Các nhà khoa học cảnh báo Bắc Cực đang trở nên ẩm ướt và bão tố hơn

Theo dõi MTĐT trên

Khi con người làm ấm hành tinh, Bắc Cực từng lạnh và băng giá đang trở nên ẩm ướt và nhiều bão tố hơn, với sự thay đổi về khí hậu và các hiện tượng thời tiết thiên tại cực đoan buộc các cộng đồng địa phương, động vật hoang dã và hệ sinh thái phải thích nghi.

Mặc dù năm 2022 chỉ là năm nóng thứ sáu được ghi nhận ở Bắc Cực, nhưng các nhà nghiên cứu đã nhận thấy nhiều dấu hiệu mới trong năm nay về cách khu vực này đang thay đổi.

Chẳng hạn, một đợt nắng nóng tháng 9 ở Greenland đã gây ra sự tan chảy nghiêm trọng nhất của dải băng trên đảo vào thời điểm đó trong năm trong hơn bốn thập kỷ theo dõi vệ tinh liên tục. Vào năm 2021, một đợt nắng nóng tháng 8 đã khiến lần đầu tiên có mưa trên đỉnh của tảng băng.

Richard Spinrad, quản lý của Cơ quan khí quyển và đại dương quốc gia Hoa Kỳ cho biết: “Chúng tôi đang chứng kiến ​​tác động của biến đổi khí hậu xảy ra đầu tiên ở các vùng cực.”

Nhiệt độ ở Bắc Cực đã tăng nhanh hơn nhiều so với nhiệt độ ở phần còn lại của hành tinh, biến khí hậu của khu vực thành một vùng ít được xác định bởi băng biển, tuyết và băng vĩnh cửu thành nơi có nhiều nước, mưa và cảnh quan xanh tươi.

Các nhà khoa học ở Phần Lan cho biết trong năm nay, trong bốn thập kỷ qua, khu vực này đã nóng lên gấp bốn lần tốc độ trung bình toàn cầu, chứ không phải hai hoặc ba lần như người ta thường báo cáo. Họ cho biết một số khu vực ở Bắc Cực đang nóng lên với tốc độ gấp 7 lần toàn cầu.

Các nhà khoa học cho biết, sự nóng lên trên đỉnh Trái đất làm tăng mực nước biển trên toàn thế giới, thay đổi cách nhiệt và nước lưu thông trong các đại dương và thậm chí có thể ảnh hưởng đến các sự kiện thời tiết cực đoan như sóng nhiệt và mưa bão. Nhưng các cộng đồng Bắc Cực cảm thấy những tác động đầu tiên.

Jackie Qatalina Schaeffer, tác giả của một chương trong báo cáo về cộng đồng địa phương, cho biết: “Nhà cửa, sinh kế và sự an toàn về thể chất của chúng tôi đang bị đe dọa bởi băng tan nhanh, băng vĩnh cửu tan, nhiệt độ tăng, cháy rừng và những thay đổi khác. Ngay lúc này đây chúng ta cần các sáng kiến ​​về khí hậu để giải quyết các mối lo này.”

Nhiệt độ tăng đã giúp thực vật, cây bụi và cỏ phát triển ở các vùng của lãnh nguyên Bắc Cực và năm 2022 chứng kiến ​​mức độ thảm thực vật xanh cao thứ tư kể từ năm 2000, đặc biệt là ở Quần đảo Bắc Cực thuộc Canada, phía bắc Quebec và trung tâm Siberia.

Các nhà khoa học đã bắt đầu kết hợp các phép đo trực tiếp với mô hình máy tính tinh vi để có được những nhận xét đầy đủ hơn. Những phương pháp này đã giúp họ tự tin nói rằng lượng mưa đã tăng đáng kể ở Bắc Cực kể từ giữa thế kỷ 20. Báo cáo cho biết năm nay là năm ẩm ướt thứ ba của khu vực kể từ năm 1950.

John Walsh, nhà khoa học tại Trung tâm nghiên cứu Bắc Cực Quốc tế thuộc Đại học Alaska Fairbanks, đồng thời là tác giả của báo cáo, cho biết ba yếu tố chính có thể làm tăng lượng mưa ở các khu vực khác nhau của Bắc Cực. Đầu tiên, không khí ấm hơn có thể giữ nhiều độ ẩm hơn. Thứ hai, khi băng biển rút đi, các cơn bão có thể hút nhiều nước biển hơn.

Yếu tố thứ ba là các cơn bão đang đi qua vùng nước ấm hơn trước khi đến Bắc Cực, cung cấp cho chúng nhiều năng lượng hơn, Walsh nói. Tàn dư của cơn bão Merbok đã di chuyển qua vùng nước ấm bất thường ở phía bắc Thái Bình Dương vào tháng 9 trước khi tấn công các cộng đồng dân cư dọc theo hơn 1.000 dặm bờ biển Alaska.

Dải băng Greenland đã mất băng trong 25 năm qua và năm nay cũng không khác. Nhưng điều nổi bật đối với các nhà khoa học là một đợt tan chảy bất thường vào tháng 9, loại sự kiện thường thấy vào giữa mùa hè.

Vào đầu tháng 9, một hệ thống áp suất cao mang theo không khí ấm áp và ẩm ướt khiến nhiệt độ ở các vùng của Greenland cao tới 36 độ F so với bình thường vào thời điểm đó trong năm. Hơn một phần ba khối băng đã trải qua quá trình tan chảy, theo thẻ báo cáo. Cuối tháng đó, tàn tích của Bão Fiona di chuyển qua hòn đảo và khiến hơn 15% băng tan thêm.

Các nhà khoa học cũng lưu ý rằng lưu lượng tàu biển đang gia tăng ở Bắc Cực khi băng biển giảm, với sự gia tăng lưu lượng đáng chú ý nhất xảy ra giữa các tàu đi từ Thái Bình Dương qua eo biển Bering và biển Beaufort.

Sự gia tăng lưu lượng tàu mở ra cơ hội kinh tế cho các tuyến thương mại mới, nhưng cũng gây ra thiệt hại tiềm ẩn cho hệ sinh thái và các cộng đồng ở Bắc Cực. Các nhà khoa học đã dự đoán rằng các tuyến đường biển ở Bắc Cực vào năm 2035 có thể không có băng vào mùa hè.

Gần 150 nhà khoa học Bắc Cực từ 11 quốc gia đã phát triển Báo cáo Bắc Cực năm nay. Đánh giá “nhấn mạnh sự cấp bách phải đối mặt với khủng hoảng khí hậu bằng cách giảm khí thải nhà kính và thực hiện các bước để trở nên kiên cường hơn.”

Các nhà khoa học cảnh báo rằng lượng mưa ở Bắc Cực đang gia tăng trong tất cả các mùa và những mùa này đang thay đổi. Những thay đổi đã làm gián đoạn cuộc sống của con người, động vật và thực vật trước đây đã trải qua điều kiện lạnh và khô truyền thống.

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng Bắc Cực đang nóng lên nhanh hơn gần bốn lần so với phần còn lại của Trái đất trong năm nay, một hiện tượng đang làm tăng mực nước biển trên toàn thế giới. Mực nước biển toàn cầu dâng cao một foot sẽ gây ra hậu quả lớn đối với các cộng đồng ven biển, vì mực nước biển dâng có nguy cơ khiến gần 200 triệu người phải di dời vào cuối thế kỷ này.

An Đông (T/h)