Xử lý trách nhiệm hình sự trong việc buôn bán bộ phận cơ thể động vật quý hiếm?
Pháp nhân thương mại phạm tội buôn bán bộ phận cơ thể động vật quý hiếm thì mức truy cứu trách nhiệm hình sự ra sao? Bộ phận của động vật nguy quý hiếm thu giữ được của pháp nhân thương mại có phải sẽ tiến hành tiêu hủy hay không?
Cá nhân buôn bán bộ phận cơ thể của động vật quý hiếm thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự như thế nào?
Căn cứ Điều 244 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi bởi điểm a khoản 64 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017) quy định về tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật quý hiếm như sau:
Tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm
1. Người nào vi phạm quy định về bảo vệ động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ hoặc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IB hoặc Phụ lục I Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:
a) Săn bắt, giết, nuôi, nhốt, vận chuyển, buôn bán trái phép động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ;
b) Tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép cá thể, bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống hoặc sản phẩm của động vật quy định tại điểm a khoản này;
c) Ngà voi có khối lượng từ 02 kilôgam đến dưới 20 kilôgam; sừng tê giác có khối lượng từ 50 gam đến dưới 01 kilôgam;
d) Săn bắt, giết, nuôi, nhốt, vận chuyển, buôn bán trái phép động vật thuộc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IB hoặc Phụ lục I Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp mà không thuộc loài quy định tại điểm a khoản này với số lượng từ 03 cá thể đến 07 cá thể lớp thú, từ 07 cá thể đến 10 cá thể lớp chim, bò sát hoặc từ 10 cá thể đến 15 cá thể động vật lớp khác;
...
Đối chiếu với quy định này, cá nhân có hành vi buôn bán bộ phận cơ thể động vật quý hiếm được xác định là tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm.
Theo đó, tùy thuộc vào mức độ nguy hiểm của tội phạm mà người phạm tội này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
Ngoài ra, tùy thuộc vào loài động vật cũng như khối lượng bộ phận cơ thể động vật quý hiếm đã buôn bán mà mức truy cứu trách nhiệm sẽ thay đổi theo quy định tại các khoản 2 và khoản 3 Điều này.
Pháp nhân thương mại buôn bán bộ phận cơ thể của động vật quý hiếm thì mức truy cứu trách nhiệm hình sự ra sao?
Căn cứ Điều 244 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi bởi điểm b khoản 64 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017) quy định về mức truy cứu trách nhiệm hình sự đối với pháp nhân thương mại phạm tội buôn bán bộ phận cơ thể động vật quý hiếm như sau:
Tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm
...
5. Pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại Điều này, thì bị phạt như sau:
a) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này, thì bị phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng;
b) Phạm tội thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c, d, đ, g, h, i và k khoản 2 Điều này, thì bị phạt tiền từ 5.000.000.000 đồng đến 10.000.000.000 đồng;
c) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này, thì bị phạt tiền từ 10.000.000.000 đồng đến 15.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm;
d) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại Điều 79 của Bộ luật này, thì bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn;
đ) Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 600.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.
Theo đó, pháp nhân thương mại buôn bán bộ phận cơ thể của động vật quý hiếm thì mức truy cứu trách nhiệm hình sự từ 1.000.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng.
Ngoài ra, pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 600.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.
Tương tự với trường hợp của cá nhân, tùy thuộc vào loài động vật quý hiếm và khối lượng bộ phận cơ thể của động vật quý hiếm đã buôn bán mà mức truy cứu trách nhiệm hình sự có thể thay đổi.
Vật chứng là bộ phận của động vật nguy quý hiếm thì có phải sẽ tiến hành tiêu hủy hay không?
Căn cứ Điều 7 Nghị quyết số 05/2018/NQ-HĐTP quy định về việc xử lý vật chứng như sau:
Về việc xử lý vật chứng
1. Việc xử lý vật chứng là động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm hoặc sản phẩm của chúng được thực hiện như sau:
a) Vật chứng là động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm còn sống thì ngay sau khi có kết luận giám định phải giao cho cơ quan quản lý chuyên ngành để trả về tự nhiên, giao cho trung tâm cứu hộ, khu bảo tồn thiên nhiên, vườn quốc gia hoặc giao cho cơ quan, tổ chức khác theo quy định của pháp luật.
b) Vật chứng là cá thể động vật chết hoặc sản phẩm động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm thuộc loại mau hỏng, khó bảo quản thì tiêu hủy hoặc giao cho cơ quan quản lý chuyên ngành có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật.
c) Vật chứng khác không thuộc trường hợp hướng dẫn tại điểm a và điểm b khoản 1 Điều này thì tịch thu hoặc tiêu hủy theo quy định của pháp luật.
2. Đối với vật chứng đã được xử lý theo hướng dẫn tại điểm a và điểm b khoản 1 Điều này, khi xét xử, Tòa án căn cứ vào biên bản thu giữ, bản ảnh, dữ liệu điện tử, biên bản giám định, biên bản giao nhận, quyết định xử lý vật chứng và các tài liệu, chứng cứ khác có liên quan trong hồ sơ vụ án để giải quyết.
3. Thẩm quyền, trình tự, thủ tục xử lý vật chứng là động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm hoặc sản phẩm của chúng được thực hiện theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự và văn bản hướng dẫn thi hành”.
Như vậy, theo quy thì đối với vật chứng là bộ phận cơ thể động vật quý hiểm thì Tòa án sẽ tuyên tịch thu hoặc tiêu hủy.
