợp tác với Bộ GTVT Việt Nam trong việc phát triển hệ thống đường sắt nói chung và đường sắt cao tốc nói riêng.
Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Danh Huy vừa có buổi tiếp và làm việc với bà Pilar Méndez Jiménez, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Cộng hòa Tây Ban Nha tại Việt Nam về tiềm năng hợp tác lĩnh vực đường sắt.
Tại buổi làm việc, bà Đại sứ cho biết, Tây Ban Nha là quốc gia có hệ thống đường sắt cao tốc dài thứ 2 thế giới, chỉ sau Trung Quốc. Hiện đường sắt cao tốc AVE Tây Ban Nha có hơn 30 tuyến kết nối 57 thành phố, với đội tàu cao tốc 229 đoàn, phục vụ 70% dân số cả nước, qua đó tạo điều kiện phát triển kinh tế đồng đều trên phạm vi cả nước.
Về vận tốc, đường sắt cao tốc Tây Ban Nha đã đạt tốc độ lên đến 350 km/h. Đây là một trong những yếu tố quyết định khả năng cạnh tranh của vận tải đường sắt so với những phương thức vận tải khác. Hơn nữa, hạ tầng, thiết bị của hệ thống được đầu tư với chất lượng cao, ổn định, thông tin tín hiệu hiện đại. Do vậy có thể bảo đảm được an toàn và đúng giờ, cũng là yếu tố khiến người dân ưu tiên lựa chọn đường sắt tốc độ cao thay thế vận tải hàng không và đường bộ.
Trong 30 năm lịch sử hình thành và khai thác, hệ thống đường sắt cao tốc Tây Ban Nha đã phục vụ hơn 464 triệu lượt hành khách. Đặc biệt, đường sắt cao tốc Tây Ban Nha đang sử dụng năng lượng tái tạo, hướng đến mục tiêu phát thải ròng bằng 0. Đây là ưu điểm vượt trội của phương thức vận tải đường sắt, góp phần bảo vệ môi trường.
"Việt Nam cũng có những điểm tương đồng về mặt địa lý để phát triển hệ thống đường sắt như Tây Ban Nha. Vì vậy, Tây Ban Nha mong muốn hợp tác với Bộ GTVT Việt Nam trong việc phát triển hệ thống đường sắt nói chung và đường sắt cao tốc nói riêng", bà Đại sứ bày tỏ và đề nghị Bộ GTVT Việt Nam cung cấp thông tin về các dự án đường sắt, bao gồm dự án đường sắt tốc độ cao và dự án đường sắt kết nối.
Cảm ơn bà Đại sứ đã quan tâm thúc đẩy hợp tác hai bên lĩnh vực GTVT nói chung và đường sắt nói riêng, Thứ trưởng Nguyễn Danh Huy chia sẻ, Tây Ban Nha là một trong những đối tác quan trọng, giàu tiềm năng của Việt Nam tại EU. Về kinh tế, trong những năm qua, Tây Ban Nha đã dành cho Việt Nam các khoản vay ưu đãi và tín dụng thương mại để phát triển kinh tế. Tuy nhiên, hợp tác giữa hai nước chưa thực sự tương xứng với quan hệ đối tác chiến lược cũng như tiềm năng.
Tây Ban Nha muốn hợp tác phát triển đường sắt cao tốc với Việt Nam (Ảnh: Internet)
Thứ trưởng GTVT Nguyễn Danh Huy cho biết, bộ khuyến khích các doanh nghiệp của Tây Ban Nha tiếp cận thông tin về danh mục các dự án ưu tiên kêu gọi đầu tư trong lĩnh vực giao thông vận tải, tìm hiểu nhu cầu phát triển của các lĩnh vực, trong đó có đường sắt tại Việt Nam.
Theo ông Huy, Chính phủ Việt Nam đã ban hành Quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 với tổng kinh phí đầu tư khoảng 200 tỷ USD. Trong đó, kinh phí đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam khoảng 60 tỷ USD.
Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam được Bộ GTVT triển khai nghiên cứu từ năm 2005, hiện iếp tục rà soát, hoàn thiện báo cáo nghiên cứu tiền khả thi (Hội đồng thẩm định nhà nước đang tổ chức thẩm định). Trên cơ sở kết quả thẩm định, Bộ GTVT sẽ giao các đơn vị tiếp thu, hoàn thiện báo cáo cấp thẩm quyền xem xét, phê duyệt chủ trương đầu tư tuyến đường sắt này.
Ông Huy cho biết thêm, sau khi được cấp thẩm quyền phê duyệt Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, Bộ GTVT sẽ đề xuất cấp có thẩm quyền phương án hợp tác với các quốc gia về thiết kế, công nghệ, thi công...
Trước đó, khi làm việc với lãnh đạo Bộ GTVT, đại diện Ngân hàng Thế giới và Chính phủ Nhật Bản cũng bày tỏ sự quan tâm và mong muốn hợp tác với Việt Nam trong đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.
Mới đây, Bộ GTVT đã thống nhất với Bộ Kế hoạch và Đầu tư chọn phương án đầu tư tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam đường đôi, khổ ray 1.435 mm, tốc độ khai thác 225km/h, dùngchung cả tàu khách và hàng. Tổng mức đầu tư phương án này khoảng 76 tỷ USD.
Trước đó, Bộ Giao thông Vận tải đã có đề xuất về 2 phương án đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam. Trong đó, phương án 1 là nâng cấp tuyến đường sắt hiện có thành đường đôi khổ 1.435mm (hiện là khổ đơn 1.000mm) để vận tải hành khách và hàng hóa, tốc độ khai thác tàu khách tối đa 180km/h, tàu hàng tối đa 120km/h. Tổng mức đầu tư khoảng 42 tỷ USD.
Phương án 2 là xây dựng đường sắt đôi khổ 1.435mm để vận tải hành khách và hàng hóa, tốc độ khai thác tối đa 180-225km/h, chi phí đầu tư khoảng 64,8 tỷ USD.
Ưu điểm của phương án này là sẽ hình thành tuyến đường sắt mới để vận tải hành khách và hàng hóa có năng lực lớn; không làm gián đoạn vận tải đường sắt khi đầu tư xây dựng tuyến mới... và nhược điểm là chi phí đầu tư cao, thời gian đầu tư dài, khả năng huy động nguồn lực khó khăn.
Đánh giá về 2 phương án này, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng phương án 2 do Bộ Giao thông Vận tải đề xuất là cơ bản phù hợp với dải tốc độ khai thác được đơn vị tư vấn thẩm tra báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam kiến nghị và chỉ đạo của Ban cán sự Đảng Chính phủ.
Tuy nhiên, để bảo đảm chặt chẽ cũng như có đủ thông số, dữ liệu làm sáng tỏ tính khả thi dự án, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị Bộ Giao thông Vận tải tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu các kết quả đánh giá của tư vấn thẩm tra để hoàn thiện.
Về tổng mức đầu tư, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị làm rõ cơ sở xác định và chuẩn xác lại cho phù hợp. Nguồn vốn đầu tư sẽ được huy động từ đấu giá đất tại các khu đô thị xung quanh nhà ga, vốn đầu tư công và vốn đầu tư tư nhân.
Về mô hình thực hiện, Bộ Kế hoạch và Đầu tư kiến nghị triển khai theo hình thức PPP. Trong đó, đối tác công (Công ty Đầu tư và Quản lý hạ tầng đường sắt tốc độ cao) sẽ huy động vốn đầu tư công và quản lý xây dựng hạ tầng; bảo trì và bảo dưỡng kết cấu hạ tầng; điều hành vận tải trên toàn hệ thống. Đối tác tư (Công ty Đầu tư và Quản lý khai thác đường sắt tốc độ cao) có trách nhiệm huy động vốn đầu tư phương tiện vận tải và các nhà ga cao tầng.
