Ghi danh Nghề làm xôi Phú Thượng là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia

Theo dõi MTĐT trên

Nằm ở phía Tây Bắc, cách thành Thăng Long khoảng chừng 10 dặm, có một ngôi làng cổ tên gọi Phú Gia, tên nôm là làng Gạ. Triều Nguyễn, Phú Gia thuộc tổng Phú Gia, huyện Từ Liêm, phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Đông. Ngày nay, theo chỉ giới hành chính, làng nằm trọn trong phường Phú Thượng, được hợp bởi 3 ngôi làng cổ là: Phú Gia, Thượng Thụy và Phú Xá.

Nghề nấu xôi ở Phú Thượng không ai rõ có tự bao giờ, nhiều gia đình nấu xôi bán đến nay cũng đến 3-4 đời. Khác với nhiều làng nghề truyền thống khác, dân làng thường được truyền nghề từ một vị tổ nghề nào đó, nghề nấu xôi ở Phú Thượng có nguồn gốc xuất phát từ chính tập quán ăn uống của người Việt và nhu cầu nâng cao đời sống của người dân. Để có được những kinh nghiệm nấu xôi ngon và tạo nên thành thương hiệu làng nghề xôi Phú Thượng như ngày hôm nay, phải trải qua rất nhiều thế hệ, trau dồi, đúc rút kỹ năng trong từng khâu đoạn chế biến rồi cho ra đời xôi thành phẩm.

Lễ hội làng Phú Gia diễn ra vào 3 ngày 8,9,10 tháng Giêng âm lịch hàng năm. Từ năm 2017, cộng đồng nhân dân và chính quyền địa phương đã đồng thuận tổ chức Lễ hội Xôi tại Đình Phú Gia trong dịp Lễ hội làng vào ngày mùng 8 tháng Giêng âm lịch để tưởng nhớ công ơn của thần Khai Nguyên đồng thời là dịp để những người dân Phú Thượng lập nghiệp nơi xa trở về, cùng tôn vinh nghề truyền thống, dâng những mâm xôi dẻo thơm kết tinh từ tinh hoa trời đất cùng với tài hoa sáng tạo của con người lên Thành hoàng làng với mong ước một mùa xuân mới ấm no, hạnh phúc. Trong Lễ hội, người dân Phú Thượng mở Hội thi nấu xôi và chia sẻ, trình diễn nhiều món xôi ngon của Phú Thượng để du khách mọi miền Tổ quốc ghé thăm đều có thể thưởng thức và trải nghiệm.

Phát biểu tại Lễ hội Xôi Phú Thượng lần thứ 7 và lễ công bố Quyết định ghi danh nghề làm xôi Phú Thượng vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia, Phó Chủ tịch UBND quận Bùi Thị Lan Phương cho biết, hiện nay phường Phú Thượng, hiện có hơn 600 hộ làm xôi. Xôi được người Phú Thượng mang đi bán khắp các quận, huyện, thị xã của Hà Nội, thậm chí có nhiều người mang nghề đi lập nghiệp ở nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước như Ninh Bình, Bắc Ninh, Nha Trang, Sài Gòn,... và nhiều nơi khác. Trong những năm qua, với mong muốn gìn giữ nghề truyền thống địa phương và nâng cao đời sống người dân, Quận Tây Hồ đã luôn quan tâm tạo điều kiện hỗ trợ làng nghề phát triển.

Ngày 30-12-2016, Phú Thượng được UBND TP Hà Nội công nhận danh hiệu Làng nghề truyền thống xôi Phú Thượng. Năm 2018, xôi Phú Thượng là một trong 12 món ẩm thực truyền thống của Hà Nội phục vụ tại Trung tâm Báo chí quốc tế Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều, thu hút sự chú ý của nhiều phóng viên báo chí nước ngoài. Năm 2019, Làng nghề truyền thống xôi Phú Thượng đã được Cục Sở hữu Trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu Xôi Phú Thượng. Xôi Phú Thượng đã có những sản phẩm đạt tiêu chuẩn 4 sao OCOP của TP Hà Nội.

Quận Tây Hồ cũng tập trung đầu tư nâng cấp hạ tầng, chỉnh trang đường, ngõ, chiếu sáng trên địa bàn phường; đặc biệt đã và đang chỉ đạo triển khai xây dựng Đề án “Điểm giới thiệu, quảng bá sản phẩm Làng nghề truyền thống Xôi Phú Thượng” nhằm tạo điều kiện, hỗ trợ tốt nhất cho làng nghề phát triển, khẳng định thương hiệu và nâng cao đời sống của người dân.

Và để định vị giá trị, bảo vệ và phát huy giá trị làng nghề truyền thống với tư cách là một di sản văn hóa, trong thời gian qua, với sự đồng hành, hỗ trợ của Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, sự hướng dẫn, giúp đỡ của Cục di sản văn hóa phi vật thể, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các nhà khoa học đầu ngành văn hóa, quận Tây Hồ đã hoàn thành việc lập hồ sơ khoa học đề nghị ghi danh “Nghề làm xôi Phú Thượng” vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Trong khuôn khổ Lễ hội truyền thống Xôi Phú Thượng lần thứ 7 và Lễ công bố Quyết định ghi danh Nghề làm xôi Phú Thượng vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia, có 8 Chi hội tham gia thi nấu xôi và trang trí mâm xôi trực tiếp tại hội thi. Kết quả, Chi hội số 7 đạt giải Xuất sắc; Chi hội số 8 và số 5 đạt giải Nhất; Chi hội số 1,2,3,4,6 đạt giải Nhì.