2022 – năm của hạn hán
2022 được ghi nhận là một năm đặc trưng bởi hạn hán khắc nghiệt.
Từ Bắc Mỹ đến châu Phi, châu Âu đến châu Á, những vùng đất rộng lớn trên hành tinh đã bị khô cằn vào năm 2022. Hồ và sông ở một số quốc gia đã giảm xuống mức cực thấp và điều kiện khô hạn đe dọa mùa màng cũng như gây ra những đám cháy rừng hủy diệt trên toàn cầu.
Khi thế giới ấm lên, biến đổi khí hậu sẽ làm trầm trọng thêm tình trạng hạn hán trên hành tinh. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng sự nóng lên toàn cầu làm hạn hán trở nên tồi tệ hơn bằng cách tăng cường bốc hơi, làm cạn kiệt các hồ chứa và làm khô đất cũng như các thảm thực vật khác.
Đây là tình hình hạn hán năm nay ở bốn trong số các lục địa bị ảnh hưởng nặng nề nhất.
Châu Á
Lục địa lớn nhất thế giới đã đưa ra một kế hoạch chi tiết thảm khốc vào năm 2022 về hậu quả của hạn hán và nhiệt độ cực cao trong một thế giới đang nóng lên.
Vào tháng 3, một đợt nắng nóng sớm đã bao trùm Ấn Độ và Pakistan, khiến ít nhất 90 người thiệt mạng do nhiệt độ ở một số nơi lên tới 115 độ F. Điều kiện thời tiết khắc nghiệt đã gây ra các vụ cháy rừng ở Ấn Độ và thúc đẩy sự tan chảy nhanh chóng của các sông băng ở miền bắc Pakistan, dẫn đến lũ lụt thảm khốc và thậm chí làm sập một cây cầu ở Thung lũng Hunza của nước này. Một nghiên cứu được công bố vào tháng 5 bởi nhóm Phân bổ thời tiết thế giới cho thấy sức nóng khủng khiếp ở Ấn Độ và Pakistan có khả năng cao gấp 30 lần do biến đổi khí hậu.
Trong mùa hè, những đợt nắng nóng kéo dài ở Trung Quốc đã tạo ra tình trạng hạn hán nghiêm trọng cho nhiều vùng của đất nước. Các đoạn sông Dương Tử, con sông dài nhất châu Á, đạt mức thấp kỷ lục vào tháng 8, với một số khu vực gần như khô cạn hoàn toàn. Khoảng 400 triệu người ở Trung Quốc phụ thuộc vào sông Dương Tử để lấy nước uống và tưới tiêu cho lúa, lúa mì và các loại cây trồng khác. Đường thủy cũng là nguồn cung cấp thủy điện chính cho đất nước và đóng vai trò chính trong vận chuyển và quản lý chuỗi cung ứng toàn cầu.
Tại tỉnh Tứ Xuyên, Tây Nam nước này, đợt nắng nóng và hạn hán khắc nghiệt nhất trong 6 thập kỷ qua đã khiến lượng nước đổ về các hồ chứa thủy điện trong khu vực giảm mạnh vào cuối tháng 8, khiến chính quyền tỉnh phải cảnh báo về tình trạng mất điện “đặc biệt nghiêm trọng”.
Tháng sau, tháng 9, các quan chức ở tỉnh Giang Tây miền trung Trung Quốc lần đầu tiên tuyên bố “báo động đỏ” về nguồn cung cấp nước do mực nước của hồ Bà Dương giảm nghiêm trọng do hạn hán. Đây là hồ nước ngọt lớn nhất của đất nước và thường là cửa thoát lũ cho sông Dương Tử.
Theo Trung tâm giám sát nước Giang Tây, tình trạng hạn hán đã siết chặt miền trung Trung Quốc trong những tháng mùa hè, với tỉnh Giang Tây có lượng mưa ít hơn 60% từ tháng 7 đến tháng 9 so với cùng kỳ năm ngoái.
Tại tỉnh An Huy, giáp với Giang Tây, mực nước tại 10 hồ chứa đã giảm xuống dưới tình trạng “hồ chết”, khi hồ chứa thấp đến mức nước không thể chảy xuống hạ lưu từ đập.
Châu Phi
Ảnh hưởng của nắng nóng và hạn hán khắc nghiệt cũng rất nghiêm trọng đối với các vùng của Châu Phi vào năm 2022.
Theo Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO), vùng Sừng châu Phi, bao gồm phần cực đông của lục địa, đã trải qua đợt hạn hán dài nhất trong 40 năm vào năm 2022. Khu vực này trải qua điều kiện khô hạn hơn mức trung bình khi phải trải qua mùa mưa thất bát thứ năm liên tiếp. Các tổ chức nhân đạo cảnh báo hạn hán kéo dài đang làm trầm trọng thêm vấn đề mất an ninh lương thực cho hơn 50 triệu người trong khu vực.
