Kiến nghị xử lý hình sự tài xế có nồng độ cồn ở mức cao
Theo ông Trần Hữu Minh, Chánh văn phòng UBATGT Quốc gia, khi người vi phạm nồng độ cồn ở mức đặc biệt nghiêm trọng có thể xử lý hành chính hoặc hình sự, kể cả chưa gây hậu quả.
Đa dạng hóa hình thức và nghiên cứu bỏ tù tài xế vi phạm nồng độ cồn là nội dung nhận được nhiều ý kiến thảo luận tại hội thảo "Tác hại của rượu, bia đối với người tham gia giao thông đường bộ" do Bộ Công an phối hợp Bộ Y tế tổ chức, sáng 29/1.
Hội thảo diễn ra trong bối cảnh nhu cầu đi lại của người dân tăng cao trong dịp cao điểm Tết Giáp Thìn, đồng thời các đơn vị chức năng đang trong giai đoạn hoàn thiện các dự thảo luật liên quan.
Tại hội thảo, thiếu tướng Nguyễn Văn Minh, phó cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông, cho hay từ năm 2022 đến nay, cảnh sát giao thông cả nước đã đồng loạt thực hiện quyết liệt việc xử lý vi phạm nồng độ cồn đối với tài xế; bước đầu hình thành thói quen của người tham gia giao thông "đã uống rượu, bia không lái xe".
Tuy nhiên vẫn còn một bộ phận người tham gia giao thông trong cơ thể có nồng độ cồn. Cá biệt vẫn xuất hiện những vụ tai nạn liên hoàn, làm chết và bị thương nhiều người, gây tai nạn rồi bỏ chạy, chống lại người thi hành công vụ…
Trước tình trạng giao thông hiện nay, ông Trần Hữu Minh, chánh văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, đánh giá các quy định xử lý nồng độ cồn đối với tài xế ở nước ta tương đối đầy đủ, chặt chẽ. Tuy nhiên, qua phân tích, Ủy ban An toàn giao thông quốc gia thấy rằng vẫn có thể sửa đổi, bổ sung các quy định hiện hành để làm tốt hơn.
Theo ông Minh, hiện mức xử phạt hành chính đối với vi phạm nồng độ cồn đã ở mức tương đối cao, tạo được sức răn đe tốt. Dù vậy pháp luật hiện hành quy định những người có nồng độ cồn ở mức trên 0,4mg/l khí thở, dù cao đến mấy vẫn chung một hình phạt. Vị này lấy ví dụ về việc người uống 5 cốc bia hay 30 cốc đều có thể bị xử phạt hành chính ở mức như nhau.
"Điều này chưa phù hợp và chưa tương xứng với mức độ vi phạm. Theo chúng tôi, nếu vượt qua mức 3 hoàn toàn có thể tách ra để xử lý hành chính hoặc xử lý hình sự, kể cả chưa gây hậu quả", ông nói.
Để thực hiện việc xử lý vi phạm nồng độ cồn đặc biệt nghiêm trọng như vậy, theo ông Minh, cơ quan chức năng cần nghiên cứu để sửa đổi các quy định của pháp luật hiện hành. Đồng thời, cơ quan chuyên môn ngành y tế cần có văn bản nêu rõ nồng độ cồn ở mức nào là mức độ đặc biệt nghiêm trọng và khiến người điều khiển sẽ mất kiểm soát hoàn toàn.
Ngoài ra ông đề xuất nghiên cứu thêm việc đa dạng hóa hình thức xử phạt như: trừ điểm bằng lái, phạt lũy tiến, buộc học và thi lại bằng lái xe, lao động công ích, treo bằng, tịch thu bằng, buộc lắp thiết bị kiểm soát nồng độ cồn trên xe…
“Điều này, chưa hoàn toàn phù hợp với nguyên tắc cơ bản trong xử phạt hành chính, đó là phạt tương xứng với mức độ vi phạm. Theo chúng tôi, nếu vượt qua mức 3 vẫn nên phân tách thêm các mức với các mức phạt cao hơn. Ví dụ có mức phạt cao hơn mức 3 hiện nay khi vi phạm ở mức 160- 240mg/100 ml máu và nếu vi phạm cao hơn mức 240 mg/100 ml máu thì mức phạt lại cao hơn nữa.
Ở đây sẽ có một vấn đề đó là một ngưỡng rất cao mà khi vượt qua đó người lái sẽ mất hoàn toàn kiểm soát và có thể gây tai nạn giao thông thảm khốc với bất cứ ai trên đường. Đây chính trường hợp được đề cập trong khoản 4 Điều 260 Bộ Luật hình sự và hoàn toàn có thể bị xử lý hình sự kể cả khi chưa gây hậu quả”, Chánh Văn phòng Ủy ban an toàn giao thông Quốc gia nhấn mạnh.
Để có thể có đủ căn cứ để xử lý hình sự thì theo ông Trần Hữu Minh, cơ quan chức năng cần nghiên cứu để sửa đổi các quy định của pháp luật. Cụ thể là cơ quan chuyên môn ngành y tế cần có văn bản đề nghị nồng độ cồn ở mức nào là ở mức độ đặc biệt nghiêm trọng mà người điều khiển sẽ mất kiểm soát hoàn toàn và nên bị xử lý theo khoản 4 Điều 260 Bộ luật Hình sự.
Theo quy định hiện nay, các cơ quan chức năng có liên quan cần gửi văn bản sang Tòa án nhân dân tối cao. Trên cơ sở đề nghị của các cơ quan chức năng về một số hành vi vi phạm ở mức độ đặc biệt nghiêm trọng trong đó có vi phạm đặc biệt nghiêm trọng về nồng độ cồn nếu không được ngăn chặn kịp thời có thể gây uy hiếp tính mạng của người dân, Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao nghiên cứu để cân nhắc, quyết định ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện khoản 4 Điều 260 Bộ Luật hình sự.
"Khi có văn bản hướng dẫn của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao cho khoản 4 Điều 260 Bộ luật Hình sự thì mới có căn cứ để các cơ quan chức năng phía dưới thực thi", ông Trần Hữu Minh nói.
Cũng tại hội thảo, Đại tá Nguyễn Quang Nhật - Trưởng phòng Hướng dẫn tuyên truyền, điều tra, giải quyết tai nạn giao thông (Cục CSGT) cho biết, theo thống kê, điều tra xã hội học với 45.661 phạm nhân đang chấp hành án phạt tù tại các trại giam của Bộ Công an, có 23.438 phạm nhân trước khi phạm tội có sử dụng rượu, bia.
"Trong năm 2023, lực lượng CSGT toàn quốc đã xử lý hơn 770 nghìn trường hợp tài xế vi phạm nồng độ cồn khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông; trung bình mỗi ngày xử lý đến 2.100 trường hợp", Đại tá Nguyễn Quang Nhật thông tin.
Cũng theo Đại tá Nguyễn Quang Nhật, tình trạng tài xế sử dụng rượu, bia rồi điều khiển phương tiện có gia tăng vào các dịp lễ, Tết... Cụ thể, trong 15 ngày đầu đợt cao điểm đảm bảo trật tự an toàn giao thông dịp Tết Nguyên đán và các lễ hội đầu Xuân 2024 (từ 11-24/1), CSGT toàn quốc xử phạt hơn 40 nghìn trường hợp vi phạm nồng độ cồn, tức là mỗi ngày hơn 2.700 tài xế.
