Lốp xe điện trở thành vấn đề 'đau đầu' mới gây ô nhiễm môi trường
Xe ô tô điện có thể không có khí thải từ ống xả nhưng chúng vẫn thải ra chất thải độc hại qua lốp xe.
Khi doanh số bán xe điện tăng vọt, ngành công nghiệp lốp xe đã cải tiến sản phẩm của mình để phù hợp với nhu cầu của những chiếc ô tô tương đối nặng, hiệu quả và không ồn. Nhưng có một vấn đề mà ngành công nghiệp này đang phải vật lộn để giải quyết là tác động xấu của những chiếc lốp xe đến môi trường.
Thực tế thì tất cả các xe ô tô đều rơi ra những mảnh cao su đã qua sử dụng khi chúng chạy trên đường vì cao su và các hợp chất độc hại khác trong lốp xe bị mài mòn.
Vì xe điện nặng hơn và chúng tăng tốc nhanh hơn xe ô tô chạy bằng ICE nên sẽ làm mòn lốp nhanh hơn và thải ra nhiều hạt bẩn hơn, hay còn gọi là khí thải từ lốp xe.
Áp lực từ các nhà sản xuất lốp xe điện
Đối với các nhà sản xuất lốp xe, việc tạo ra loại lốp hoàn hảo có thể cân bằng giữa hiệu suất và độ bền là một nhiệm vụ không có hồi kết. Trong những năm gần đây, công việc của họ trở nên phức tạp hơn bởi xe ô tô điện (EV). Do mang pin khá lớn, xe điện có xu hướng nặng hơn đáng kể so với xe động cơ đốt trong. Một ví dụ là chiếc e-Golf của hãng Volkswagen (Đức) nặng hơn khoảng 400 kg so với Golf VII chạy bằng xăng. Trọng lượng tăng thêm đó đè lên lốp xe, vì vậy ô tô điện cần lốp chắc chắn hơn.
Các nhà sản xuất lốp xe hàng đầu đang nỗ lực cải thiện thiết kế lốp xe và đổi mới các công thức hóa học để đáp ứng nhu cầu của ô tô điện. Một số thương hiệu đã giới thiệu các sản phẩm dành riêng cho xe chạy bằng pin, trong khi những thương hiệu khác cho biết họ đã điều chỉnh tất cả các loại lốp của mình để hoạt động tốt hơn cho cả xe điện lẫn xe động cơ đốt trong.
Người phát ngôn của nhà sản xuất lốp xe Continental nói với DW: “Chúng tôi đã tối ưu hóa phạm vi sản phẩm của mình trong một thời gian dài, đặc biệt là về tuổi thọ, lực cản lăn và tiếng ồn lăn – những yếu tố đặc biệt có lợi cho xe điện”.
Lốp xe gây ô nhiễm như thế nào?
Lốp xe bị mài mòn theo thời gian, cứ sau mỗi vòng quay chúng lại bắn ra các hạt nhỏ. Những mảnh nhỏ nhất trong số này bay vào không khí hoặc trôi dạt trên đường rồi rơi xuống đất gần đó.
Do kích thước lớn hơn, trọng lượng cao hơn và mô-men xoắn lớn hơn, xe điện tạo ra lượng khí thải từ lốp nhiều hơn 20% so với xe ô tô chạy bằng ICE tương đương.
Chúng ta đang nói về lượng nhỏ các hạt trên mỗi km, nhưng khi bạn xem xét có bao nhiêu phương tiện đang lưu thông trên đường và khoảng cách mà mỗi phương tiện sẽ di chuyển, lượng khí thải từ lốp sẽ tăng lên.
Ô nhiễm hạt lốp xe có hai tác động tiêu cực chính đối với “sức khỏe” môi trường. Các hạt này đã trôi vào các dòng nước và được coi là một nguồn vi nhựa đáng kể trong đại dương. Ngoài ra, lốp xe có chứa các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC), gây nguy hiểm cho sức khỏe con người.
Nghiên cứu cho thấy rằng lốp xe là nguồn vi nhựa đứng thứ hai trong đại dương. Và bởi vì các nhà khoa học hầu như không bắt đầu nghiên cứu và lập danh mục khí thải từ lốp xe, chúng ta không hoàn toàn biết được mức độ nguy hại của những chất ô nhiễm này.
Một nghiên cứu khác đã phát hiện ra một sản phẩm phụ mới của khí thải lốp xe được gọi là 6PPD-quinone, được sử dụng để ngăn cao su bị nứt hoặc vỡ. 6PPD hòa tan trong nước, vì vậy mưa có thể cuốn trôi nó khỏi đường rồi dẫn ra sông và đại dương. Các nghiên cứu sâu hơn cho thấy thực vật ăn được như rau diếp có thể hấp thụ 6PPD và hợp chất này còn có thể được tìm thấy trong nước tiểu của con người.
Cần nhanh chóng khắc phục vấn đề
Loại bỏ dần các phương tiện chạy bằng nhiên liệu hóa thạch là một yếu tố cần thiết để giảm thiểu biến đổi khí hậu. Nhưng triển khai điều này kèm với lượng khí thải từ lốp xe ngày càng trầm trọng lại gây ra vấn đề.
Các cơ quan ở Mỹ đang cố gắng thêm lốp xe có chứa chất bảo quản hóa học 6PPD vào danh sách các sản phẩm nguy hiểm của họ để nhắc nhở các nhà sản xuất lốp xe tìm sản phẩm thay thế an toàn. Nhưng nghiên cứu về khí thải của lốp xe còn tương đối non trẻ. Toàn bộ vấn đề hiện chưa được chú ý bằng khí thải từ ống xả và ô nhiễm CO2 toàn cầu. Tốt hơn hết là tạo ra cơ chế thị trường để các công ty lốp xe đầu tư và đưa ra công thức tốt nhất. Hiện có khác biệt gấp hai đến ba lần giữa một số loại lốp nhất định về mặt độc tính VOC.
Ở cấp độ cá nhân, người điều khiển xe cần tránh tăng tốc nhanh và dừng đột ngột để giảm nguy cơ mòn lốp. Chủ sở hữu xe cũng nên sử dụng tối đa tuổi thọ của lốp xe bởi những chiếc lốp mới thường thải ra gấp đôi lượng hạt trong vài nghìn km đầu tiên.
