Giảm tiêu thụ thịt - chìa khoá giúp Đông Nam Á vượt qua cuộc khủng hoảng khí hậu
Nhiều chuyên gia cho rằng, việc giảm tiêu thụ protein động vật và thay thế bằng thực vật có thể là chìa khóa giúp Đông Nam Á đối phó với rủi ro của biến đổi khí hậu trong tương lai.
Theo một báo cáo mới từ tổ chức Asia Research Engagement (ARE), đến năm 2060, số lượng các sản phẩm cung cấp protein thay thế thịt ở Đông Nam Á và các quốc gia châu Á-Thái Bình Dương khác sẽ liên tục gia tăng và chiếm hơn 50% tổng thị trường.
Hãng tin CNBC dẫn một báo cáo mới của tổ chức tham vấn ARE cho biết, nếu Đông Nam Á muốn ngăn chặn sự nóng lên toàn cầu thì khu vực này phải giảm sản xuất protein từ động vật và chuyển sang thực vật và các nguồn thay thế khác vào năm 2030.
"Để đạt được những mục tiêu này thì cần phải có nguồn vốn lớn, sự cam kết bền vững của ngành công nghiệp thực phẩm châu Á, các nhà đầu tư và cả giới ngân hàng," ARE nhận định.
Hiện nay chăn nuôi quy mô lớn được coi là một nguồn phát thải carbon lớn, cũng như là một nguyên nhân của nạn phá rừng và mất đa dạng sinh học. Lý do là vì nhiều trang trại phá rừng để trồng thức ăn chăn nuôi, như bột đậu tương, và xây dựng các trang trại mới.
Theo báo cáo của ARE, ngành chăn nuôi gây hại cho môi trường nhiều hơn các ngành nuôi trồng khác vì sử dụng nhiều tài nguyên hơn, cũng như sử dụng nhiều đất, nước, động vật và kháng sinh hơn.
Mặc dù hệ lụy từ chăn nuôi là vấn đề toàn cầu, nhưng nó đặc biệt quan trọng đối với các nước châu Á vì lục địa này cung cấp hơn một nửa protein động vật cho thế giới, bao gồm cả các động vật trên cạn và hải sản, ARE cho biết.
Thêm vào đó, khu vực này cũng là nơi có dân số phát triển nhanh nhất, một yếu tố thúc đẩy lượng tiêu thụ thịt lớn. Vào năm 2020, Malaysia và Việt Nam đã tiêu thụ từ 8,9 đến 12,3 kg protein bình quân đầu người từ thịt và hải sản, cao hơn nhiều so với mức khuyến nghị là 5,1 kg do Ủy ban EAT-Lancet, một nhóm các nhà khoa học toàn cầu đưa ra.
Mirte Gosker, giám đốc điều hành của Viện Thực phẩm Tốt Châu Á Thái Bình Dương, một tổ chức tư vấn tập trung vào các loại protein thay thế cho biết: “Điều này còn rắc rối gấp đôi vì một phần đáng kể đậu nành làm thức ăn cho gia súc ở châu Á được nhập khẩu từ Brazil, Argentina và Paraguay - từ đó làm tăng dấu chân sinh thái (environmental footprint) tổng thể của ngành sản xuất động vật”.
Cần phải phát triển các sản phẩm protein thay thế
Trong khi thịt lâu nay vẫn là nguồn cung cấp protein chính thì vẫn còn rất nhiều sản phẩm khác có thể cung cấp lượng protein tương tự. Các chuyên gia cho biết, cho dù có nguồn gốc từ thực vật, từ quá trình lên men hay được nghiên cứu trong phòng thí nghiệm, thì các protein thay thế đều bảo đảm đủ chất cho con người và quan trọng đối với cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.
Theo một báo cáo của Boston Consulting Group vào năm 2022, cứ mỗi một USD đầu tư vào việc sản xuất các sản phẩm thay thế thịt và sữa sẽ giúp giảm lượng khí nhà kính nhiều hơn bảy lần so với xây các tòa nhà xanh và thậm chí hơn 11 lần so với phát triển ô tô không phát thải. Các nhà đầu tư cũng đang chú ý đến xu hướng này.
