Quảng Bình: Nhiều DN "chây ỳ" nợ đọng bảo hiểm xã hội

Theo dõi MTĐT trên

Trong những năm gần đây, tình trạng trốn đóng, nợ đọng bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) của các đơn vị sử dụng lao động trên cả nước nói chung và trên địa bàn tỉnh Quảng Bình nói riêng có chiều hướng gia tăng. Điều này không chỉ gây khó khăn cho việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động. 

Theo báo cáo của BHXH tỉnh Quảng Bình: Tính đến tháng 9/2023, Công ty TNHH Việt Hà (có địa chỉ tại thôn Tân Lý, xã Hải Trạch, Bố Trạch) hoạt động trong lĩnh vực khai thác đá đã nợ đọng BHXH lên đến 138 tháng với số tiền trên 700 triệu đồng. Đây là đơn vị có thời gian nợ đọng BHXH lâu nhất toàn tỉnh. Công ty này có hàng chục LĐ nhưng hiện tại chỉ có 1 LĐ được đóng BHXH nên hầu hết công nhân, LĐ của công ty đều không được hưởng bất cứ quyền lợi gì từ chính sách BHXH.

Phó Giám đốc BHXH huyện Bố Trạch Lê Văn Thành cho biết, cơ quan BHXH đã triển khai nhiều giải pháp đề thu hồi nợ đọng từ công ty nhưng vẫn không có kết quả, doanh nghiệp (DN) vẫn cố tình chây ỳ, “điếc không sợ súng”. Đoàn thanh tra liên ngành cũng đã nhiều lần làm việc với công ty nhưng đại diện đơn vị này nhất quyết không chịu ký vào biên bản nên chưa thể xử phạt hành chính được.

Tương tự, Công ty TNHH MTV CNTT Quảng Bình (có địa chỉ tại thị trấn Quán Hàu, Quảng Ninh) cũng có tình trạng như vậy. Tính đến thời điểm này, công ty đã nợ BHXH 41 tháng với số tiền trên 615 triệu đồng. 

Công ty TNHH Việt Hà và Công ty TNHH MTV CNTT Quảng Bình chỉ là hai trường hợp điển hình. Thực tế, đến thời điểm hiện tại, có hàng trăm đơn vị, DN trên địa bàn tỉnh đang nợ BHXH số tiền lớn và việc thu hồi nợ từ các đơn vị, DN này gặp rất nhiều trở ngại.

Các đơn vị có thời gian nợ kéo dài với số tiền nợ lớn, như:

-Tổng công ty CP sản xuất vật liệu và xây dựng Cosevco 1 nợ 108 tháng với số tiền gần 22,7 tỷ đồng,

-Công ty CP Chánh Hòa nợ 96 tháng với gần 1,3 tỷ đồng,

-Nhà máy tấm lợp Fibrocement Cosevco nợ 91 tháng hơn 8 tỷ đồng,

-Công ty CP Tập đoàn đầu tư Trường Sơn nợ 90 tháng gần 2,3 tỷ đồng,

-Chi nhánh Nhà máy xi măng Cosevco 11 nợ 87 tháng hơn 14 tỷ đồng,

-Công ty TNHH XNK công nghiệp Trường Thành nợ 46 tháng gần 1,9 tỷ đồng,

-Công ty TNHH Thương mại và dịch vụ Song Thành nợ 37 tháng gần 1,2 tỷ đồng…

Đây đều là những DN có xu hướng gia tăng nợ theo thời gian do phát sinh lãi chậm đóng, gây ảnh hưởng xấu đến an sinh xã hội trên địa bàn. Nhiều DN cố tình trốn đóng, tìm cách lách luật để không tham gia BHXH cho NLĐ. Cũng có những ĐVSDLĐ không chấp hành quyết định thanh tra, kiểm tra; không phối hợp cung cấp hồ sơ, tài liệu khi đoàn thanh tra đến làm việc; không chấp hành nộp tiền phạt theo các quyết định xử phạt vi phạm hành chính đã ban hành…

Việc nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN đã làm ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện các chế độ chính sách đối với người lao động, nhất là khi họ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động không được thanh toán chế độ; một số người lao động đến tuổi nghỉ hưu không được chốt sổ BHXH để giải quyết chế độ hưu trí, khiến cuộc sống của họ luôn bấp bênh trước những áp lực của cuộc sống.

Cùng với tình trạng trốn đóng BHXH, một vấn đề nan giải khác cũng liên quan trực tiếp đến quyền lợi của người lao động đang bị các doanh nghiệp lợi dụng, đó là tình trạng doanh nghiệp lách luật để giảm bớt mức đóng BHXH.

Có thể thấy rằng, ngoài nguyên nhân do tác động của suy thoái kinh tế trong nước cũng như khu vực đã khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong sản xuất, kinh doanh, một số doanh nghiệp phải hoạt động cầm chừng, việc làm và thu nhập của người lao động không ổn định dẫn đến không có khả năng đóng BHXH đúng hạn thì vẫn còn không ít doanh nghiệp có biểu hiện cố tình chây ỳ để chiếm dụng tiền đóng BHXH.

Qua kiểm tra thực tế cho thấy có những doanh nghiệp khi trả lương cho người lao động hàng tháng đã khấu trừ phần trách nhiệm phải đóng BHXH, BHYT, BHTN của người lao động nhưng doanh nghiệp vẫn không nộp đúng hạn cho cơ quan BHXH mà cố tình dây dưa lợi dụng vốn để phục vụ cho mục đích khác bởi lãi suất chậm nộp BHXH thấp hơn so với lãi suất vay của ngân hàng mà không phải mất công làm thủ tục vay do vậy họ chấp nhận chịu phạt để chiếm dụng quỹ BHXH.

Trong khi đó chế tài xử lý vi phạm trong lĩnh vực này còn nhiều bất cập và chưa đủ sức răn đe khiến cho tình trạng nợ đọng BHXH vẫn tồn tại và kéo dài với xu hướng ngày càng phức tạp.

Theo quy định hiện hành mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực BHXH là rất thấp, thủ tục xử phạt lại phức tạp, không quy định xử lý hình sự khi chủ sử dụng lao động chiếm dụng tiền đóng BHXH của người lao động do vậy không răn đe được các chủ sử dụng lao động.

Lực lượng thanh tra lao động mỏng, không thể kiểm tra hết các đơn vị, cơ quan BHXH lại không có thẩm quyền thanh tra, xử phạt nên mặc dù thường xuyên tổ chức kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở nhưng hiệu quả không cao. Đối với các đơn vị hành chính sự nghiệp, mặc dù nguồn kinh phí trích nộp BHXH, BHYT, BHTN đã được bố trí đủ trong kinh phí thường xuyên nhưng đơn vị sử dụng lao động đã không thực hiện theo quy định của pháp luật.