Phát hiện ô nhiễm không khí trong nhà nhờ giun biến đổi gen
Đại học Aalto và Đại học Helsinki (Phần Lan) mới đây đã hợp tác nghiên cứu tạo ra loài giun biến đổi gene giúp phát hiện ô nhiễm không khí trong nhà.
Mặc dù không khí trong nhà hoặc nơi làm việc nghe qua có vẻ ổn nhưng nó có thể chứa các hợp chất có hại do các vật liệu tại căn phòng tạo ra như thảm, máy in… Nghiên cứu mới cho thấy rằng chúng ta có thể sớm biết liệu đó có phải là trường hợp hay không, bằng cách sử dụng những con sâu phát sáng nhỏ bé.
Đối với nghiên cứu, các nhà khoa học tại Đại học Turku của Phần Lan đã bắt đầu với hai chủng biến đổi gen dài một milimet. Caenorhabd viêm Elegans tuyến trùng. Loài giun biến đổi gene vừa được tạo ra là hai chủng Caenorhabditis elegans. Đây là loài giun tròn, trong suốt, chiều dài khoảng 1mm, sống trong môi trường đất ôn đới.
Điều làm cho những con giun tròn này trở nên đặc biệt là khi chúng ngửi hoặc nếm các hợp chất tổng hợp hoặc sinh học độc hại, ngay lập tức phản ứng tạo ra protein huỳnh quang màu xanh lá cây (GFP) trong vòng 24 giờ. Mức độ của các hợp chất này càng cao thì giun càng tạo ra nhiều protein và càng phát huỳnh quang mạnh hơn.
Những loại giun có tuyến trùng nhạy cảm với môi trường này trước đây đã được sử dụng để theo dõi nồng độ ô nhiễm kim loại nặng trong môi trường ngoài trời. Nghiên cứu mới kể trên là lần đầu loài giun này được thử nghiệm đối với các chất gây ô nhiễm không khí trong nhà.
Người ta phát hiện ra rằng giun phát huỳnh quang đáng tin cậy khi tiếp xúc với các chất có hại như nấm mốc đen thu được từ các tòa nhà bị ẩm ướt, hóa chất mạnh được sử dụng trong các sản phẩm tẩy rửa và các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi do hóa chất tạo ra trong thảm nhựa xuống cấp. Cùng với việc tạo ra nhiều GFP hơn, những con giun cũng trở nên ít hoạt động hơn – một số trong số chúng thậm chí còn chết – khi có những chất như vậy trong không khí.
“Tuyến trùng không thể cho chúng tôi biết loại hợp chất độc hại nào có trong không khí, nhưng chúng có thể đưa ra ý kiến khách quan về các rủi ro sức khỏe liên quan đến không khí trong nhà và nhu cầu điều tra kỹ thuật kỹ lưỡng hơn”, nhà khoa học hàng đầu Päivi Koskinen cho biết.
Vĩnh Hải (T/h)