Theo Viện Thực phẩm Tốt Châu Á Thái Bình Dương, một tổ chức tư vấn tập trung vào các loại protein thay thế, vốn đầu tư vào phát triển các loại protein thay thế đã tăng từ 1 tỷ USD vào năm 2019 lên 5 tỷ USD vào năm 2021.
Các công ty tập trung vào phát triển protein thay thế từ quá trình lên men đã nhận được 1,7 tỷ USD đầu tư vào năm 2021, tăng mạnh so với 600 triệu USD từ năm 2020. Các công ty nghiên cứu thịt và hải sản trong phòng thí nghiệm nhận được 1,4 tỷ USD đầu tư, cao hơn đáng kể so với 400 triệu USD huy động được vào năm 2020.
Các công ty thực phẩm hàng đầu Đông Nam Á cũng đang quan tâm tới xu hướng này.
Chẳng hạn, hãng CP Foods của Thái Lan đã mở rộng nhãn hiệu Meat Zero có nguồn gốc từ thực vật tại Singapore và Hồng Kông (Trung Quốc) nhằm tăng cường chiến dịch tiêu thụ protein thay thế khắp châu Á.
ARE chỉ ra rằng mặc dù các sản phẩm cung cấp protein từ thực vật như đậu phụ, tương nén từ lâu đã nằm trong chế độ ăn truyền thống của người châu Á, nhưng chúng không thể thay thế thịt trong văn hóa ẩm thực châu Á.
Mirte Gosker, giám đốc Viện Thực phẩm Tốt Châu Á Thái Bình Dương cho biết: "Nếu các quốc gia không ưu tiên sản xuất và phát triển các loại protein thay thế, thì hậu quả về khí hậu có thể rất lớn".
Xu hướng của tương lai
Để Đông Nam Á đáp ứng mục tiêu của ARE là chuyển sang các loại protein thay thế vào năm 2030, chính sách của chính phủ, chiến lược của công ty và nguồn tài chính đa phương phải phù hợp.
Thực phẩm thay thế, cho dù có nguồn gốc từ thực vật, có nguồn gốc từ quá trình lên men hay được trồng trong phòng thí nghiệm, đều mang ý nghĩa quan trọng đối với an ninh khí hậu giống như năng lượng tái tạo và giảm thiểu nhựa sử dụng một lần.
Tuy nhiên, một yếu tố quan trọng là nhu cầu của người tiêu dùng.
Michelle Huang, nhà phân tích tiêu dùng thực phẩm tại Rabobank, nói với CNBC rằng khách hàng sẽ là nhân tố quyết định sự phát triển của các loại protein thay thế trong tương lai. Hiện tại, người tiêu dùng thường cho rằng các sản phẩm thay thế không mang lại hương vị, kết cấu giống như thịt bình thường, trong khi giá lại cao.
Huang nói thêm: "Chúng tôi chưa quan sát thấy những đột phá về công nghệ để mang lại hương vị thật và giá ngang bằng với các sản phẩm thịt thông thường. Nếu không có sự cải thiện về hương vị và giá cả, các thương hiệu mới sẽ gặp khó khăn trong việc chuyển sự tò mò ban đầu của người tiêu dùng sang thói quen thường xuyên."
Bên cạnh đó, ngoài việc tập trung phát triển các sản phẩm protein thay thế, Huang cũng đề xuất các giải pháp triển khai các biện pháp chăn nuôi bền vững. Ví dụ, trong ngành sữa, nhiều công ty đang muốn phát triển các công nghệ sử dụng phân bò để sản xuất điện.
Kết luận, các chuyên gia đều nhất trí rằng cần có nhiều đầu tư hơn từ các bên liên quan thuộc khu vực công và tư nhân vào nghiên cứu, phát triển và đào tạo tay nghề lao động để các sản phẩm protein thay thế có thể sớm thâm nhập vào thị trường tiêu dùng đại chúng.
Hải Đăng (T/h)
