Khám phá di tích hang Non cổ ở Lục Nam, Bắc Giang

Theo dõi MTĐT trên

Khoảng 8 giờ 30 phút, chúng tôi đã có mặt tại khu di tích hang Non, nằm trên dãy núi Non, thuộc thôn Giếng, xã Khám Lạng, huyện Lục Nam (Bắc Giang), nằm cách trung tâm TP Bắc Giang khoảng 22 km về phía Đông Bắc, cách trung tâm thị trấn Đồi Ngô, (huyện Lục Nam) khoảng trên 4,2 km về phía Đông Nam.

Qua câu chuyện tìm hiểu lịch sử về di tích hang Non, ông Phạm Văn Minh (72 tuổi), thôn Giếng, xã Khám Lạng nhớ lại, truyền thuyết hang Non có từ thời Hùng Vương. Tương truyền về một người đàn bà họ Tống ở thôn An Phú (xã Khám Lạng) sống một mình dưới chân núi. Một hôm đi qua giếng Trúc, thấy có vết chân người to lớn in trên tảng đá, bà ướm thử chân mình, trở về nhà thấy mang thai. Đủ chín tháng mười ngày bà sinh ra một bọc, ra đời ba hoàng tử khôi ngô tuấn tú, chỉ ham đọc sách. Một đêm mưa to, gió lớn, bà đi làm xa không về, ba hoàng tử ở nhà bèn hóa thân thành ba con rắn lớn gồm 2 ông dài, 1 ông cộc. Ba ông rắn trốn lên núi chui vào hang Non, dấu tích đó được hình thành như hiện nay. Một lối ngách ăn thông từ lòng hang lên đỉnh núi hướng lên trời; một lối ngách xuyên qua lòng núi thông ra Vực Dẫm, sông Lục Nam, thuộc thôn Dẫm, xã Bắc Lũng (huyện Lục Nam); một lối ngách ăn lửng cộc vào lòng núi. Truyền thuyết hang Non được lưu truyền từ đó đến nay cùng mấy vần thơ: 

“Nhất bảo đinh giăng tam huynh đệ
Vạn cổ huân cao nhất thánh thần”
Ba anh em đầu thai cùng bọc
Một thánh thần tiếng để ngàn thu”

Sau khi thắp hương cầu bình an tại đền hang Non dưới chân núi, chúng tôi leo núi khám phá hang Non phía sau ngôi đền cách khoảng chừng 300 m. Mặt trời dần lên cao, ánh nắng thu như dát vàng lên những tán lá keo, bạch đàn lung linh. Đó đây, vang lanh lảnh tiếng chim vành khuyên gọi bầy rủ nhau đi kiếm ăn kêu ríu rít. Chả mấy chốc cửa hang Non đã hiện ra trước mắt chúng tôi. Một vẻ đẹp hoang sơ bởi cấu trúc của những lớp đá màu xanh xám xếp từng tầng chồng lên nhau dưới lớp rêu nom cổ kính, cũ kỹ. Anh Lưu Văn Chinh - PCT UBND xã Khám Lạng cho biết: “Cửa hang Non có chiều cao khoảng 2,5 mét, rộng 2,5  mét (kích thước cửa gần như hình vuông). Cửa hang được lắp cánh cửa thép nhằm bảo vệ an toàn cho di tích. Khi có du khách tới tham quan, Ban quản lý di tích sẽ mở cửa phục vụ mà không thu bất kỳ một khoản chi phí nào. Tại đền hang Non và trong hang Non đều thờ Mẫu (mẹ - thờ ở vị trí giữa trên cao) và ba hoàng tử (2 ông Dài, 1 ông Cộc, hay còn gọi là Tam vị Đại Vương)”.

Theo quan sát, trước mắt chúng tôi, ngay phía bên phải ngoài cửa hang có một ngôi miếu thờ cổ. Trải qua nhiều thế kỷ xây dựng, ngôi miếu xuất hiện nhiều vết nứt trên tường và các phiến đá. Hai bức tường đá phía trước được chạm trổ tinh hoa 2 đầu rồng khắc nổi, minh chứng nền văn hóa tín ngưỡng truyền thống của nền lúa nước vùng đồng bằng Bắc Bộ thời kỳ đó đã sớm xuất hiện và được thể hiện bằng hình ảnh điêu khắc tinh xảo.

Tiến vào sâu trong lòng hang, một làn không khí mát lạnh lan tỏa, ùa sâu vào trong cơ thể, òa! thật là dễ chịu như vừa vào trong phòng điều hòa không khí. Lòng hang ăn sâu rộng vào trong lòng núi có sức chứa khoảng trên 250 người. Những nhũ đá thiên tạo hiện ra với những hình thù kỳ lạ, như đưa ta đang lạc vào hang động trên vịnh Hạ Long (Quảng Ninh). Trong hang đá mát mẻ, độ ẩm cao, ánh sáng tự nhiên yếu khiến hàng nghìn con dơi kéo nhau về sinh sống, làm tổ trú ngụ. Thấy có động, chúng bay loạn xạ, ào ào tìm nơi ẩn nấp, phát ra những tiếng kêu chít, chít...

“Ngày nào cũng có du khách viếng thăm, thắp hương tại đền và khám phá trải nghiệm vẻ đẹp địa chất của hang Non và leo núi dã ngoại. Vào những dịp hè, dịp lễ, tết lượng du khách lui tới đông hơn, có đến hàng trăm người/ngày” - bà Nguyễn Thị Ngà - thành viên Ban quản lý Khu di tích hang Non thông tin.

Du khách tới tham quan, trải nghiệm khám phá hang Non sẽ được đắm mình giữa núi rừng đại ngàn xanh mát, check - in lưu lại những bức ảnh tuyệt vời với kiệt tác của đá hoặc leo núi dã ngoại, cắm trại dưới tán rừng cổ thụ xanh mát....Lễ hội đền hang Non được tổ chức hàng năm vào ngày mồng 10 và 11 âm lịch (tháng giêng). Có hàng nghìn du khách thập phương cùng những người con của mảnh đất sông Lục, núi Huyền đi làm ăn xa quê đều nhớ đến cội nguồn, tiên tổ lại trở về quê hương thành kính dâng hương, tham dự lễ hội. Phần lễ có tổ chức dâng hương, tế lễ; phần hội có các trò chơi dân gian diễn ra như: Cờ tướng, đấu vật, chọi gà, đập niêu, bóng chuyền hơi....

“Theo các tư liệu Đại Nam Nhất Thống Chí; Lục Nam địa chí tương truyền về câu chuyện sự tích hang Non gắn với người đàn bà họ Tống ở thôn An Phú, xã Khám Lạng (huyện Lục Nam) thời Hùng Vương. Từ lâu nay, bà con và nhân dân trong vùng luôn mong mỏi có sự quan tâm của các cấp chính quyền huyện, tỉnh đầu tư nghiên cứu, khảo sát địa chất, sưu tầm các tư liệu lịch sử có giá trị của hang Non. Bảo tồn và công nhận khu di tích hang Non là điểm du lịch sinh thái, tâm linh của tỉnh Bắc Giang. Nhằm giới thiệu và quảng bá cho du khách xa, gần biết đến giá trị lịch sử của hang Non trên địa bàn tỉnh”, - Anh Lưu Văn Chinh - Phó Chủ tịch UBND xã Khám Lạng trăn trở./.