Các vùng của Kenya, Ethiopia và Somalia là một trong những nơi bị hạn hán nặng nề nhất trong năm nay. Guleid Artan, giám đốc trung tâm khí hậu của WMO ở Đông Phi cho biết rằng ba quốc gia đang “trên bờ vực của một thảm họa nhân đạo chưa từng có” do thiếu hụt lượng mưa và hạn hán đang diễn ra.
Liên Hợp Quốc cho biết hạn hán nghiêm trọng và tình trạng thiếu lương thực có thể sẽ tiếp diễn, có thể dẫn đến nạn đói ở một số vùng thuộc vùng Sừng châu Phi.
Michael Dunford, Giám đốc khu vực Đông Phi của Chương trình Lương thực Thế giới của Liên Hợp Quốc, cho biết: “Thật không may, chúng ta vẫn chưa thấy điều tồi tệ nhất của cuộc khủng hoảng này. Nếu bạn nghĩ rằng năm 2022 là năm tồi tệ, hãy cẩn thận với những gì sẽ đến vào năm 2023.”
Trong một báo cáo phát hành trong tháng 10, Liên Hợp Quốc và Hội chữ thập đỏ cho biết một số khu vực ở Châu Phi và Châu Á sẽ trở nên không thể ở được trong vòng vài thập kỷ nữa vì nhiệt độ quá cao.
Châu Âu
Ở những nơi khác trên thế giới, điều kiện khô hạn tương tự vào mùa hè vừa qua.
Một báo cáo sơ bộ được công bố vào tháng 8 bởi Ủy ban châu Âu nhận thấy rằng hạn hán năm 2022 ở châu Âu là tồi tệ nhất trong ít nhất 500 năm. Nhiều khu vực đã bị hạn hán kể từ đầu năm, trở nên tồi tệ hơn do điều kiện khô hạn hơn bình thường trong mùa hè và một loạt các đợt nắng nóng từ tháng 6 đến tháng 10.
Theo báo cáo, vào tháng 8, gần 2/3 lục địa châu Âu nằm trong tình trạng cảnh báo hoặc cảnh báo hạn hán. Lượng mưa thấp trong những tháng mùa hè và điều kiện khô hạn kéo dài đã gây thêm căng thẳng cho vụ mùa hè ở một số vùng của Ý, Đức, Pháp, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha và Hungary.
Ở Ý, sông và hồ cạn kiệt trong mùa hè. Nhiều đoạn lớn của con sông dài nhất đất nước, sông Po, đã cạn kiệt hoàn toàn, buộc các quan chức vào tháng 7 phải ban bố tình trạng khẩn cấp ở 5 khu vực phía bắc.
Hồ Garda, hồ lớn nhất của Ý, cũng giảm xuống mức thấp gần như lịch sử trong mùa hè. Nước từ hồ được chuyển hướng đến các con sông địa phương để giúp nông dân trên khắp miền bắc khô hạn của đất nước, khiến hồ Garda cao hơn 12,6 inch so với mực nước ngầm, đạt mức thấp nhất được ghi nhận vào năm 2003 và 2007.
Các tuyến đường thủy ở những nơi khác ở châu Âu cũng bị ảnh hưởng tương tự bởi hạn hán và nắng nóng khắc nghiệt. Vào tháng 8, sông Danube của Serbia đã giảm xuống một trong những mức thấp nhất trong gần một thế kỷ. Sông Loire ở Pháp cũng xuống mức thấp lịch sử trong mùa hè trong bối cảnh hạn hán kỷ lục ở nước này.
Bắc Mỹ
Các khu vực của Bắc Mỹ, chẳng hạn như miền Tây Hoa Kỳ, vẫn đang trong tình trạng hạn hán nghiêm trọng trong năm nay. Điều kiện khô hạn đã gây ra các vụ cháy rừng nguy hiểm ở bang Arizona, Colorado, California, Oregon và Washington.
Một nghiên cứu được công bố vào tháng 2 trên tạp chí Nature Climate Change cho thấy tình trạng “siêu hạn hán” đang diễn ra ở Tây Nam Hoa Kỳ, đã tồn tại trong 22 năm qua, làtồi tệ nhất kể từ ít nhất 800 sau Công nguyên.
Các hồ chứa chính trong nước đã giảm xuống mức thấp đáng báo động vào năm 2022. Vào tháng 6, mực nước tại Hồ Mead, được hình thành trên Sông Colorado ở biên giới Arizona-Nevada,giảm xuống mức thấp nhất kể từ khi hồ được lấp đầyVào những năm 1930. Mực nước thấp lịch sử mang ý nghĩa to lớn đối với việc cung cấp nước và sản xuất thủy điện cho hàng triệu người trên khắp Arizona, California, Nevada và một phần của Mexico.
Hồ Powell, hồ chứa lớn thứ hai ở Hoa Kỳ, cũng bị ảnh hưởng tương tự bởi hạn hán dữ dội, với lượng nước giảm xuống mức thấp nhất kể từ khi được lấp đầy vào giữa những năm 1960, theo Đài quan sát Trái đất của NASA.
Nhiều mô hình khí hậu dự đoán rằng các khu vực này sẽ tiếp tục có lượng mưa ít hơn nhiều so với mức trung bình trong những thập kỷ tới.
