UNCTAD kêu gọi “Thỏa thuận xanh” toàn cầu để hỗ trợ nền kinh tế đại dương
Một báo cáo mới từ Hội nghị Liên Hợp Quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD) nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết về một “Thỏa thuận xanh” toàn cầu để bảo vệ và đầu tư vào các đại dương trên thế giới.
Báo cáo phân tích rằng đại dương mang lại cơ hội to lớn cho các nước đang phát triển xây dựng nền kinh tế đại dương trị giá ước tính khoảng 3-6 nghìn tỷ đô la nhưng biến đổi khí hậu, ô nhiễm và đánh bắt quá mức đe dọa với sinh kế của khoảng 3 tỷ người dựa vào đại dương để kiếm thức ăn và tìm thu nhập.
Báo cáo, được trình bày tại Diễn đàn Thương mại Liên hợp quốc lần thứ 3 tại Geneva, kêu gọi một “Thỏa thuận Xanh” về thương mại và đầu tư toàn cầu để sử dụng bền vững đại dương - nơi sinh sống của 80% sự sống.
Cơ hội mới cần nắm bắt
Theo UNCTAD, một “Thỏa thuận xanh” sẽ thúc đẩy đầu tư nhiều hơn vào các lĩnh vực bền vững mới nổi, chẳng hạn như nuôi trồng rong biển và sản phẩm thay thế nhựa.
Báo cáo cho biết thị trường rong biển toàn cầu đã tăng hơn gấp ba lần trong hai thập kỷ, tăng từ 4,5 tỷ USD năm 2000 lên 16,5 tỷ USD vào năm 2020. UNCTAD chỉ ra rằng rong biển không cần nước ngọt hay phân bón để phát triển. Nó có thể được nuôi ở nhiều nước đang phát triển để làm thực phẩm, mỹ phẩm và nhiên liệu sinh học, đồng thời cung cấp một giải pháp thay thế cho nhựa. Khoảng 11 triệu tấn nhựa đổ ra đại dương mỗi năm.
UNCTAD cũng đề xuất nhiều vật liệu bền vững khác có thể được sử dụng để tạo ra các phiên bản thân thiện với môi trường của ống hút, màng bọc thực phẩm và các sản phẩm nhựa khác mà chúng ta tiêu thụ hàng ngày. Vật liệu phong phú bao gồm tre, vỏ dừa, cây chuối và chất thải nông nghiệp.
Thế giới đã giao dịch khoảng 388 tỷ đô la các sản phẩm thay thế nhựa vào năm 2020 – chỉ bằng 1/3 lượng giao dịch nhựa làm từ nhiên liệu hóa thạch. Báo cáo kêu gọi các chính phủ và doanh nghiệp tăng cường tài trợ cho nghiên cứu và phát triển các ngành bền vững mới nổi trong nền kinh tế đại dương.
Nó kêu gọi các công ty đầu tư vào các nước đang phát triển để tăng cường công nghệ, kỹ năng và năng lực sản xuất của họ, để cả hai có thể tận dụng sự phát triển biển bền vững.
Đa dạng hoá xuất khẩu
Đầu tư vào các lĩnh vực đại dương mới nổi này có thể giúp các nước đang phát triển đa dạng hóa xuất khẩu đại dương của họ, trị giá ước tính khoảng 1,3 nghìn tỷ USD trên toàn cầu. Tuy nhiên, cuộc khủng hoảng COVID-19 đã bộc lộ tính dễ bị tổn thương của một số ngành, chẳng hạn như du lịch ven biển và báo cáo kêu gọi các chính phủ thúc đẩy nền kinh tế đại dương đa dạng và bền vững trong các chiến lược khắc phục khủng hoảng cũng như các nỗ lực giảm thiểu và thích ứng với biến đổi khí hậu.
Bảo vệ nguồn lợi và đa dạng sinh học biển
Báo cáo cũng kêu gọi hành động khẩn cấp để bảo vệ nguồn cá và đa dạng sinh học biển, thúc giục các quốc gia phê chuẩn Hiệp định về trợ cấp nghề cá của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), hiệp định này sẽ cấm hỗ trợ đánh bắt quá mức và thỏa thuận Đa dạng sinh học biển ngoài phạm vi quyền tài phán quốc gia, tạo ra các công cụ cho hội chợ và chia sẻ công bằng lợi ích từ nguồn gen biển.
Báo cáo nhấn mạnh rằng Mục tiêu Phát triển Bền vững dành riêng cho sự sống dưới nước (SDG 14) được tài trợ ít nhất trong tất cả các mục tiêu, chỉ với 1,6% tổng Hỗ trợ Phát triển Chính thức dành cho nền kinh tế đại dương từ năm 2013 đến năm 2018. Để đạt được SDG 14 bằng cách đến năm 2030, ước tính cần khoảng 175 tỷ đô la mỗi năm.
4 giải pháp bền vững
Người ta ước tính rằng khoản đầu tư trị giá 2,8 nghìn tỷ đô la ngày nay vào 4 giải pháp đại dương bền vững – bảo tồn và phục hồi rừng ngập mặn, khử cacbon cho vận chuyển quốc tế, sản xuất lương thực bền vững trên đại dương và sản xuất gió ngoài khơi – sẽ mang lại lợi ích ròng 15,5 nghìn tỷ đô la vào năm 2050.
Nếu không có Thỏa thuận Xanh toàn cầu, những lợi ích như vậy và các mục tiêu của Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDG) 14, về sự sống dưới nước, sẽ khó đạt được hơn nhiều.
Phó Tổng thư ký UNCTAD Pedro Manuel Moreno cho biết: “Kinh tế biển mang lại nhiều cơ hội. Chúng ta phải đạt được sự cân bằng hợp lý giữa việc hưởng lợi từ đại dương và bảo vệ các nguồn tài nguyên của nó. Bây giờ là lúc để thiết lập một hướng đi mới bằng cách đầu tư nhiều hơn vào việc xây dựng một nền kinh tế đại dương bền vững”.
